گزارش اقتصادی سالانه شاپرک از عملکرد شبکه پرداخت در سال ۱۴۰۲ منتشر شد. این گزارش نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۲، کل تراکنش‌های شاپرکی در شبکه پرداخت ۴۹ میلیارد و ۳۰۸ میلیون تراکنش به ارزش نزدیک به ۱۲ هزار و ۳۲۲ میلیارد تومان بوده است. تعداد تراکنش‌های شاپرک در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ با رشد ۱۰.۴۲ درصدی همراه بوده است. ارزش تراکنشها نیز در سال ۱۴۰۲ نسبت به دوره مشابه رشدی ۳۳ درصدی داشته است.
رشد ۳۳ درصدی ارزش اسمی تراکنشها در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ بدون در نظر گرفتن تأثیر افزایش تورم و در نتیجه افزایش نرخ‌هاست. با در نظر گرفتن این موارد ارزش حقیقی تراکنشها در سال ۱۴۰۲ با وجود افزایش ۱۰.۴۲ درصدی تعداد تراکنشها ۵.۴۷ درصد کاهش یافته است.
همچنین در پایان اسفندماه ۱۴۰۲ بیش از ۱۱.۷ میلیون ابزار پذیرش در سراسر کشور توزیع شده است که از این تعداد ۸۹.۹۸ درصد ابزار کارتخوان فروشگاهی، ۹.۹۶ درصد ابزار پذیرش اینترنتی و ۰.۰۶ درصد نیز ابزار پذیرش موبایلی است.
بر اساس این گزارش تغییر سهم ابزار کارتخوان فروشگاهی، اینترنتی و موبایلی از کل ابزارها در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ به ترتیب برابر ۱.۴۸- ، ۲.۵۸ و ۱.۱۰- درصد بوده است که در این میان ابزار پذیرش اینترنتی بیشترین رشد را به خود اختصاص داده است.
در مجموع تعداد ابزار پذیرش در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ افزایش ۹.۵۳ درصدی داشته است.
کارتخوان همچنان در صدر جدول ابزار شبکه پرداخت
مقایسه عملکرد هر ابزار پذیرش نشان می‌دهد در مجموع ۹۱.۹۰ درصد مجموع تراکنش‌های سال ۱۴۰۲ در اختیار ابزار کارتخوان فروشگاهی است. این سهم در قیاس با سال ۱۴۰۱ نزدیک به ۰.۴۵ درصد کاهش را تجربه کرده است و این در حالی است که عواملی از جمله وجود محدودیت انجام تراکنش بر روی ابزار پذیرش موبایلی، همچنین تعداد ابزار، فراگیر بودن، عدم نیاز به تجهیزات مکمل دیگر نظیر کامپیوتر یا گوشی موبایل از جمله عوامل تأثیرگذار بر تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی است. به علاوه سهم ابزار پذیرش اینترنتی و موبایلی نسبت به زمان مشابه در سال ۱۴۰۲ نیز به ترتیب ۰.۷۷ افزایش و ۰.۳۲ درصد کاهش یافته‌اند.
ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی دارای بیشترین سهم از مبلغ تراکنشها در هر دو سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ است. سهم این ابزار از مبلغ تراکنش‌های سال ۱۴۰۲، رقمی معادل با ۸۱.۳۶ درصد است که در مقایسه با سال ۱۴۰۱ رقمی حدود ۴.۲۸ درصد کاهش داشته است.
سهم ابزار پذیرش اینترنتی در مبلغ تراکنشها در سال ۱۴۰۲ ضمن افزایش ۰.۷۷ درصدی تعداد ابزار پذیرش اینترنتی نسبت به سال ۱۴۰۱، حدود ۴.۳۰ درصد رشد را نسبت به سال قبل تجربه کرده است.
سهم ابزار پذیرش موبایلی در مبلغ تراکنشها نیز در سال ۱۴۰۲ نسبت به ۱۴۰۱ حدود ۰.۰۲ درصد کاهش یافته است.
ابزار پذیرش اینترنتی بیشترین متوسط مبلغ تراکنشی را در بین ابزارهای پذیرش شاپرک داراست. بر اساس گزارش شاپرک متوسط مبلغ تراکنش این ابزار در سال ۱۴۰۲ همراه با افزایش ۲۶.۵۹ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ است. از طرفی متوسط مبلغ تراکنش ابزار پذیرش کارتخوان فروشگاهی در سال ۱۴۰۲ افزایش ۹.۹۶ درصدی را تجربه کرده است.
خرید کالا و خدمات، پرتراکنش‌ترین خدمت شاپرک
بررسی عملکرد شاپرک بر اساس نوع خدمت نیز نشان می‌دهد سرویس خرید کالا و خدمات بر روی ابزار شاپرکی با افزایش ۰.۶۴ درصدی تعداد نسبت به سال ۱۴۰۱ دارای بیشترین سهم از کل تعداد تراکنش‌های سال ۱۴۰۲ بوده و به سهم ۸۹.۸۸ رسیده است.
این در حالی است که سهم مبلغی سرویس خرید کالا و خدمات در سال ۱۴۰۲ با کاهش ۰.۰۰۳ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۱ به ۹۸.۵۸ درصد رسیده است.
سهم سرویس پرداخت قبض و خرید شارژ نیز هم از تعداد تراکنشها و هم از مبلغ تراکنشها در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ به ترتیب با کاهش ۰.۵۶ و افزایش ۰.۰۰۳ درصدی همراه بوده است.
عملکرد سالانه شرکت‌های PSP
نتایج شاخص سهم از بازار شرکت‌های PSP حاکی از آن است که در سال ۱۴۰۲ در بازار مبلغی همچنان شرکت «به پرداخت ملت» با سهم ۲۰.۳۹ درصدی بیشترین سهم مبلغی را به خود اختصاص داده است. در پله دوم، شرکت پرداخت الکترونیک سامان با سهم ۱۸.۷۹ درصد از مبلغ تراکنشها دارای بیشترین سهم بازار است. پرداخت الکترونیک سداد و پرداخت الکترونیک پارسیان با سهم بازار ۱۱.۵۷ و ۱۰.۸۶ درصدی در جایگاه سوم و چهارم سهم بازار شرکت‌های پی‌اس‌پی از لحاظ مبلغ تراکنش قرار دارند. اختلاف سهم بازار مبلغی دو شرکت نخست بازار، به ترتیب ۱.۶۰ درصد است.
در بررسی سهم بازار تراکنش‌های هر یک از ابزار پذیرش در سال ۱۴۰۲ بیشترین سهم مبلغی تراکنش‌های هر سه ابزار پذیرش به شرکت «به پرداخت ملت» تعلق داشته است.
بیشترین اختلاف بین سهم مبلغی تراکنشها در دو سال ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ در ابزار پذیرش اینترنتی با رقمی معادل با ۵.۱۹ درصد افزایش به شرکت پرداخت الکترونیک سپهر تعلق داشته است. این شاخص در بازار مبلغی تراکنش‌های کارتخوان فروشگاهی با نمایش ۲.۰۹ درصد افزایش در اختیار شرکت پرداخت نوین آرین است. همچنین در ابزار پذیرش موبایلی شرکت تجارت الکترونیک پارسیان با عددی برابر ۷.۷۳ درصد افزایش، بیشترین تغییرات سهم مبلغی را داشته است.
در بررسی سهم بازار تراکنش‌های هر یک از سرویس‌های شبکه پرداخت کارتی در سال ۱۴۰۲ بیشترین سهم مبلغی تراکنش‌های خرید به شرکت «به پرداخت ملت» تعلق داشته است. امسال هم مانند سال گذشته شرکت فن آوا کارت به عنوان دارنده بالاترین سهم بازار مبلغی تراکنش‌های قبض و خرید شارژ معرفی شد. شرکت فن آوا کارت ۲۰.۸۲ درصد سهم این بازار را در اختیار دارد.
بیشترین اختلاف بین سهم مبلغی تراکنش‌های خرید در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۴۰۱ در شرکت کارت اعتباری ایران کیش گزارش شده است. سهم تراکنش‌های مذکور در این شرکت با ۲.۱۹ درصد کاهش روبه‌رو شده است. اختلاف سهم ریالی در تراکنش‌های پرداخت قبض و خرید شارژ با ۱۹.۵۰ درصد کاهش به شرکت «تجارت الکترونیک پارسیان» تعلق دارد.
در سال ۱۴۰۲ شرکت فرداپردازان آروند امید جایگاه نخست در بهترین عملکرد از منظر نسبت خطای پذیرندگی به مجموع تراکنشها را به دست آورده است. همچنین کمترین میزان نسبت خطای پذیرندگی به مجموع تراکنشها به ترتیب در شرکت تجارت الکترونیک پارسیان و پرداخت الکترونیک سپهر رخ داده است. از سویی بیشترین نسبت تعداد خطای پذیرندگی به کل تعداد تراکنشها در سال ۱۴۰۲ به شرکت فن آوا کارت اختصاص دارد.
عملکرد شرکت پرداخت نوین آرین با ۰.۲۰۲ درصد ریزش در انتهای دوره، بسیار مثبت ارزیابی شده است. در مقابل شرکت پرداخت الکترونیک سداد با نشان دادن رقم ۰.۰۲۲ درصد، بیشترین افزایش درصدی را نسبت به سایر شرکت‌ها در این شاخص تجربه کرده است.
در سال ۱۴۰۲ شرکت‌های به پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سداد، پرداخت الکترونیک سامان، آسان پرداخت پرشین، کارت اعتباری ایران کیش و تجارت الکترونیک پارسیان در شاخص اثربخشی مبلغی رقمی بالاتر از یک داشته‌اند. توزیع کارتخوانهای فروشگاهی این شرکت‌ها به گونه‌ای بوده که در جذب بیشتر تراکنشها به نسبت سایر شرکت‌ها موفق‌تر عمل کرده‌اند.
در سال ۱۴۰۲ همانند سال گذشته شرکت‌های به پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سداد، آسان پرداخت پرشین، پرداخت الکترونیک سامان، تجارت الکترونیک پارسیان و کارت اعتباری ایران کیش در شاخص اثربخشی عددی رقمی بالاتر از یک داشته‌اند که به این معناست که جذب تراکنش‌های این شرکت‌ها بر روی کارتخوانهای تراکنش دار بیشتر از سهم تعداد کارت‌خوان‌هایشان از کل کارتخوانهای تراکنش دار کشور بوده است. به‌عبارت‌دیگر نحوه توزیع کارتخوانهای فروشگاهی این شرکت‌ها به گونه‌ای بوده که در جذب بیشتر تراکنشها به نسبت سایر شرکت‌ها موفق‌تر عمل کرده‌اند.
در سال ۱۴۰۲ کمترین رقم شاخص نسبت مجموع کارتخوانهای کم تراکنش و فاقد تراکنش مالی به پایانه‌های فعال سیستمی هر شرکت، به شرکت به پرداخت ملت تعلق دارد. در مقابل بیشترین نسبت مذکور در شرکت «فراپردازان آروند امید» مشاهده میشود. به طور کلی در سال ۱۴۰۲ سهم کارتخوانهای کم‌تراکنش و فاقد تراکنش مالی، بالغ بر ۱۶ درصد از کل کارتخوانهای فروشگاهی فعال سیستمی شبکه شاپرک را شامل شده است که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته با رشد همراه بوده است.
