مطالبات کسب‌وکارهای فناوری از رئیس جمهور چیست؟
سونیتا سراب‌پور – شرق : خواسته‌های فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور در کنار دسترسی به اینترنت معمولی، شامل مواردی چون ثبات اقتصادی، کاهش تنظیم‌گیری بازار و شفاف شدن فعالیت رگولاتوری، برقراری ارتباط با دنیا، تسهیل سرمایهگذاری و … میشود.
هنوز روز انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم نرسیده بود و شب‌های مناظره کاندیداها با یکدیگر در حال برگزاری بود که عده‌ای از مدیران و فعالان اکوسیستم نوآوری کشور با توییت‌ها یا نامه‌هایی سعی داشتند تا خواسته‌های خود را از فردی که در نهایت به صندلی پاستور می‌رسد، اعلام کنند. آنچه جالب بود، یک نکته مشترک در تمام این خواسته‌ها بود و آن اینکه رئیس جمهور دولت چهاردهم دسترسی به اینترنت را بدون دردسرهایی که حداقل در سه سال اخیر گریبان شهروندان و کسب‌وکارها را گرفته است، فراهم کند؛ موضوعی که در مناظره‌ها نیز مورد توجه برخی کاندیداها قرار گرفت و برخی از آنها سعی کردند با بیان اینکه «با موضوع فیلترینگ مخالفند» یا سر دادن شعار «دسترسی آزاد حق مردم است» توجه‌ها و البته رای‌ها را به سمت خود سرازیر کنند.
خواسته‌های فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور در کنار دسترسی به اینترنت معمولی، شامل موارد دیگری هم میشود که در گفت‌وگوی «فن‌زی» با بیش از ۵۰ نفر از مدیران اکوسیستم، این خواسته‌ها به مواردی چون ثبات اقتصادی، کاهش تنظیم‌گیری بازار و شفاف شدن فعالیت رگولاتوری، برقراری ارتباط با دنیا، تسهیل سرمایهگذاری در حوزه فناوری، توجه ویژه به اقتصاد دیجیتال، بازگرداندن امید به کسب‌وکارها، جلوگیری از مهاجرت نیروها، مشورت پیش از تصمیم‌گیری، تسهیل ورود استارتاپ‌ها به بورس، اصلاح نگاه امنیتی به کسب‌وکارهای اکوسیستم، توسعه زیرساخت‌ها، شناخت نیاز جامعه رمز ارزی، رقابت‌پذیری و جلوگیری از انحصار و … خلاصه میشود. در ادامه بخش اول این مطالبات و خواسته‌های مدیران فعال در اکوسیستم نوآوری و اقتصاد دیجیتال کشور را می‌خوانید:
حمید محمدی، هم‌بنیانگذار و رئیس هیات مدیره گروه دیجی‌کالا
در حوزه اقتصاد دیجیتال رویکردی که در چندسال گذشته به بازیگران بزرگ پلتفرم‌های اقتصاد دیجیتال دارند، نیاز به تغییر اساسی دارد. این رویکرد امنیتی همراه با نگرانی با سیاست‌های محدودکننده بود. این نگاه باید از نگرانی به نگاه همراه با فرصت و شاید گره‌گشای خیلی از مشکلات بنیادین اقتصاد ایران تبدیل شود.
اگر بخواهیم در زمینه تشویق و حمایت این بخش از اقتصاد کاری انجام شود، یکی از کارها تسهیل مکانیزم‌های جذب سرمایه برای این بخش است. در همه جای دنیا در این بخش میلیاردها دلار سرمایهگذاری میشود. مهم‌ترین کانال این قسمت ۲ بخش دارد؛ یکی جذب سرمایهگذاری خارجی است و برداشتن محدودیت‌هایی که روی جذب سرمایهگذاری خارجی روی این پلتفرم‌ها تاثیر می‌گذارد. دوم تسهیل فرآیند ورود به بورس است.
یکی از موضوعات مهم که باعث عقب افتادن پلتفرم‌های بزرگ و اقتصاد دیجیتال میشود و خلاف آنچیزی است که در بازارهای منطقه می‌بینیم، رقابت‌پذیرنبودن اقتصاد دیجیتال در بازار ایران است. به چه دلیل؟ به خاطر موضوعاتی مانند نرخ به شدت پایین سوخت، بهره‌وری چندان موضوعیت ندارد و بنابراین پلتفرم‌های بزرگ نمی‌توانند ارزش خود را نشان دهند یا ممنوعیت واردات کالا که باعث شده شبکه بزرگی از عرضه قاچاق شکل بگیرد. در صورتی که پلتفرم‌های شفاف و بزرگ هیچ‌وقت نمی‌توانند دراین فضا به این شکل عمل کنند. رقابت‌پذیری خود را از دست می‌دهند. موضوع بعدی این است که دولت باید با اضطرار بالا نگاه ویژه و تمرکز خیلی بالا به مهاجرت استعدادهای این حوزه داشته باشد. این حوزه بیشتر از حوزه‌های دیگر تحت تاثیر مهاجرت قرار گرفته است. درصد بالایی از نیروهای سطح بالا در حوزه منابع انسانی هم‌اکنون مهاجرت کردند. با بهبود این فضا باید از مهاجرت جلوگیری کرد و همچنین شرایط به گونه‌ای باشد که بخش بزرگی از آنهایی که رفتند هم انگیزه برای برگشت داشته باشند. بزرگترین مزیتی که اقتصاد دیجیتال ایران در مقایسه با کشورهای منطقه دارد، مزیت نیروی انسانی متخصص ارزان و بسیار فراوان است. در چندسال اخیر این نیروها را از دست دادیم و این موضوع باید اولویت دولت باشد.
شهاب جوانمردی، مدیرعامل شرکت فناپ
به نظر من اولویت دکتر پزشکیان در حوزه ICT این موضوع باید باشد که امکانات و زیرساخت‌هایی را برای توسعه اقتصاد دیجیتال فراهم کند. نگاه را از حالت بخشی و ابزاری و فناورانه به حوزه اقتصاد دیجیتال سوق دهند. در این صورت در حوزه اقتصاد دیجیتال فناوری به کمک بخش‌هایی از صنعت که اولویت دولت هستند، بیاید تا سهم بازار بیشتری داشته باشند،رقابت‌پذیر باشند، بهینه رفتار کنند و اشتغال ایجاد کنند.
اما تا موقعی که نگاه ما به حوزه ICT نگاه بخشی و موضوعی است، من فکر می‌‌کنم از مواهب و امکاناتی که در تمام دنیا این حوزه ایجاد می‌کند، کم‌بهره خواهیم بود. اقتصاد دیجیتال موضوع مهمی است چون حوزه‌ای است که با حداقل سرمایهگذاری حداکثر اثرگذاری روی تولیدناخالص داخلی میتواند داشته باشد.
موضوعات دیگری هم وجود دارد که دولت جدید باید به آنها توجه کند. مانند اینکه ما زیرساخت‌های پهن‌باند را در کشور توسعه دهیم، روی توسعه سرمایه انسانی مهارت محور کار کنیم، فکری به حال فیلترینگ کنیم تا از شر هزینه‌های مازاد خلاص شویم.
سرمایهگذاری روی اقتصاد دیجیتال
شاهین طبری،مدیرعامل چارگون
من معتقد هستم اقتصاد دیجیتال در دنیا جایگاه خود را پیدا کرده است. لازم نیست به کشورهای مترقی نگاهی بیاندازیم، اگر به کشورهای همسایه نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری چه جایگاهی در درآمدهای کشورها دارند، اما در ایران خیلی از درها بسته است، سرمایهگذاری در اقتصاد دیجیتال میتواند درهای بزرگی را روی ما باز کند. این سرمایهگذاری میتواند برای امیدوار کردن نیروهای انسانی، نگه‌داشتن متخصصان، ایجاد ارزش افزوده و ثروت و درآمد موثر باشد. خواسته من از دولت جدید سرمایهگذاری روی اقتصاد دیجیتال به عنوان یک سرمایهگذاری راهبردی و محوری برای توسعه کشور است. اگر به این موضوع به صورت استراتژیک و راهبردی فکر شود و محور قرار بگیرد، میتواند تحول بزرگی ایجاد کند.
اصلاح روند خصوصی‌سازی
حسین ریاضی، فعال بخش خصوصی
همه مشکلات کشور ناشی از عدم خصوصی‌سازی صحیح است. کشور بخش خصوصی را به رسمیت نمی‌شناسد. علت آن هم این است که تمام اقتصاد کشور و گردش مالی در اختیار سازمان‌های حکومتی مثل بنیاد مستضعفان، صاایران، ستاد اجرایی فرمان امام و …. است.
در اثر عدم مدیریت و اتلاف منابع و تغییرات زیاد مدیریتی در تمام حوزه‌های دولتی، تمام اقتصاد کشور فلج شده است.
اگر واقعا آقای پزشکیان نتواند این مشکل را رفع کند، نمی‌تواند کاری انجام دهد. اگر شما بیشتر واحدهای صنعتی و تجاری را در نظر بگیرید، بعد از انقلاب و در سال ۵۸ به بعد دولتی شده‌اند یا جزو سازمانی حاکمیتی شدند، مانند کفش ملی، ایران ناسیونال و بسیاری از واحدهای صنعتی. این واحدها امروزه یا ورشکست و تعطیل شدند یا در وضعیت بدی قرار دارند. در حوزه ارتباطات هم اینطور است. یعنی خصوصی‌سازی که انجام شده است، خصوصی‌سازی درستی نبوده است. این شرکت‌ها خصوصی نیستند و به گفته‌ای خصولتی هستند و مالکیت آنها مربوط به چند ارگان و سازمان حاکمیتی است.
تنها مشکلی که در کشور ما باعث شده تورم و ورشکستگی صنعت و تجارت به وجود بیاید، عدم خصوصی سازی صحیح است.
نکته بعدی این است که درحوزه ارتباطات یا در اقتصاد بی‌جهت همه‌چیز امنیتی شده است، از جمله خودروسازی امنیتی شده است و چرخش کار در حوزه مخابرات و ارتباطات و دیتا امنیتی شده است. وقتی امنیتی می‌کنند یعنی بخش خصوصی صلاحیت اداره آن را ندارد پس ارگان‌ها و سازمان‌ها به جان اقتصاد می‌افتند.
سرمایهگذاری روی اقتصاد دیجیتال
شاهین طبری،مدیرعامل چارگون
من معتقد هستم اقتصاد دیجیتال در دنیا جایگاه خود را پیدا کرده است. لازم نیست به کشورهای مترقی نگاهی بیاندازیم، اگر به کشورهای همسایه نگاه کنیم، متوجه می‌شویم که کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری چه جایگاهی در درآمدهای کشورها دارند، اما در ایران خیلی از درها بسته است، سرمایهگذاری در اقتصاد دیجیتال میتواند درهای بزرگی را روی ما باز کند. این سرمایهگذاری میتواند برای امیدوار کردن نیروهای انسانی، نگه‌داشتن متخصصان، ایجاد ارزش افزوده و ثروت و درآمد موثر باشد. خواسته من از دولت جدید سرمایهگذاری روی اقتصاد دیجیتال به عنوان یک سرمایهگذاری راهبردی و محوری برای توسعه کشور است. اگر به این موضوع به صورت استراتژیک و راهبردی فکر شود و محور قرار بگیرد، میتواند تحول بزرگی ایجاد کند.
راه‌ها را نبندید
نیما قاضی، رئیس انجمن تجارت الکترونیکی و مدیرعامل علی‌بابا
تقریبا تمام زیرساخت‌های حوزه ICT، کشور دچار انسداد شده است.زیرساخت‌هایمان چیست؟ اول اینترنت است. بعد شرایط بازار و قانونگذاری و سومی تامین مالی است. ما در تمام این زیرساخت‌ها دچار انسداد و محدودیت شدیم. این موضوع باعث شده است که در چندسال اخیر رشد این بخش متوقف شود و حتی در حوزه‌هایی عقب‌گرد هم داشتیم. ما از دولت انتظار داریم که راه‌هایی که باز است را نبندد و در قسمت‌هایی که باعث انسداد شده است، خودش را کنار بکشد تا راه‌ها باز شود.
توسعه پرسرعت اینترنت آزاد
پویا پیرحسینلو، هم‌بنیانگذار و مدیرعامل آروان کلاد
خواسته‌ی ما، تکرار خواسته‌ی صنفی‌ای است که انجمن تجارت الکترونیک مطرح کرده: تلاش فعالانه و گزارش شفاف به مردم برای مقابله با فیلترینگ، تحریم، انحصار و در نهایت توسعه پرسرعت اینترنت آزاد به عنوان ریشه‌ی اقتصاد دیجیتال
فضای باز فعالیت اقتصادی در حوزه فناوری
حامدقنادپور، مدیرعامل شرکت «تارا»
اولین نکته این است که آقای پزشکیان در همه وزارتخانه‌ها افرادی را انتخاب کنند که نگاه و باور درستی به مقوله فناوری و نوآوری و اقتصاد دیجیتال داشته باشند.
خواسته اصلی از مجموعه دولت، اقتصاد باز، اقتصاد آزاد و فضای باز برای فعالیت‌های اقتصادی در حوزه‌های دانش‌بنیان و فناوری است.
حوزه فناوری میتواند خودتنظیم‌گری کند. بازار در شرایط آزاد، به بهترین نحو خود را پیدا می‌کند و نیاز به حمایت آنچنانی ندارد. فقط فضای باز برای فعالیت می‌خواهد. حمایت نادرست به سمت انحصار می‌رود. اگر این فضای انحصار وجود نداشته باشد، اکوسیستم فناوری میتواند خودتنظیم‌گری کند. رگولاتورها در حوزه فناوری به جای اینکه مثل حوزه‌های سنتی بر بایدها نظارت کنند، تمرکز خود را روی نبایدها بگذارند تا فضای نوآوری شکل بگیرد.
ثبات اقتصادی یکی از مباحث کلان است که فقط مربوط به فناوری نیست. اگر در اقتصاد ثبات ایجاد شود، طبیعتا به بخش خصوصی کمک خواهد کرد تا راحت‌تر می‌بتوان کار کرد. در بحث اینترنت، وجود اینترنت باسرعت و باکیفیت میتواند زیرساخت مناسبی برای فعالیت ایجاد کند.
نکته بعدی این است که دولت به بخش خصوصی اعتماد کند. حوزه دانش‌بنیان و اکوسیستم نوآوری نشان داده که بازیگرهایی در بخش خصوصی می‌توانند شکل بگیرند که مسئله حل کنند. مثلا در حوزه حمل و نقل ما شاهد این موضوع هستیم که مسئله‌ای حل شده است. در حوزه تجارت الکترونیکی بخش خصوصی توانسته مسئله مردم را حل کند. اعتماد به بخش خصوصی میتواند مطالبه جدی از دولت جدید باشد.
اجازه خودتنظیم‌گری در حوزه رمز ارزها
ابراهیم مقدم،مدیرعامل پول‌نو
دولت‌های پیشین کمک زیادی به حوزه رمزارز نکردند. به دلیل عدم شناخت‌شان نسبت به این حوزه بیشتر سعی کردند فعالیت ما را کند کنند تا سرعت آشنایی آنها به سرعت رشد این فناوری برسد.
البته در دولت آقای رئیسی وضعیت بهتر شد چون به حوزه‌هایی که شناخت نداشتند، کاری نداشتند. ما هم فرآیند تنظیم‌گری را خودمان پیش می‌بردیم و به نوعی خودتنظیم‌گر بودیم. توقعی که داریم این است که در دولت جدید هم در حوزه‌ای که تخصص ندارند، به خود متخصصان واگذار کنند و اجازه دهند فرآیندهای خودتنظیم‌گری را جلو ببریم. من در مصاحبه‌ای گفتم به خیر شما امیدی نیست، شر مرسان. الان هم می‌گویم توقع خاصی نداریم چون نمی‌توانند کاری دراین حوزه انجام دهند.