توسعه اپلیکیشن‌ها؛ چشم‌انتظار رفع فیلترینگ
ایرانی‌ها با تشدید محدودیت‌ها و فیلترینگ پلتفرم گوگلپلی در دو سال اخیر برای دسترسی به اپلیکیشن‌های داخلی و خارجی با چالش‌های متعددی در لایه‌های حفاظت و امنیت دستگاه و اطلاعات شخصی خود دست‌وپنجه نرم می‌کنند. پلتفرم‌های ایرانی دانلود بازی و برنامه‌های موبایلی در این شرایط سعی کرده‌اند تا با وجود این مشکلات همچنان بازار توسعه اپلیکیشن را فعال نگه دارند، اما به اعتقاد مدیران این پلتفرم‌ها اگر در سیاست‌ها و رویه‌های کلان کشور تغییری ایجاد نشود، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای این صنعت متصور شد. همچنین یک کارشناس معتقد است که رفع فیلترینگ، شرط تداوم رشد و پیشرفت در صنعت اپلیکیشن کشور است.
تبعات تداوم مسدودسازی‌ها
بعد از فیلترینگ واتس‌اپ و اینستاگرام در مهرماه سال ۱۴۰۱، گوگلپلی نیز در ایران فیلتر شد و از آن زمان تاکنون کاربران ایرانی نمی‌توانند از این پلتفرم اپلیکیشن‌های مورد نیاز خود را دانلود کنند. کارشناسان در این مدت بارها درباره تبعات منفی فیلترینگ این پلتفرم هشدار دادند. به گفته آنها مسدودسازی این پلتفرم‌ها می‌تواند منجر به گردش فایل‌های اپلیکیشن‌ها به جای دانلود از پلتفرم اصلی بشود و کارشناسان باور دارند گردش این فایل‌های نصبی می‌تواند به رشد بدافزارها در گوشی کاربران بینجامد. گسترش آسیب‌های امنیتی مختلف در دستگاه کاربران، افزایش کلاهبرداری‌ها به وسیله برنامه‌های مخرب و قطع دسترسی مردم به برنامه‌ها و ابزارهای مورد نیازشان در دنیای امروز از جمله مواردی است که یکی از پلتفرم‌های ایرانی دانلود بازی و برنامه موبایلی در بیانیه انتقادی خود نسبت به فیلترینگ به آنها اشاره کرد. در این بیانیه همچنین به این موضوع اشاره شده بود که هیچ اپ‌استور ایرانی توانایی تامین همه نیازهای کاربران را ندارد و تعداد ۴۰۰ هزار برنامه و بازی ارائه‌شده در این پلتفرم، به هیچ عنوان قابل مقایسه با حدود ۳ میلیون بازی و برنامه موجود در گوگلپلی نیست.
در همین راستا، کمیسیون بازی و سرگرمی سازمان نصر تهران در سال گذشته نتایج نظرسنجی درباره «ضرر و زیان فیلترینگ گوگلپلی بر صنعت بازی» را منتشر کرد که طبق نظرات ۳۱ شرکت فعال در این صنعت، مایکت و بازار هرگز جایگزین گوگلپلی نخواهند شد و پس از فیلترینگ میزان درآمد آنها از کانال گوگلپلی بالای ۷۵ درصد کاهش داشته است. با وجود آسیب‌های فیلترینگ بر کسبوکارهای اینترنتی از جمله صنعت بازی و اپلیکیشن در ایران همچنان این محدودیت‌ها پابرجاست و تصمیم‌گیران و موافقان فیلتر شدن گوگلپلی معتقدند در دسترس بودن این فروشگاه اندرویدی ضررهای زیادی دارد. آنها باور دارند ۴۰۰ هزار اپلیکیشن مجرمانه در این فروشگاه اندرویدی وجود دارد و باید تدبیری برای این اپلیکیشن‌ها اندیشیده شود. مواردی چون محتوای مبتذل و مستهجن، محتوای موهن به مقدسات، بدافزارها و ویروس‌ها، محتوای علیه امنیت کشور، محتوای نشر اخبار کذب و خلاف واقع، نرم‌افزارهای شبکه‌های ماهواره‌ای و نرم‌افزارهای فیلترشکن از جمله مواردی هستند که موافقان فیلترینگ گوگلپلی به آنها اشاره دارند.
شروط توسعه
حتی در برخی موارد مطرح میشود که هدف از فیلتر گوگلپلی، حمایت از اندرویدمارکت‌های ایرانی است، اما فعالان این حوزه معتقدند که در واقع فیلتر گوگلپلی به خاطر حذف بعضی پلتفرم‌های بومی همچون روبیکا در گوگلپلی اتفاق افتاد که بابت دسترسی‌های نامناسب این برنامه‌ها هشدارهایی به کاربران می‌داد و یکسری از پلتفرم‌های ایرانی را از گوگلپلی حذف می‌کرد. در این شرایط و با وجود تحریم و فیلترینگ، پلتفرم‌های ایرانی دانلود بازی و برنامه موبایلی سعی کرده‌اند تا همچنان بازار توسعه اپلیکیشن را فعال نگه دارند، اما به اعتقاد مدیران این پلتفرم‌ها اگر در سیاست‌ها و رویه‌های کلان کشور تغییری ایجاد نشود، نمی‌توان چشم‌انداز روشنی برای این صنعت متصور شد. همچنین یک کارشناس معتقد است که رفع فیلترینگ شرط تداوم رشد و پیشرفت در صنعت اپلیکیشن است.
در این راستا، علی نوربخش، مدیر ارشد اجرایی یکی از پلتفرم‌های دانلود بازی و برنامه موبایلی در ایران، با بیان اینکه این پلتفرم در سال ۱۴۰۲ تعداد ۴۵ میلیون کاربر داشته و همواره تحریم‌ها و فیلترینگ را باعث اختلال در صنعت کسبوکارهای آنلاین و رشد این صنعت دانسته است، می‌گوید: «در سال‌های اخیر برای افراد و شرکت‌های فعال در حوزه نرم‌افزار مشکلات زیادی وجود داشته است، از جمله فیلترینگ و تحریم سرویس‌های مورد نیاز، دسترسی دشوار به بازارهای بین‌المللی، تشدید مهاجرت نیروهای متخصص و اوضاع نامطلوب اقتصادی و اجتماعی. همچنین از سال ۱۴۰۰ مهاجرت نیروهای نخبه اثر جدی و منفی عمیق‌تری بر این صنعت گذاشته است.»
او در ادامه صحبت‌های خود درباره تاثیرات مثبت صنعت اپلیکیشن بر سایر زیرساخت‌ها نیز توضیح می‌دهد: «کسبوکارهای آنلاین که صنعت اپلیکیشن هم بخش مهمی از آن هستند، در دهه گذشته زیرساخت‌های بزرگی را متحول کردند. در این شرایط اگر محدودیت‌ها کمتر شود یا حداقل خودمان در داخل دست به خودتحریمی نزنیم، می‌توان امید داشت که این چراغ روشن بماند.» به گفته نوربخش، تداوم و توسعه فعالیت بازار اپلیکیشن‌ها یکی از اهداف جدی این پلتفرم با وجود مشکلات است. او با بیان این مطلب ادامه می‌دهد: «ما به عنوان یکی از فعالان این صنعت می‌کوشیم تا با همه سختی‌های موجود بازار توسعه اپلیکیشن را همچنان فعال نگه داریم و در آینده هم شور و نشاط را در این حوزه بیشتر کنیم. در عین حال اگر در سیاست‌ها و رویه‌های کلان کشور تغییری ایجاد نشود، چشم‌انداز روشنی هم برای این صنعت وجود نخواهد داشت.»
وحید رحیمیان، مدیرعامل یکی دیگر از اندرویدمارکت‌های ایرانی نیز معتقد است که اگر مشکلات صنعت اپلیکیشن رفع شود، سرعت رشد و پیشرفت این صنعت نیز تداوم خواهد یافت. او با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «سرعت رشد و پیشرفت در صنعت اپلیکیشن در ایران به دلیل سخت شدن دسترسی‌های جهانی و کمبود نیروی کار متخصص کاهش قابل توجهی پیدا کرده است و تیم‌های مختلف برای طراحی و تولید یک اپلیکیشن دچار مشکلاتی هستند. با این حال مسیر رو به جلو با توجه به نیازهای ایجاد شده اجتناب‌ناپذیر است، اما طبیعتا اگر این مشکلات حل شود، سرعت این رشد و پیشرفت نیز بیشتر خواهد شد.» به گفته رحیمیان، این پلتفرم با بهبود زیرساخت‌ها سعی کرده است تا شرایط دانلود و نصب اپلیکیشن‌ها را برای کاربر تسهیل کند.
او با بیان این مطلب می‌گوید: «ما هیچ‌وقت با فیلترینگ موافق نبوده‌ایم، اما اختلال‌های اینترنت به همه کسبوکارهای مبتنی بر اینترنت ضرر زده است و تجربه کاربری نامطلوبی را برای کاربران ایجاد کرده است که مقصرش کسب‌و‌کار نیست. به همین منظور، ما سعی کردیم همواره با بهبود زیرساخت‌ها در پلتفرم خودمان، تجربه کاربر برای دانلود و نصب بازی یا برنامه مورد نظرش را ارتقا دهیم.» همچنین یک پلتفرم دیگر دانلود بازی و برنامه موبایلی ایرانی در راستای ارتقای امنیت از طریق اسکن با ۱۰ آنتی‌ویروس جهانی قبل از نصب، امکانی را فراهم کرده است تا کاربران از امنیت برنامه یا بازی مورد نظرشان، پیش از دانلود و نصب، اطمینان پیدا کنند.
با این اوصاف، پلتفرم‌های دانلود بازی و برنامه موبایلی ایرانی در سایه فیلترینگ و تحریم‌ها سعی کرده‌اند تا به سختی صنعت اپلیکیشن‌های ایرانی را با بهبود زیرساخت‌ها و ارتقای امنیت زنده نگه دارند، اما نمی‌توان تاثیر تداوم محدودیت‌ها را در افزایش بدافزارها و ضررهای مالی نادیده گرفت. درست به همین خاطر فعالان این حوزه امیدوارند که دولت جدید با شروع فعالیت خود، بررسی رفع فیلترینگ گوگلپلی را در اولویت قرار دهد.