مدیرعامل دیجی‌کالا: دولت نگذارد فضای اقتصاد دیجیتال امنیتی شود
مدیرعامل دیجی‌کالا از دولت آینده خواست از امنیتی شدن فضای کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال جلوگیری کند و برای فعالیت در این بخش اقتصاد، مزیتی ایجاد کند.
اواخر اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، اولین فروشگاه حضوری دیجی‌کالا افتتاح شد تا به گفته مدیرانش تجربه خرید آفلاین و آنلاین را ترکیب شود. اما گویا قرار است این فروشگاه توسعه پیدا کند و به شهرهای دیگر نیز راه یابد.
«مسعود طباطبایی»، مدیرعامل دیجی‌کالا، در لایو اینستاگرام به «مانی قاسمی»، بنیان‌گذار، گفت: «براساس مطالعه افکارسنجی که با همکاری ایسپا انجام دادیم، به این نتیجه رسیدیم که نیاز به فروشگاه حضوری داریم؛ چون برخی افراد میلی به خرید آنلاین ندارند، برخی اعتماد ندارند و حتی برخی دیجی‌کالا را نمی‌شناسند. یکی از تصمیمات دیگر نتیجه این مطالعه، تبلیغات در تلویزیون بود. پس از چند سال به تلویزیون بازگشته‌ایم.»
فروشگاه دیجی‌کالا هزینه‌ای نداشت
او درمورد آینده فروشگاه‌های حضوری دیجی‌کالا توضیح داد: «از این فروشگاه استقبال خوبی شده و حدود ۵ هزار سفارش در ماه ثبت میکنیم. صاحبان مرکز تجاری درخواست داده‌اند که میزبان دیگر فروشگاه‌های حضوری دیجی‌کالا باشند. در آینده، حتماً به شهرهایی غیر از تهران می‌رویم و در سایر دسته‌بندی‌های کالایی، مانند لوازم‌خانگی و فشن، فعالیت میکنیم.»
طباطبایی در پاسخ به سؤالی درمورد اینکه آیا بهتر نبود هزینه راه‌اندازی این فروشگاه، خرج بخش‌های مفیدتری می‌شد، گفت: «این فروشگاه باعث توقف فضای آنلاین نشده است. اولویت دیجی‌کالا همیشه افزایش کیفیت سرویس آنلاین است.»
او ادامه داد: «مبلغی که در فروشگاه حضوری هزینه شده، آن‌قدر نیست که بتواند تغییری در بخش‌های دیگر دیجی‌کالا ایجاد کند. ما سالانه چند همت در بخش عملیات هزینه میکنیم. خود من قبل از اینکه به دیجی‌کالا بیایم، نمی‌توانستم عمق و وسعت این بخش را درک کنم.»
بازطراحی بخش پشتیبانی دیجی‌کالا
کاربران زیادی در شبکه‌های اجتماعی از بخش پشتیبانی و لجستیک دیجی‌کالا ابراز نارضایتی می‌کنند. طباطبایی درمورد گله‌های کاربران توضیح داد: «بیش از ۹۵.۸ درصد سفارشات را به‌موقع می‌رسانیم. این عدد طبق تمام بنچ‌مارک‌های دنیا نرخ خوبی است اما وقتی ۴.۲ درصد باقی‌مانده را ضرب‌در تعداد سفارش‌های دیجی‌کالا میکنیم، عدد بزرگی به دست می‌آید. با همه این‌ها، هدف ما رسیدن به ۱۰۰ درصد تحویل به‌موقع است.»
او نسبت کالاهای فیک دیجی‌کالا را نیز ناچیز دانست و گفت: «میزان کالاهای فیک دیجی‌کالا کمتر از ۰.۰۲ درصد است که خیلی کوچک است؛ چون برای فروشندگان این کالاها جریمه‌های سنگینی وضع میشود. به‌هرحال ممکن است پیش بیاید. متعهد هستیم این عدد را به صفر نزدیک کنیم اما واقعیت این است این میزان را باید در مقیاس دیجی‌کالا در نظر بگیریم.»
به گفته او ساختار و افراد در بخش پشتیبانی دیجی‌کالا درحال بازطراحی است.
ماگ‌های پرماجرا
ماگ‌های جنجالی دیجی‌کالا که منجر به بازداشت طباطبایی شد، مسئله دیگری بود که مدیرعامل دیجی‌کالا درموردش توضیح داد. او گفت: «نوشته روی این ماگ‌ها قالب مشخصی دارد و اسم‌ها در جای خالی آن قرار می‌گیرد. فروشندگان ما این ماگ‌ها را با اسم‌های پرتکرار کشور می‌فروختند که یکی از این اسامی مذهبی است و می‌تواند به حضرت فاطمه (س) ارجاع داده شود. این مسئله باعث شد برای برخی این‌طور تداعی شود که با قصد و غرض این کار را کرده‌ایم.»
طباطبایی ادامه داد: «من به‌محض اطلاع، خواستم فروش این محصولات متوقف شود. پس‌ازآن بیانیه هم دادیم و عذرخواهی کردیم. سایت‌های دیگری هم آن را می‌فروختند اما درنهایت بازداشت شدم و به دادگاه و دادسرا رفتم. تاحدی دوستان را قانع کردیم که قصد و غرضی نداشتیم و به خودمان اجازه نمی‌دهیم به کسی به‌خصوص ائمه اطهار توهین کنیم.»
او با کلیدواژه «بی‌اعتمادی» درباره علت بروز چنین اتفاقاتی توضیح داد: «در بستر بی‌اعتمادی هرچیزی سوءتعبیر میشود. اگر به هم اعتماد داشته باشیم، مغرضانه برداشت نمی‌شود. در یک سال و چند ماهی که من در گروه دیجی‌کالا هستم، برای اعتمادسازی تلاش کردم.»
طباطبایی همچنین اضافه کرد: «حمید و سعید محمدی در مدتی که در دیجی‌کالا بوده‌اند، سرشان به کار خودشان بوده و خیلی حضور رسانه‌ای و تعامل با حاکمیت در دستور کارشان نبوده است.»
به باور او، اندازه دیجی‌کالا طوری است که نمی‌توان گفت به سهامدار تعلق دارد بلکه برندی ملی است.
دولت به اقتصاد دیجیتال مزیت ببخشد
او در بخش دیگری از این گفتگوی زنده درمورد انتظاراتش از دولت آینده نیز توضیح داد: «ما به امید زنده‌ایم. هر کجا گفتگویی شده، من از دولتمردان خواسته‌ام امید به این کشور برگردد؛ اگر نباشد، کاری نمی‌شود کرد.»
طباطبایی از دولت درخواست دیگری هم داشت: «مطالبات دیگری نیز وجود دارند. یکی از آن‌ها این است که فضا امنیتی نشود. فعالان اکوسیستم حتماً وظیفه دارند ملاحظاتی را رعایت کنند اما فضا نباید امنیتی شود.»
مدیرعامل دیجی‌کالا درمورد انتظاراتش از دولت ادامه داد: «مسئله دیگر مربوط به سیاست‌های مالیاتی، اقتصادی، واردات و مانند این‌هاست. اگر به‌سمت فضای غیردیجیتال سوق پیدا کنیم، از مزایای اقتصاد دیجیتال محروم می‌شویم. دقت کنید سهم خرده‌فروشی آنلاین به کل خرده‌فروشی در ترکیه بیش از ۲۰ درصد است. در ایران این رقم بین ۵ تا ۵.۵ درصد است، درحالی‌که باید بین ۱۵ تا ۲۰ درصد باشد. اگرچه دیتای کاملاً شفاف و موجهی هم درموردش وجود ندارد.»
او از اعمال کنترل بیش از حد روی کسب‌وکارهای آنلاین انتقاد کرد و گفت: «در این شرایط، به‌جای اینکه فضا را به‌سمت کسب‌وکارهای شفاف سوق دهیم، کاری میکنیم به‌سمت عدم‌شفافیت بروند. می‌گوییم واردات ممنوع است اما کالای قاچاق در بازار هست؛ در را بسته‌ایم و پنجره باز است. فقط یقه پتلفرم شفافی مانند دیچی‌کالا را می‌گیریم. درنتیجه کالا در فضای غیرشفاف عرضه میشود که حقوق مصرف‌کننده در آن رعایت نمی‌شود، روی آن نظارتی نیست، خدمت پس از فروش وجود ندارد و معلوم نیست پول چطور در آن جابه‌جا میشود.»
طباطبایی افزود: «سیاست‌گذاری کلان دولت باید طوری باشد که رفتن به فضای اقتصاد دیجیتال فرصت باشد نه تهدید. چه برای بازیگران فعلی چه برای کسانی که هنوز وارد فضای آنلاین نشده‌اند. اگر شما بخواهی فروشگاه آنلاین راه بیندازی، موانع زیادی پیش روست؛ مجوز، اینماد، درگاه و نظارت روی قیمت‌گذاری. دولت باید کاری کند فضای اقتصاد دیجیتال مزیت باشد.»
رقابت خوشحالمان نمی‌کند اما کمک‌کننده است
مانی قاسمی در این گفتگو از طباطبایی درمورد تأثیر سرویس تحویل در روز «اسنپ‌شاپ» در تحریک دیجی‌کالا و سهم بازار این رقیب پرسید. طباطبایی در پاسخ گفت: «درمورد سهم بازار اسنپ‌شاپ عدد دقیقی ندارم اما کار قشنگی است. رقابت قطعاً به رشد ما کمک می‌کند. مثلاً دیجی‌کالا بخش زیادی از چیزی را که الان دارد، مدیون رقابت با بامیلو است، حتی بااینکه بامیلو شکست خورد و ترجیح داد کنار بکشند. هرچند به رقابت علاقه‌مند نیستیم و از آن خوشحال نمی‌شویم، به‌هرحال کمک می‌کند از کرختی دربیاییم.»
همچنین بیان کرد: «اگر ما حس کنیم اسنپ‌شاپ از ما سهم می‌گیرد، باید کاری کنیم کاربری را که به آنجا رفته برگردانیم. مثلاً در یک سال و نیم گذشته سرویس ارسال همان روز را در تهران گسترش دادیم. در خیلی از شهرها تحویل در فردای سفارش را نیز فعال کرده‌ایم. نه به‌خاطر اسنپ‌شاپ بلکه به‌خاطر روند کلی کوییک‌کامرس‌ها. کار مارکتینگی زیادی روی آن انجام نداده‌ایم اما از آن‌ها استقبال شده است.»
طباطبایی درمورد «دیجی‌کالاجت» نیز گفت: «دیجی‌کالاجت کنار ما قرار گرفته است و یک ونچر مستقل است. نمی‌شود گفت موفق‌ترین ونچر دیجی‌کالا بوده. انتهای سال بهتر میشود وضعیتش را ارزیابی کرد. رقبای خوبی، مانند اسنپ و اُکالا، با توانمندی بالا در این بازار حضور دارند.»
وقت سرویس رستوران نرسیده است
او در پاسخ به سؤالی مبنی‌بر تمایل دیجی‌کالا به سوپراپ شدن گفت: «ما سعی میکنیم تمام سرویس‌ها را بر بستر دیجی‌کالا سوار کنیم. هرکدام از سوپراپ‌ها روی یک هسته (Core) سوار شده‌اند، مانند اسنپ که روی هسته تاکسی است. تمرکز دیجی‌کالا نیز روی تجارت الکترونیکی است. ما خودمان را One Stop Shop می‌دانیم. میشود سرویس‌هایی که در کنار خودمان عرضه میکنیم، سوپراپ دانست.»
طباطبایی درمورد سرویس‌های جدید نیز گفت: «همین الان ما سوپرمارکت را جدا کرده‌ایم. نیمه دوم امسال شاید سرویس‌های دیگر را نیز جدا کردیم اما هنوز وقت رستوران نرسیده.»
دیجی‌کالا از مرزها خارج میشود؟
مدیرعامل دیجی‌کالا درمورد فعالیت در بازارهای خارجی، مانند روسیه، گفت: «در روسیه چند بازیگر جدی وجود دارند و بازار بکری نیست. علاوه‌براین تحریم‌ها هم کار را سخت می‌کند اما قطعاً حضور در بازارهای بین‌المللی یکی از مسیرهای توسعه ماست. در یک سال گذشته، تجربه‌هایی درمورد آن کسب کرده‌ایم. چند هدف نیز در این بخش داریم، یکی صادرات و دیگری Cross Border.»
او افزود: «در دنیای کسب‌وکار تجارت الکترونیکی، موفق بدون CrossBorder نداریم، هم در صادرات هم واردات. ما اینجا مسئله قوانین را داریم و گفتگوهای مفصلی درموردش کرده‌ایم تا افراد را آشنا کنیم ولی هنوز موفق نشده‌ایم. باید آیین‌نامه‌ها را طوری اصلاح کرد که بتوانیم این فعالیت‌های بین‌المللی را انجام بدهیم.»
به گفته او، تحریم‌ها نیز در این مسیر مؤثر است: «حتماً وجود تحریم‌ها کار را سخت‌تر می‌کند. سرمایه‌گذاری روی شرکت ایرانی کار سختی است. باید در خارج از مرز شریک داشته باشیم که بازهم سخت است اما این‌ها باعث نشده این بخش را رها کنیم. پارسال یکی دو تجربه امیدبخش داشتیم، یکی دو تجربه شکست‌خورده هم داشتیم. با چند کشور همسایه، مانند عراق، روسیه، آذربایجان، عربستان و عمان روی این قضیه کار میکنیم اما اینکه پلتفرم دیجی‌کالا را ببریم در کشور دیگری راه بیندازم، کار سختی است و از آن دوریم.»
مدیرعامل دیجی‌کالا درباره ورود به بازار کالاهای دست‌دوم نیز گفت: «این کار را شروع کردیم و به‌شکل جدی دنبالش هستیم. در بخش موبایل این سرویس را شروع کرده‌ایم. به این شکل که کاربر شرایط ظاهری و مشخصات کالایش را اعلام می‌کند و ما قیمت خرید را به او اعلام میکنیم. سرویس پیکاپ ما گوشی را تحویل می‌گیرد تا ارزیابی شود. سپس اگر کاربر موافق بود، پول کالا به حسابش ورایز میشود. می‌تواند پول را نقد کند یا از دیجی‌کالا خرید کند. همچنین گزینه معاوضه با کالای دست دوم نیز وجود دارد.»
به گفته او، با رفع مسائل جانبی این سرویس و مقیاس‌پذیر شدن آن، دیجی‌کالا سراغ دسته‌بندی‌های دیگر به‌غیراز موبایل هم خواهد رفت.
طباطبایی درمورد پیندو نیز گفت: «پیندو مدل نظارتی و پالیسی‌های سخت‌گیرانه‌ای ندارد و هر فروشنده‌ه‌ای می‌تواند کالایش را در آن عرضه کند. در پیندو خریدار با فروشنده در ارتباط است؛ ما آنجا وظیفه عملیاتی نداریم، فقط تسهیل‌گری میکنیم.»
آنطور که مدیرعامل دیجی‌کالا در این گفت‌وگوی زنده اعلام کرد، ورود دیجی‌کالا به بورس درحال پیگیری است هرچند عرضه سهام برعهده «گروه» دیجی‌کالاست. طباطبایی گفت: «منتظر چراغ سبز بورس هستیم. امیدواریم امسال بتوانیم این کار را انجام بدهیم.