هاروارد بیزینس ریویو با بررسی بیش از مهندس نرم افزار زن در شرکتی بزرگ نشان داده است که شرایط دورکاری و کار از خانه که از زمان همه‌گیری فراگیر شد می‌تواند تاثیر متفاوتی بر زنان بگذارد. دورکاری در سطوح پایین و در میان زنان تازه‌کار به ضرر آنها تمام می‌شود و روند کارورزی و آموزش آنها به مشکل می‌خورد. برعکس،‌ زنان ارشد از آنجایی که بیشتر از هم‌تایان مرد خود برای کمک و ارائه بازخورد به دیگران زمان می‌گذارند، در شرایط دورکاری وقت بیشتری برای تکمیل پروژه‌های خود دارند.

HBR در این مقاله می‌گوید با توجه به اینکه نمونه مورد بررسی یا مهندسان نرم‌افزار همخوانی بیشتری با شرایط دورکاری و حتی آموزش از راه دور دارند، ممکن است که در تنظیمات متفاوت و در مشاغلی که امکان آموزش و کارورزی غیرحضوری وجود ندارد، شرایط برای زنان بدتر از این شود.

شروع همه‌گیری و فراگیر شدن دورکاری
با شروع همه‌گیری، کار از خانه به عنوان یکی از راهکارهای حمایت از زنان در محیط کار معرفی شد. چنین استدلال می‌شود که کار از خانه می‌تواند، تعادلی بین خواسته‌های شغلی و خانوادگی زنان برقرار کند. با این حال، دورکاری در سطوح مختلف شغلی، تاثیرات متفاوتی بر توسعه حرفه‌ای زنان دارد. ما در این تحقیقات تاثیر دورکاری بر زنان جوان را در سطوح مختلف شغلی بررسی کردیم و دیدم که چطور تلاش نامحسوس زنان سطوح ارشد برای آموزش و راهنمایی دیگران تحت تاثیر این مساله قرار می‌گیرد.

ما برای بررسی تاثیر دورکاری بر مسیر شغلی زنان، ۱۰۵۵ مهندس نرم‌افزار در یکی از شرکت‌های Fortune 500 زیر نظر گرفتیم. در این شرکت پیش از دوران همه‌گیری، برخی از مهندسان در کنار دیگر همکاران در یک ساختمان مشرکت فعالیت می‌کردند و بقیه در ساختمان‌های جداگانه‌ای با فاصله چند بلوک، در شرایطی مشابه کار از خانه فعالیت داشتند. تیم‌هایی که در یک ساختمان مشترک بودند، پیش از تعطیلی دفاتر در نتیجه همه‌گیری، مرتب گرد هم آمده و یکدیگر را ملاقات می‌کردند. اما نحوه فعالیت در تیم‌های که ساختمان مجزا داشتند شبیه به دورکاری بود و برای مثال در جلسات آنلاین با یکدیگر ارتباط می‌گرفتند. با تعطیلی دفاتر پس از همه‌گیری کووید، همه کارکنان در شرایطی مشابه دور از هم به کار مشغول شدند.

برای اینکه تاثیر کار از خانه بر توسعه حرفه‌ای زنان را در سطوح مختلف ارزیابی کنیم، اول از همه به بررسی این مساله پرداختیم که آیا در زمان باز بودن دفاتر، مهندسانی که دور از دیگر کارکنان فعالیت می‌کردند تجربه‌ای متفاوت از دیگر مهندسان داشتند. سپس بررسی کردیم که آیا این اثرات پس از تعطیلی دفاتر و دور شدن آن دسته از مهندسان از همکاران خود ناپدید شد.

کارورزی در شرایط کار از خانه با مشکل مواجه می‌شود
طبق یافته‌های ما، حضور در کنار هم‌تیمی‌ها به روند کارورزی و دریافت راهنمایی کمک می‌کند. برای بررسی این موضوع، نظرات و بازخورد‌های آنلاینی که مهندسان برای بهبود نرم‌افزارهای خود از آن استفاده می‌کنند را زیر نظر گرفتیم. براساس این بررسی، مهندسان زنی که هنگام باز بودن دفاتر در کنار هم‌تیمی خود بودند، به نسبت آنهایی که در ساختمان‌های مختلف فعالیت داشتند، ۴۰ درصد نظر و راهنمایی بیشتری درمورد کدنویسی دریافت می‌کردند. از جمله دلایل این موضوع این است که مهندسان زن در صورت حضور کنار همکاران خود، سوالاتی بیشتری می‌پرسیدند و به همین دلیل مکالمه‌های مربوط به کدنویسی سبک عمیق‌تری پیدا می‌کرد. بعلاوه، مهندسان زن در شرایط حضور از افراد متفاوتی بازخورد دریافت می‌کنند و در نتیجه دیدگاه‌های مختلفی را در اختیار دارند. جالب اینکه کارکنان زن و مرد هردو در یک سطح به همکاران زن خود بازخورد می‌دهند اینگونه نیست که مهندسان زن هنگام کار حضوری نگاه بالا به پایین مردان را تجربه کنند یا تنها زیر چتر دیگر مهندسان زن باشند.

این سازوکار در بین مهندسان مرد هم در جهتی مشابه اما با شدت کمتر مشاهده می‌شود. برای مهندسان مرد، هنگامی که دفاتر باز بودند،‌ تفاوت دریافت بازخورد و راهنمایی بین مهندسانی که در یک ساختمان در کنار همکاران خود قرار داشتند با دیگران تنها ۱۸ درصد بود. تفاوتی که کمتر از نصف تفاوت مشاهده شده در بین زنان است و پس از بسته شدن دفاتر در بین مردان ناپدید می‌شود. به نظر می‌رسد که تنظیمات حضوری یا غیرحضوری تاثیری بر اراده مهندسان مرد برای درخواست توضیح و کمک بیشتر ندارد.

اما نکته مهم این است که ماهیت نظرات و بازخورد ارائه شده به مهندسان مرد و زن تفاوتی ندارد. این نظرات عمدتا مفید و قابل اجرا هستند و برای مهندسان مرد و زنان تفاوتی به چشم نمی‌خورد.

فعالیت حضوری به ویژه برای زنانی که تازه به شرکت ملحق می‌شوند فواید مهمی را به همراه دارد. کارکنانی که تازه به شرکت ملحق شده‌اند، در بیشتر موارد باید از طریق کارورزی آموزش ببینند و فعالیت حضوری تاثیر به‌سزایی بر کارورزی دارد. در مطالعه ما مشخص شد که در صورت فعالیت در یک ساختمان، مهندسان زن تازه‌کار ۵۱ درصد بیشتر از مردان بازخورد دریافت می‌کنند اما در بین مهندسان ارشد تفاوتی بین فعالیت در یک ساختمان در کنار هم‌تیمی‌ها و در ساختمان‌های مجزا و دور از هم دیده نمی‌شود.

کار از خانه باعث می‌شود زنان در رده‌های ارشد کمتر برای تلاش‌های نامحسوس زمان بگذارند
به نظر می‌رسد که مهندسان زن تازه‌کار بیشتر از همه از فعالیت حضوری نفع می‌برند و مهندسان زن ارشد بیشتر از همه در شرایط حضوری به یاری دیگران می‌آیند. مهندسان زن ارشدی که در کنار هم‌ تیمی خود حضور دارند، ۲۸ درصد بیشتر از آنهایی که دور از یکدیگر هستند به هم‌تیمی خود بازخورد یا نظری ارائه می‌کنند. درنتیجه، مهندسان زن ارشد به دلیل اینکه در تنظیمات حضوری وقت بیشتری را صرف ارائه بازخورد به دیگران می‌کنند، بازدهی کمتری هم دارند. طبق بررسی‌ها، میزان کدنویسی ماهانه مهندسان زن ارشدی که کنار هم‌تیمی‌های خود می‌نشینند به نسبت همتایان غیرحضوری خود به نصف کاهش می‌یابد.

با این حال فعالیت حضوری تاثیر کمتری بر مهندسان مرد دارد. مقدار کمک و ارائه بازخورد مهندسان مرد در شرایط حضوری به نسبت دورکاری تنها کمی افزایش می‌یابد. در نتیجه مهندسان ارشد مرد برای ارائه خروجی یکسان، تنها نصف هم‌تایان زن خود زمان صرف می‌کنند.

آموزش و کمک به همکاران معمولا در دسته کارهای نامحسوس قرار می‌گیرد و شناسایی و دریافت پاداش برای آنها دشوار است. با توجه به بررسی ما، حقوق زنان رده ارشدی که در کنار هم‌تیمی خود می‌نشستند، در مقایسه با همکاران دورکار خود کمتر افزایش می‌یابد و در واقع آنها خروجی خود را قربانی پیشرفت همکاران می‌کنند.

فراتر از مهندسی
به دلایل متعددی می‌توان گفت سازوکاری که در بین مهندسان نرم‌افزار مشاهده شد، شاید در تنظیمات متفاوت تشدید شود.

اول اینکه مهندسی نرم‌افزار با کارورزی از راه دور سازگاری دارد. ارائه بازخورد دیجیتال به کدنویسی یک مساله جا افتاده در سازمان‌ها است و پیش از پاندمی هم به وفور مشاهده می‌شد. اما اگر کمک و راهنمایی همکاران تنها در شرایط حضوری امکان‌پذیر باشد، هزینه دورکاری برای زنان کارکنان تازه‌کاری بیشتر می‌شود. برعکس، بار آموزش حضوری که معمولا بر دوش زنان ارشد خواهد بود نیز تاثیری بیشتری بر عملکرد آنها می‌گذارد.

دوم،‌ مهندسان نرم‌افزاری بررسی شده در این مطالعه به صورت فردی فعالیت داشتند. اگر فعالیت تیمی را، که در آن خروجی و یادگیری هردو به رابطه حضوری وابسته هستند در نظر بگیریم، تبعات کاهش بازخورد و کمکی که تازه‌کارها در شرایط دورکاری تجربه می‌کنند، بیشتر می‌شود و مدیران ارشد برای آموزش دیگران هزینه بیشتری را پرداخت می‌کنند.

اما نکته مهم اینکه تنها حدود ۱۶ درصد از مهندسان مطالعه ما دارای فرزند بودند. ممکن است در صورت داشتن فرزند، تاثیری که در کاهش بازخورد در شرایط دورکاری مشاهده کردیم، تشدید شود. در این صورت، دورکاری تاثیر مخرب‌تری بر روند کارورزی می‌گذارد. با این حال اگر کارکنان دورکار بین مراقبت از کودکان و کار تعادل مناسبی ایجاد کنند، اثرات فوق در بین آنهایی که دارای فرزند هستند کاهش می‌یابد.

چه می‌توان کرد؟
براساس تحقیقات ما، دورکاری می‌تواند براساس جایگاه و سطح زنان در مسیر حرفه‌ای و شغلی آنها، مضر یا مفید باشد. دورکاری کارکنان تازه‌کار به روند آموزش آنها ضربه می‌زند. کارکنان ارشد اما در شرایط دورکاری خروجی بهتری دارند. زنان رده‌های ارشد از آنجایی که در شرایط دورکاری کمتر نیاز به کمک و ارائه بازخورد به دیگران دارند، بازدهی بیشتری را تجربه می‌کنند.

با این حال این تاثیرات در تمام شرایط یکسان نیست. فعالیت‌های مدیریتی و سیستم پاداش می‌تواند بر آنها تاثیرگذار باشد. اگر تلاش زنان ارشد برای آموزش تازه‌کارها به خوبی مورد توجه قرار گرفته و جبران شود و دیگر در دسته‌ کارهای نامحسوس و بی پاداش نباشد، زنان تازه‌کار حتی در صورت دورکاری هم به منابع آموزشی لازم دسترسی پیدا می‌کنند و زنان رده‌های ارشد نیز در ازای تلاش‌های خود پاداش لازم را دریافت می‌کنند.