روز دوشنبه، امیت مهتا قاضی فدرال ایالات متحده طی حکمی گوگل را به انحصارگرایی در صنعت جستجو و بخشی از بازار تبلیغات محکوم کرد. براساس این حکم، گوگل با قرارداد‌های متعدد و چندین میلیارد دلار پرداختی از جمله به اپل و موزیلا، امکان رقابت در بازار جستجو را محدود کرده است. قاضی مدعی است که همین قراردادها امکان فعالیت و افزایش سهم را از رقبا گرفته است. در صورت تایید حکم، گوگل باید رویکرد خود را تغییر دهد و چنین رویکردی میلیارد‌ها دلار از درآمد اپل و عمده درآمد موزیلا را نابود می‌کند.

گوگل طی قراردادهایی با موزیلا و اپل (در کنار بازیگران دیگری همچون سامسونگ)، به گزینه پیش‌فرض در مرورگر موزیلا (فایرفاکس) و گوشی‌های آیفون تبدیل شده است. ارزش‌ قرارداد‌ اپل سرسام‌آور است. اپل سال گذشته برای تبدیل گوگل به گزینه پیش‌فرض آیفون ۲۰ میلیارد دلار دریافت کرده است.

این مبلغ بخش مهمی از درآمدی ۸۵ میلیارد دلاری اپل از بخش خدمات را به خود اختصاص می‌دهد. اما با اینکه یک کاهش درآمد ۲۰ میلیارد دلاری حتی برای اپل نیز ضربه سنگین به حساب می‌آید، ضربه وارده به این امپراتوری چند هزار میلیارد دلاری با آنچه موزیلا متحمل می‌شود قابل مقایسه نیست.

طبق آماری که مجله فورچن به نقل از بیانیه مالی بنیاد موزیلا در سال ۲۰۲۱-۲۰۲۲ منتشر کرده است، این بنیاد ۵۱۰ میلیون دلار از درآمد ۵۹۳ میلیون دلاری خود را از طریق پرداختی‌های گوگل تامین می‌کند.

بنابراین منطقی است که حذف ۵۱۰ میلیون از درآمد این بنیاد، بقای آن را به چالش می‌کشد. در نبود قرارداد گوگل، این بنیاد تنها ۸۳ میلیون دلار درآمد دارد.

گفتنی است که رای صادره در روز دوشنبه قابل تجدیدنظرخواهی است و احتمال نقض آن وجود دارد و موزیلا در حال حاضر واکنش چندانی به حکم دادگاه نشان نداده است.

سخنگوی این شرکت روز دوشنبه در بیانیه‌ای به فورچن گفت: «موزیلا همواره از رقابت و انتخاب آنلاین، به ویژه در بخش جستجو، حمایت کرده است. ما تصمیم دادگاه را از نزدیک بررسی می‌کنیم، تاثیر احتمالی آن بر موزیلا را زیر نظر داریم و خواهیم دید که چگونه می‌توانیم بر گام‌های بعدی تاثیر مثبت بگذاریم… فایرفاکس به ارائه چندین گزینه جستجو ادامه می‌دهد و ما به خدمت در راستای علایق کاربران و ترویج یک بازار رقابتی ادامه می‌دهیم.»

موزیلا که در دهه ۱۹۹۰ به عنوان یک پروژه برآمده از جامعه برای به چالش کشیدن انحصار مایکروسافت و اینترنت اکسپلورر متولد شد، حالا با توجه به حکم روز دوشنبه با بحران جدی برای فعالیت در بازار تحت سلطه شرکت‌های بزرگ روبرو است. موزیلا ابتدای سال جاری ۶۰ کارمند خود را اخراج کرد و مدیرعامل شرکت نیز از سمت خود کنار رفت.

بدون شک منتقدان حکم دادگاه به تاثیر نابودگر آن بر موزیلا اشاره می‌کنند و پیامد‌های ناخواسته این پرونده ضدانحصار بر بازیگران کوچک صنعت را یادآور می‌شوند.

روند تجدیدنظرخواهی گوگل یک جدال بلند مدت را رقم می‌زند اما مرحله بعدی در شرایط فعلی دستورات دادگاه پس از محکومیت است: قاضی اقداماتی لازم‌الاجرا برای جبران خسارت مشخص می‌کند و ممکن است جریمه‌هایی برای گوگل در نظر گرفته شود.

مارک ماهونی، تحلیلگر شرکت مشاوره و سرمایه‌گذاری Evercore، روز دوشنبه در یک تذکر تحقیقاتی گفت: «ماهیت دقیق جبران خسارت اهمیت کلیدی دارد و تا به اینجا، به سختی می‌توان برنده خاصی را با توجه به خروجی‌های احتمالی مشخص کرد.» به گفته او چندین خروجی را می‌توان انتظار داشت: «۱) ممنوعیت کامل پرداخت از سمت گوگل، ۲) سرحدی برای مبالغ مربوط به توافق‌های توزیع، ۳) اجبار اپل به ایجاد صفحه‌ای برای انتخاب از بین گزینه‌های یا ۵) هر چیز دیگری. در هر حال انتظار داریم که تعیین دقیق گزینه‌ها حدود شش ماه تا یک سال طول بکشد (در صورتی که قاضی جبران خسارت را به پایان روند تجدیدنظرخواهی موکول کند، این روند طولانی‌تر می‌شود.)»