«نابینایان» از دریچه فناوری بینا می‌شوند
آرزو کیهان – روزنامه ایران: با توسعه فناوری و تکنولوژی، دنیای علم به کمک نابینایان و کم بینایان آمده تا زندگی آنها آسان‌تر شده و حتی در مواردی بتوانند همچون مردم عادی روزگار بگذرانند. محققان تلاش داشته‌اند تا با کمک فناوری‌های پوشیدنی، پرینترهای سه‌بعدی، هوش مصنوعی و سایر حوزه‌های فناوری شرایطی را فراهم کنند که نابینایان و کم بینایان بر چالش‌های خود در زندگی غلبه کنند و برای رفع مشکلات خود کمتر به دیگران نیاز داشته باشند.
یک دوربین ویژه برای کم‌بینایان
به کارگیری فناوری هم برای کودکان و هم بزرگسالان به شکلی پیشرفته، دنیای امروز کم بینایان و نابینایان را متحول کرده و شرکت‌های فناوری طرح‌های فراگیر خود را به منظور ایجاد فضایی دلچسب‌تر در زندگی برای این افراد ارائه می‌دهند. ژاپن یکی از کشورهای پیشرو در این زمینه است و بزرگ‌ترین شرکت‌های فناوری این کشور به دنبال طراحی محصولاتی هستند که در دسترس افراد کم‌بینا یا نابینا قرار دهند و یک زندگی راحت را به آنها هدیه دهند. یکی از این شرکت‌ها سونی است که به تازگی موفق شده یک دوربین دیجیتال ویژه راهی بازار کند تا فرد کم‌بینا بتواند همچون مردم عادی عکاسی را تجربه کند.
این دوربین دیجیتالی مجهز به کیت DSC-HX99RNV و فناوری لیزر ساخت شرکت QD Laser است و از روشی استفاده می‌کند که کمتر به توانایی چشم برای تمرکز بستگی دارد. عملاً سوژه ثبت شده از طریق فناوری لیزر بر شبکیه چشم کاربر بازتاب داده میشود و به افراد کم‌بینا اجازه می‌دهد صحنه موجود در قاب دوربین را از طریق منظره‌یاب ببینند و به‌راحتی عکس بگیرند. سازندگان این دوربین تاکنون موفق شده‌اند 200 دوربین را برای مدارس ویژه دانش‌آموزان کم‌بینا ارسال کنند تا آنها بتوانند هنگام عکاسی لذت ببرند و احساس خوشایندی داشته باشند. دانش‌آموزان ژاپنی کم‌بینا که موفق به استفاده از این دوربین فناورانه شده‌اند از میزان وضوح دید خود هنگام عکاسی با استفاده از این فناوری، بسیار هیجان زده شده‌اند. یکی از این دانش‌آموزان ماه گذشته پس از آزمایش این محصول با هیجان و خوشحالی زایدالوصفی گفت: من همه چیز را به وضوح دیدم و توانستم عکس بگیرم.
رانندگی کم بینایان با یک بازی
یکی دیگر از مواردی که برای کمک به افراد کم‌بینا مورد توجه قرار گرفته، افزایش اعتماد به نفس آنهاست. هرچند این افراد نمی‌توانند در دنیای واقعی رانندگی کنند ولی شرکت ژاپنی Tomy با استفاده از تکنولوژی‌های جدید موفق شده است یک اسباب بازی ویژه طراحی و به این افراد کمک کند که رانندگی را تجربه کنند. در این بازی رانندگی، افراد کم‌بینا می‌توانند با کمک دستورالعمل‌های صوتی متعدد مانند «به چپ بپیچید» یا «ماشین رقیب در مرکز است»، رانندگی کنند. این دستگاه به کاربران اجازه می‌دهد تا حتی در سناریوهای مختلف مانند تعقیب دزد یا رقابت با خودروهای دیگر در یک مسیر شرکت کنند. دستورالعمل‌های بازی هم به صورت شنیداری برای آنها ارائه میشود تا قوانین هر بازی برای کم‌بینایان توضیح داده شود.
رؤیت خورشیدگرفتگی توسط نابینایان
تیمی‌از محققان‌هاروارد موفق شده‌اند تا زمینه رؤیت خورشیدگرفتگی را برای افراد نابینا یا کم‌بینا فراهم کنند. این فناوری در قالب یک گجت در اختیار افراد کم‌بینا قرار می‌گیرد تا وقایعی چون خورشید و ماه گرفتگی را بتوانند مشاهده کنند.
مردم برای تماشای خورشید گرفتگی چشم به آسمان هستند ولی این گجت می‌تواند به جای چشم، گوش افراد دارای اختلال بینایی را در زمان خورشید گرفتگی فعال کند و با ارسال اصواتی خاص، تجربه مشاهده خورشید گرفتگی را برایشان رقم بزند.
LightSound یک پرینتر سه بعدی که ابعادی به اندازه یک تلفن همراه دارد می‌تواند تغییر روشنایی نور را ثبت کند، سپس آن اطلاعات را با استفاده از فرایندی به نام «صوت‌سازی»، به صداهای مختلف تبدیل کند.«آلیسون بیریلا»، اخترشناس دانشگاه‌هاروارد گفت: برای شکل‌گیری صوت، داده‌های تصویری به صدا تبدیل می‌شوند. وی افزود: ایده «تبدیل تصویر به صدا» برای افراد نابینا و کم‌بینا در سال 2017 میلادی پس ازگفت‌و‌گو با یک ستاره شناس و کارشناس سونوگرافی پدید آمد، برای انجام این کار صدها تصویر بر اساس میزان نور دریافت میشود و هر طیف نوری با صداگذاری مخصوص خود، با طیف‌های متفاوتی در گوش فرد نابینا پخش خواهد شد؛ به طور مثال اگر نور کم یا بیشتر شود میزان صدا در گوش فرد به اشکال مختلف تغییر خواهد کرد.
استقلال نابینایان با هدست‌های هوشمند
یکی از شرکت‌های فناوری که به کمک نابینایان آمده تا به استقلال برسند، شرکت Lumen با یک هدست مجهز به سنسورها و هوش مصنوعی ناوبری فضایی است و از فناوری خودروهای خودران بهره گرفته است. هوش مصنوعی ناوبری فضایی به فرد نابینا کمک می‌کند تا دنیای عابر پیاده را به همان روشی که یک خودروی خودران درک می‌کند، دریابد. این هدست همچنین دارای یک رابط بازخورد غیربصری است که از حس لامسه برای هدایت نابینایان استفاده می‌کند. این هدست شامل دو دوربین RGB، دو دوربین عمق، سنسور مادون قرمز و یک واحد اندازه‌گیری اینرسی با قابلیت استفاده از GPS است. داده‌ها در هدست پردازش می‌شوند تا مدل‌های یادگیری ماشین(ML) و بینایی رایانه (computer vision) را اجرا کنند.انتظار می‌رود این هدست‌ها که ویژگی‌های اصلی سگ‌های راهنمای نابینایان را نشان می‌دهند در نیمه دوم امسال وارد بازار شوند. عملکرد هدست همچون مغز خفاش‌هاست که در شب از پژواک صدا استفاده می‌کنند. در این هدست، حسگرها با استفاده از هوش مصنوعی و پژواک صدا به افراد نابینا کمک می‌کنند تا بتوانند بدون برخورد با موانع حرکت کنند.
کمربند هوشمند GUIDi
با پیشرفت تکنولوژی، محققان با کمک هوش مصنوعی ابزارهای جدیدی برای تسهیل زندگی نابینایان طراحی می‌کنند. یکی از این موارد، کمربند هوشمند GUIDi است که دوربین‌های دوگانه، حسگر و ماژول‌های ریزپردازنده الکترونیک دارد و می‌تواند با استفاده از سامانه لرزشی و دستورات صوتی، فرد نابینا را هنگام راه رفتن هدایت کند.
دو دوربین 8 مگاپیکسلی موجود در کمربند، محیط اطراف را اسکن می‌کند و پس از تجزیه و تحلیل ویدیو توسط نرم‌افزار مبتنی بر هوش مصنوعی، موانعی پیرامونی همچون درختان، تابلوها و سطل‌های زباله شناسایی می‌شوند. سپس با فعال کردن بازخوردهای لمسی و لرزشی، مانع موجود را به کاربر اطلاع می‌دهد. از آنجا که وسعت دید این کمربند تا 5متر است، حتی می‌تواند شاخه‌های درختان را شناسایی کند.
یک عصای روباتیک
روبات‌ها هم به یاری افراد دارای اختلالات بینایی آمده‌اند و این بار شرکت Glidance Inc با طراحی Glide یک عصای روباتیک و مجهز به دوربین، حسگر و هوش مصنوعی، خوش درخشیده است. این روبات دارای یک دسته ارگونومیک است و حسگرهای آن برای کمک به کاربران در اجتناب از موانع و یافتن نقاط بین راه روی نقشه‌ها و توقف در پله‌ها و آسانسورها طراحی شده‌اند. همچنین این روبات می‌تواند مسیرهای مکرر کاربر را یاد بگیرد. گلاید با ایجاد میدان مغناطیسی در اطراف بدن کاربر، او را متوجه وجود میز، صندلی یا هر وسیله دیگری می‌کند تا بدون برخورد با این اشیا از کنار آنها عبور کند. در واقع گلاید با داشتن سنسورهایی در خود موانع را تشخیص می‌دهد و سرعت حرکت فرد نابینا را با آن تنظیم می‌کند. گلاید دو چرخ دارد و نقش هدایتگر را برای این افراد ایفا می‌کند تا با اطمینان و استقلال بیشتری راه بروند.