در شرایطی که صنعت بازی در ایران با محدودیت‌های تحریم و فیلترینگ دست و پنجه نرم می‌کند، گزارش‌های آماری اخیر نشان می‌دهند که در یک سال اخیر صنعت بازی‌های موبایلی رشد چشم‌گیری داشته است. با این حال تحریم‌ها، ارتباط پلتفرم‌ها با بازی‌سازها را قطع کرده و بالطبع درآمد از آن محل نیز از بین رفته است. از طرف دیگر، با اینکه پلتفرم‌ها سعی می‌کنند ایمنی را حفظ کنند و ارتقا دهند، اما فیلترینگ گوگل‌پلی همچنان تهدیدی برای امنیت دستگاه‌های کاربران ایرانی است. در این شرایط مدیران دو پلتفرم دانلود بازی و برنامه موبایلی ایرانی معتقدند که رفع فیلترینگ شرط تداوم این رشد و پیشرفت است.
افزایش بیش از 100درصدی دانلود
فیلترینگ گوگل‌پلی و تحریم‌ها، دو چالش جدی صنعت اپلیکیشن‌های بازی است و فعالان این صنعت رفع فیلترینگ را لازمه رشد و تداوم آن می‌دانند. در این شرایط، مایکت و کافه‌بازار به‌عنوان دو پلتفرم‌ دانلود بازی و برنامه موبایلی ایران در هفته جاری گزارشی از صنعت بازی‌های موبایلی منتشر کردند. بر اساس گزارش مایکت این صنعت رشد قابل توجهی داشته؛ تا جایی که دانلود بازی‌های موبایلی در سال گذشته ۱۳۳درصد نسبت به سال قبل افزایش یافته است. علاوه‌بر افزایش دانلود، تمایل کاربران به خرید بازی‌های موبایلی نیز افزایش قابل‌توجهی داشته است؛ به‌طوری‌که فروش بازی‌ها در مایکت ۲۶۰درصد رشد کرده است. در بخش دیگری از گزارش مایکت آمده است که در سال۱۴۰۲، حدود یک‌میلیون کاربر از این پلتفرم بازی خریده‌اند. کاربران در مجموع ۵میلیون در بخش بازی‌ها خرید کرده‌اند و متوسط ۱۰۴هزار تومان برای هر خرید هزینه کرده‌اند. درآمد حاصل از فروش بازی‌ها نیز بین ۶هزار بازی فعال و ۱۲۰۰توسعه‌دهنده بازی‌های فروشی در مایکت تقسیم شده است.

این پلتفرم دانلود بازی و برنامه موبایلی در ایران همچنین ذائقه کاربران خود را نسبت به پرطرفدارترین جست‌وجوهای بخش بازی و محبوب‌ترین بازی‌ها نیز بررسی کرده است. طبق این بررسی، بیشترین جست‌وجوی کاربران مایکت در یک سال اخیر به «بازی»، «بازی فوتبال»، «ماشین بازی»، «بازی دخترانه» و «ماینکرافت» مرتبط بوده است. علاوه بر این، ژانر تفننی با 14.78درصد، محبوب‌ترین دسته‌بندی بازی میان کاربران ایرانی بوده است و اکشن (12.28درصد)، شبیه‌سازی (7.37درصد)، ورزشی (5.18درصد) و ماجراجویی (3.34درصد) در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این نکته جالب است که با وجود سهم کم ژانر استراتژی در بین بازی‌های پرطرفدار (2.86درصد)، این ژانر با 18.24درصد پرفروش‌ترین بازی‌های مایکت بوده است. این موضوع نشان می‌دهد کاربران ایرانی تمایل بیشتری به هزینه‌کردن برای بازی استراتژی خوب در مقایسه با ژانرهایی مثل تفننی (14.78درصد) و رانندگی (6.68درصد) دارند. در میان بازی‌های خارجی نیز «کال‌آف دیوتی»، «ماینکرافت» و «پابجی» همچنان محبوبیتشان را حفظ کرده‌اند و در صدر فهرست پرطرفدارترین‌ها قرار دارند. بین بازی‌های ایرانی نیز عناوینی مانند «آمیرزا»، «شب‌های مافیا» و «کلاچ» خوش درخشیده‌اند و مورد استقبال کاربران قرار گرفته‌اند.

رفع فیلترینگ؛ شرط تداوم رشد
علاوه بر این، بر اساس این گزارش کل برنامه‌های منتشرشده در کافه‌بازار ۲۶۵هزار و کل بازی‌های منتشرشده ۱۲۴هزار مورد برآورد شده است. در بخش دیگری از گزارش سال گذشته کافه‌بازار میزان مصرف بازی توسط کاربران نیز منتشر شده که بر اساس آن، بیشتر از 1.4میلیون دقیقه برای بازی در روز ثبت و بیش از ۳۶میلیون دقیقه بازی در ماه رکوردی است که در این بخش ثبت شده است. بازی‌های بدون نصب بیش از 1.8میلیون کاربر فعال ماهانه داشته و از میان آنها یکی از کاربران رکورد ۱۳ساعت بازی در یک روز را ثبت کرده است. در این مورد همچنین به اعداد دیگری مثل بیش از ۶۰۰هزار بار رکورد بازی در روز و بیشتر از ۱۶میلیون بار رکورد بازی در ماه در گزارش سال کافه‌بازار اشاره شده است. یکی از قابلیت‌های کافه‌بازار امکان بازی بدون نصب اپلیکیشن است که کاربران بر اساس آخرین گزارش منتشرشده از این پلتفرم استقبال کردند و مینی‌گیم‌های بدون نصب به بخشی مستقل و پرمخاطب تبدیل شده‌اند. بر این اساس، حدود ۳۰۰بازی تفننی و سرگرم‌کننده بدون نیاز به دانلود و نصب، تجربه تازه اپلیکیشن کافه‌بازار بود؛ با ورود به صفحه بازی‌های بدون نصب، فقط با یک کلیک وارد بازی می‌شوید، رکورد می‌زنید و هر وقت خسته شدید، بی‌دردسر وارد بازی بعدی می‌شوید.

ثبت رکورد جدید نصب
از سوی دیگر، گزارش کافه‌بازار از تعداد برنامه‌ها و بازی‌های ایرانی منتشرشده در این پلتفرم نیز اطلاعات و نکات جالبی درباره میزان نصب، جست‌وجو، دستاوردهای توسعه‌دهندگان و رفتار کاربران در سال1402 منتشر کرده است. اولین موضوع رشد قابل توجه تعداد برنامه‌ها و بازی‌های منتشرشده است که در سال۱۴۰۲ به ۲۲هزار مورد رسیده و شمار کاربران ثبت‌نامی نیز از 55.8میلیون عبور کرده است. کافه‌بازار در این گزارش از نصب روزانه 7.8میلیون اپلیکیشن در کافه‌بازار در این سال خبر داد. داده‌های این گزارش نشان می‌دهد تعداد نصب و به‌روزرسانی برنامه و بازی از این اپ‌استور در مقایسه با سال قبل ۳۰۰میلیون رشد داشته و در همین حال بازی‌های بدون نصب بازار بیش از 1.8میلیون کاربر فعال ماهانه را به خود جذب کرده است. فارغ از این، تمرکز توسعه‌دهندگان کافه‌بازار بر بازی نکته مهم گزارش سالانه این پلتفرم است، تا جایی که طبق این گزارش، تعداد کاربران خریدار محتوای دیجیتال 5.5میلیون نفر بوده‌اند.

در این سال ۴۶میلیون تراکنش موفق از این طریق ثبت‌شده‌ و جمع درآمد توسعه‌دهندگان از محتوای دیجیتال ۲۰هزار میلیارد ریال بوده است. با توجه به اینکه گوگل‌پلی از سال1401 در ایران فیلتر شد و سیاستگذار این اقدام را در جهت حمایت از اندرویدمارکت‌های ایرانی اعلام کرد، مدیران پلتفرم‌های دانلود برنامه‌ و بازی‌های ایرانی معتقد بودند که فیلترینگ گوگل‌پلی آسیبی انکارناپذیر به امنیت دستگاه‌های کاربران ایرانی وارد می‌کند و هدف از فیلتر گوگل‌پلی حمایت از اندروید مارکت‌های ایرانی نبوده؛ زیرا کسب‌وکارهایی که ۱۰سال رقابت در کنار رقبای داخلی و خارجی را یاد گرفته‌اند، نیاز به حمایت ندارند. گزارش‌های اخیر کافه بازار و مایکت نیز به‌نوعی این گزاره را تایید می‌کند؛ تا جایی که کافه بازار از رکورد نصب روزانه از این اپلیکیشن به بیش از 7.8میلیون خبر می‌دهد و تعداد کاربران ثبت‌نامی کافه‌بازار تا پایان سال۱۴۰۲ بیش از 55.8میلیون بوده است.

همچنین تعداد کل نصب و آپدیت تا پایان سال۱۴۰۲ بیش از 2.7میلیارد برآورد شده است. جمع نصب و به‌روزرسانی برنامه و بازی از بازار در سال۱۴۰۱ به بیش از 2.4میلیارد می‌رسید. در نهایت سهم نصب اپلیکیشن از داخل بازار در سال گذشته، ۹۲درصد برآورد شده است. رشد قابل توجه برنامه‌ها و بازی‌های ایرانی نکته دیگر گزارش کافه‌بازار است. در سال گذشته تعداد دفعاتی که برنامه بازار از سوی کاربران باز شده به 3.3میلیارد بار رسیده است. برنامه‌های ایرانی منتشر‌شده ۱۰هزار و بازی‌های ایرانی منتشرشده نیز‌ ۱۲هزار مورد بوده است.

این در حالی است که در گزارش قبلی این پلتفرم مجموع برنامه‌ها و بازی‌های متولد ایران ۱۸هزار و ۸۰۰مورد بود؛ اما گزارش۱۴۰۲ جمع برنامه‌ها و بازی‌های ایرانی منتشرشده در کافه بازار را ۲۲هزار مورد تخمین می‌زند. همچنین در آن گزارش، جمع تعداد جست‌وجوی برنامه و بازار به بیش از ۲میلیارد می‌رسید؛ اما این رقم هم در گزارش۱۴۰۲ تغییر کرده است: تعداد کل جست‌وجو در بازار 2.6میلیارد مورد بوده است. بنابراین، جدا‌ از آمار اخیر کافه‌بازار و مایکت از رشد قابل توجه دانلود و نصب برنامه‌های بازی‌محور این دو پلتفرم همچنان تحریم و فیلترینگ دو مانع اصلی تداوم توسعه این صنعت هستند؛ تا جایی که شهاب‌الدین خدابخش، مدیرعامل بازار از قطع ارتباط با بازی‌سازها و عدم درآمدزایی از این محل تحت تاثیر تحریم‌ها می‌گوید و به گفته او با فیلترینگ گوگل‌پلی در شهریور۱۴۰۱ موجی از کاربران این پلتفرم به سمت بازار آمدند و ۲۵ تا ۳۰درصد تعداد کاربران رشد کرد؛ اما به‌تدریج و با همگانی شدن فیلترشکن‌‌ها برگشتند و حدود ۵درصد در بازار باقی ماندند. در این شرایط، نمی‌توان تاثیر تداوم محدودیت‌ها را در افزایش بدافزارها و ضررهای مالی نادیده گرفت؛ به همین خاطر فعالان این حوزه امیدوارند که دولت جدید با شروع فعالیت خود، بررسی رفع فیلترینگ گوگل‌پلی را در اولویت قرار دهد.