جی‌نف، پروژه‌ای که هرگز تمام نخواهد شد
پروژه جی‌نف نزدیک به هشت سال است آغاز شده اما در این مدت فراز و نشیب‌های زیادی داشته است. در حالی که سال‌ها پیش قرار بود جی‌نف تکمیل شود، حال مدیرعامل شرکت ملی پست می گوید این پروژه سال آینده تکمیل میشود اما مانند یک موجود زنده همیشه باید بالای سر آن بمانند و به‌روزرسانی شود.
جی‌نف امسال هشت ساله میشود و در حالی که قرار بود ۱۴۰۴ سال تکمیل این پروژه باشد، به نظر می‌رسد خط پایان آن نیست. به گفته محمود لیائی، مدیرعامل شرکت ملی پست، حتی اگر یکبار همه آدرس‌ها ژئوکد و پروژه تکمیل شود، آدرس‌ها دائم در حال تغییر هستند و مثل سرشماری که هر ۵ سال یکبار انجام میشود، جی‌نف هم باید هر ۳ تا ۵ سال یکبار به‌روزرسانی شود.
در حالی که پیش‌تر قرار بود تا سال ۱۴۰۰، ۸۰ درصد این پروژه تکمیل شود، مدیرعامل پست می‌گوید جی‌نف از سال ۱۳۹۷ تقریبا به‌روزرسانی نشده و الان شرکت ملی پست مجبور است علاوه بر تکمیل پروژه، این خلا را جبران کند. لیائی در این باره گفت: زمانی که من به شرکت ملی پست آمدم، جی‌نف در نزدیک به ۷۰۰ شهر آماده شده بود اما ما متعهد شدیم که تا خرداد امسال ۱۴۴۰ شهری که در کل کشور وجود دارد تکمیل شود.
به گفته لیائی رسیدن به این عدد ممکن است به دلایل زیادی دست‌نیافتی باشد چون خیلی از معابر نام‌گذاری نشده و در خیلی از روستاها، اسمی برای کوچه‌ها و خیابان‌ها وجود ندارد. پیش‌تر محمدرضا قادری، رئیس مرکز نوآوری شرکت ملی پست هم در این باره گفته بود که تکمیل چنین پروژه‌ای نه تنها در ایران، بلکه در هیچ کشوری از جهان رخ نمی‌دهد چون آدرس‌ها همیشه در حال تغییر هستند و نقشه‌ها باید به‌روزرسانی شوند. نقشه‌هایی که به گفته لیائی با کمک وزارت ارتباطات و با استفاده از ماهواره خیام جمع‌آوری می‌شوند.
درآمدزایی از جی‌نف در گرو همکاری با نهادهای دیگر
شرکت ملی پست متولی پایگاه داده پروژه جی‌نف است و تنها شرکتی است که می‌تواند خدمات مربوط به این پروژه را به صورت به‌روزرسانی شده و جامع، ارائه دهد. همچنین پایگاه داده جی‌نف یکی از ۲۷ پایگاه داده پایه‌ای است که در کل کشور مشخص شده و باید به دستگاه‌های دولتی به صورت رایگان خدمات ارائه دهد.
اما جدا از این خدمات که به صورت رایگان ارائه میشود و از آنجایی که بودجه خاصی برای این پروژه به شرکت ملی پست تعلق نمی‌گیرد، این شرکت راه‌هایی برای درآمدزایی از آن دارد. مدیرعامل شرکت ملی پست در این باره گفت: ما می‌توانیم سرویس‌هایی را تعریف کنیم که درآمدزا باشد و هزینه جی‌نف با آنها جبران شود. مثلا امسال با آموزش و پرورش تفاهم‌نامه‌ای امضا می‌کنیم که بر اساس آن احراز هویت مکانی دانش‌آموزان به شرکت ملی پست سپرده شود. این احراز هویت با استفاده از پایگاه داده به‌روز و کاملی که ما ایجاد کرده‌ایم، انجام میشود.
به گفته لیائی بر اساس این تفاهم‌نامه، والدین دانش‌آموزان به جای اینکه برای ثبت نام فرزندان خود در مدارس اجاره‌نامه یا سند خانه ببرند، در یک سامانه ثبت نام کرده و پس از پرداخت هزینه، پستچی‌های شرکت ملی پست هویت مکانی آنها را احراز و تایید می‌کنند.
به غیر از این تفاهم‌نامه، احراز هویت مکانی برای صادر کردن پلاک ماشین‌ها هم امروزه با استفاده از جی‌نف انجام میشود و با ثبت نام در سامانه سخا، درخواست‌کنندگان در عرض ۴۸ ساعت احراز هویت مکانی می‌شوند. طرحی که به گفته مدیرعامل شرکت ملی پست در سال گذشته بیش از ۷ میلیون سرویس احراز هویت مکانی با کمک آن انجام شده است.
علاوه بر همکاری‌هایی که جی‌نف برای درآمدزایی با سایر سازمان‌ها دارد، از خدمات آنها هم استفاده می‌کند. سازمان شهرداری‌های کل کشور یکی از اصلی‌ترین نهادهای همکاری با شرکت ملی پست در پروژه جی‌نف است و سازمان نقشه‌برداری، بنیاد مسکن، سازمان جغرافیایی و نیروهای مسلح از دیگر نهادهای همکار در این پروژه هستند. به گفته لیائی اگر این دستگاه‌ها به شرکت ملی پست نقشه بدهند و داده‌هایشان را با آن تبادل کنند، تا پایان سال ۱۴۰۴ تقریبا تمامی روستاهای کشور ژئوکد میشود.
جی‌نف با سیستم‌های آدرس‌دهی دیگر ادغام میشود
همزمان با آدرس استاندارد واحدی که جی‌نف از هر خانه ارائه می‌دهد، آدرس‌های دیگری هم توسط سرویس‌های مختلف از جمله سرویس‌های نقشه‌برداری شهرداری‌ها ارائه میشود. به گفته محمود لیائی، قرار است این سرویس‌ها با جی‌نف ادغام شده و از هر خانه یک آدرس ثابت استاندارد کوتاه سه سیلابی وجود داشته باشد که در آن اسم محله، آخرین گذر و پلاک مشخص باشد.
او در این باره اضافه کرد: ما این آدرس استاندارد را از کشور استرالیا الگوبرداری کرده و در کشور پیاده‌سازی می‌کنیم. امکان یکپارچه شدن همه آدرس‌ها در قالب جی‌نف وجود دارد و دستگاه‌های مختلف مکلف شده‌اند از این پروژه استفاده کنند. با توجه به اینکه پایگاه داده جی‌نف برای دستگاه‌های دولتی رایگان است و این آدرس کوتاه اصالت دارد، ترجیح می‌دهند حتما از آن استفاده کنند.