تولیدکنندگان موبایل از طرحی خبر می‌دهند که طبق آن موبایل‌های وارداتی که به سفارش برندهای ایرانی در خارج از کشور تولید شده باشند هم تولید داخل به شمار آمده و ارز نیمایی دریافت می‌کنند.

مدیر تولید موبایل بلوم درباره این طرح گفت: در شرایطی که ارز نیمایی به واردات تلفن همراه اختصاص نمی‌یابد و قرار است ارز صادراتی جایگزین آن شود و به احتمال زیاد تولیدکنندگان موبایل برای برخی از قطعاتشان ارز نیمایی می‌گیرند، برخی فعالان حوزه موبایل سعی می‌کنند واردات ODM را تحت عنوان تولید قرار دهند تا از تسهیلات دولتی استفاده کنند.

میثم عابدی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات در این باره گفت: موضوع تولید موبایل بین وزارت صمت و ارتباطات به صورت مشترک پیش می‌رود و موضوع اعطای تسهیلات و تخصیص ارز به وزارت صمت مربوط است.

عابدی درباره این طرح اشاره کرد: از دولت یازدهم تا الان موضوع تولید موبایل در حال پیگیری است و مدل‌های مختلفی مثل SKD هم بررسی شده است، اما این طرح در حد ایده است و هنوز تصمیمی برای اعمال آن گرفته نشده است. البته تصمیم نهایی به عهده وزارت صمت است.

اما مهدی بهوندی،‌ مدیر تولید موبایل بلوم در این‌باره گفت: برخی از واردکنندگان موبایل سعی کرده‌اند با استفاده از ارتباطی که با برخی از دستگاه‌های دولتی دارند واردات به شکل ODM را نیز در زمره تولید به شمار آ‌ورند.

تولید به شیوه ODM (Original Design Manufacturing) به شیوه‌ای از تولید سخت‌افزاری گفته می‌شود که واردکننده برند ثبت شده خود را با طراحی داخلی، به تولیدکنندگان در کشورهای دیگر می‌سپارد و موبایل به صورت کامل در خارج از کشور تولید و وارد کشور می‌شود.

عیسی زارع‌پور، وزیر ارتباطات در آخرین گفت‌وگو درباره تولید موبایل داخلی گفته بود: وزارت ارتباطات و وزارت صمت برای تولید موبایل داخلی تلاش کرده‌اند. ابتدا طراحی اینجا باشد و تولید در کشور دیگری صورت بگیرد و بعد SKD و CKD شود. مهم این است که گوشی‌ای که ما تولید می‌کنیم باکیفیت و دارای قابلیت‌های خوبی باشد.

وزیر ارتباطات در این گفت‌وگو تاکید کرده بود که نقش وزارت ارتباطات در حوزه تولید موبایل نقش مشاوره‌ای به وزارت صمت است و موضوعات مربوط به تولید از سمت وزارت صمت پیگیری می‌شود.

بهوندی با اشاره به اینکه این طرح از سمت وزارت ارتباطات حمایت می‌شود گفت: این طرح تا الان اعلام نشده بود و دقیقا در پایان دولت سیزدهم می‌خواهند این طرح را به وزارت صمت ارسال کنند تا اجرایی شود. این موضوع باعث می‌شود که یک رانت بزرگ به دو یا سه شرکت داده شود.

طبق گفته او این طرح تا کنون به صورت محرمانه مطرح شده و هم‌اکنون به مرحله نهایی رسیده است.

او با اشاره به ۳ شرکتی که تا کنون در این زمینه فعالیت کرده‌اند گفت: این سه شرکتی که دنبال اجرایی کردن این طرح هستند، کارخانه‌ای در داخل ندارند، آنها می‌خواهند گوشی‌ها را در خارج از کشور تولید و به عنوان تولید داخل وارد کنند.

او با تاکید بر اینکه این شرکت‌ها اعلام کرده‌اند که طراحی نرم‌افزار از سمت آنها صورت می‌گیرد گفت: این نرم‌افزار هم در خارج از کشور طراحی می‌شود. این گوشی‌ها در واقع وارداتی هستند و به عنوان تولید داخلی به حساب نمی‌آیند. سیستم عامل به نام شرکت داخلی ثبت می‌شود اما تولید آن خارجی است.

مدیر تولید موبایل بلوم، با ابراز نگرانی از فرآیند تصویب طرح گفت: به عنوان تولیدکننده، نمی‌دانم این طرح با مشورت چه کسانی تدوین شده است. آیا این طرح با مشورت انجمن تولیدکنندگان یا انجمن واردکنندگان بررسی شده است؟ آیا این طرح توسط کارشناسان متخصص مورد ارزیابی قرار گرفته است؟ به نظر می‌رسد که هر کسی که درباره این طرح صحبت می‌کند، از آن اطلاعی ندارد. متاسفانه این طرح به آخرین روزهای دولت منتقل شده است و این امر می‌تواند ضربه سنگینی به سیستم تولیدی وارد کند. با توجه به این که بسیاری از تولیدکنندگان در حال حاضر مشغول راه‌اندازی کارخانه‌ و قراردادها هستند، اجرای این طرح می‌تواند موجب تعطیلی بسیاری از این فعالیت‌ها شود.

بهوندی با انتقاد از نبود شفافیت در تدوین و نهایی شدن این طرح گفت:ما هنوز دقیقا زمان اجرای این طرح را نمی‌دانیم. آیا این طرح به وزارت صمت ابلاغ شده است که آن را در آیین‌نامه‌های اجرایی خود بگنجاند؟ مثلاً آیا مشخص شده که هر کسی که قصد واردات دارد، می‌تواند ارز نیمایی دریافت کند؟ در حال حاضر، طبق شنیده‌های ما وزارت صمت باید این موضوع را اجرایی کند و ما در تلاش هستیم از طریق این وزارتخانه جلوی این طرح را بگیریم.

بهوندی با اشاره به چالش‌های تولید تلفن همراه گفت: تولید های‌تک معمولا از مونتاژ شروع می‌شود، البته باید از مونتاژ شروع شود و کم‌کم به سمت تولید قطعات پیش برود. بسیاری از قطعات نیز در داخل کشور در انحصار چندین شرکت بزرگ است و امکان تولید آنها در داخل کشور وجود ندارد.

او در ادامه گفت: با شروع مونتاژ موبایل،‌ حمایت از تولیدکننده‌های موبایل شکل گرفت. وزارت صمت، ستاد تسهیل و سازمان‌های مختلف حمایت خود را از بخش تولید تلفن همراه اعلام کردند. حتی بحث واردات موبایل‌های دکمه‌ای محدود شد. وزارت ارتباطات برای حمایت از تولیدکنندگان، فضای فرودگاه پیام را در اختیار آنان قرار داد و اعلام کرد که هرکس تمایل به تولید دارد می‌تواند در این فضا مستقر شود و از حمایت‌های وزارتخانه بهره‌مند شوند.