گزارشی از وال‌استریت ژورنال می‌گوید با توجه به اهمیت چیپ‌های انویدیا در توسعه هوش مصنوعی، یک شبکه زیرزمینی در کشور‌هایی مثل سنگاپور و تایوان برای انتقال این پردازنده‌ها به چین شکل گرفته است. البته که حجم این بازار در قیاس با بازار رسمی بسیار محدود است و برای مثال چیزی حدود ۱۲ هزار چیپ در سال از این مجاری به چین منتقل می‌شود اما همین تعداد محدود هم می‌تواند نیاز استارت‌آپ‌های کوچک و موسسات تحقیقاتی چین را برآورده کند.

چیپ‌های پیشرفته شرکت انویدیا که مهمترین زیرساخت توسعه هوش مصنوعی به حساب می‌آیند، حدود دو سالی است که در پی تحریم‌های آمریکا دیگر به چین صادر نمی‌شوند. پس از محدودیت‌های اولیه در در اواخر سال ۲۰۲۲، شرکت انویدیا پس از محدودیت‌های اولیه واشنگتن، یک نسخه ضعیف‌تر و شخصی‌سازی شده از چیپ‌های هوش مصنوعی را برای بازار چین طراحی کرد که تشدید تحریم‌های آمریکا در ماه اکتبر باعث شد حتی صادارت این چیپ‌ها نیز محدود شود و در نهایت تعداد زیادی از سفارش‌ها (به ارزش حدود ۵ میلیارد دلار) لغو شدند.

وال‌استریت ژورنال می‌گوید این محدودیت‌ها باعث شکل گیری یک شبکه زیرزمینی برای انتقال این چیپ‌ها شده است که بیشتر آنها به صورت مسافری به دست مشتریان چینی می‌رسند. طبق این گزارش، از آنجایی که انتقال مسافری این چیپ‌ها در کشور‌های خارج از آمریکا، از جمله سنگاپور، ناقض قانون خاصی نیست، فروش و انتقال آنها به صورت علنی تبلیغات می‌شود.

برآوردی از مرکز New American Security، یکی از اتاق فکر‌های مستقر در واشنگتن‌ دی‌سی، یک رقم ۱۲ هزار و ۵۰۰ تایی را برای چیپ‌هایی که از این طریق قاچاق می‌شوند برآورد کرده است. این در حالی است که انویدیا سال گذشته حدود ۲.۶ میلیون چیپ A100 و H100 و نسخه‌های ضعیف‌‌تر، را در سراسر جهان به فروش رسانده است.

شرکت انویدیا چیپ‌های خود را به صورت واسطه‌ای در اختیار مشتریان می‌گذارد، این چیپ‌ها به شکل مستقیم یا مجزا عرضه نمی‌شوند و شرکت‌های شخص ثالث از جمله Dell و Super Micro Cumputer، پس از خرید این چیپ‌ها، که معمولا برای پاسخ به تقاضای مضاعف فراتر از مقدار مورد نیاز خریداری می‌شوند، سرور‌های کامل هوش مصنوعی یا سیستم‌های ساخته شده با این چیپ‌ها را در اختیار مشتریان می‌گذارند.

عدم دسترسی به چیپ‌های انویدیا یکی از موانع اصلی توسعه هوش مصنوعی در چین به حساب می‌آید و البته این شبکه زیرزمینی هم توان تامین غول‌های فناوری این کشور را ندارد. در بیشتر موارد چیپ‌های انویدیا در این شبکه بدون اشاره به مدل و نوع آنها جابجا می‌شوند تا باعث جلب توجه مقامات نشود. در دو مورد از تراکنش‌های مربوط به ماه مارس، یک هخریدار مستقر در شنژن چین، محموله‌ای حاوی ۲۰ پردازنده گرافیکی انویدیا را از سنگاپور و ۴۰ پردازنده را نیز از یک صادرکننده تایوانی دریافت کرده است که البته در مستندات اشاره‌ای به مدل این چیپ‌ها نشده است. اما به گفته وال‌استریت ژورنال این چیپ‌ها یکی از قدرتمندترین پردازنده‌های انیویدیا یا A100 هستند.

شرکت‌های چینی و به ویژه موسسات تحقیقاتی در تلاش هستند تا با تامین موقت قدرت پردازشی خود از یک دوران موقت عبور کنند تا در نهایت شرکت‌های داخلی از جمله هواوی و SMIC بتوانند پردازنده‌های قدرتمندی برای این حوزه طراحی کنند.

با این حال شرکت‌هایی مثل هواوی که برای تولید چیپ‌های پیشرفته تلاش می‌کنند نیز با تحریم‌هایی در حوزه تجهیزات تولید چیپ روبرو هستند. شرکت ASML هلند، تولیدکننده پیشرفته‌ترین ماشین‌آلات طراحی چیپ‌، در حال حاضر با پیروی از تحریم‌های آمریکا و محدودیت‌هایی که دولت هلند برای صادارت در نظر گرفته است، صادرات تجهیزات خود به شرکت‌های چینی را متوقف کرده است.

به گفته یکی از موسسات مهم تحقیقات هوش مصنوعی در چین، استفاده از چیپ‌های فعلی چینی باعث از کار افتادگی و خاموشی سیستم‌ها می‌شود.