همان‌طور که فعالان بازار موبایل در هفته‌های گذشته به «دنیای اقتصاد» از احتمال افزایش مجدد قیمت‌ها خبر می‌دادند، بررسی‌های این بازار در هفته جاری بیانگر بازگشت گرانی‌هاست. حتی پیش‌بینی بازیگران این است که روند صعودی قیمت‌ انواع تلفن همراه ادامه پیدا خواهد کرد.

به اعتقاد کارشناسان این حوزه نمی‌توان تغییرات و نوسانات قیمت ارز را چندان در این موضوع تاثیرگذار دانست؛ بلکه آنها افزایش چشمگیر قیمت‌ موبایل را ناشی از تداوم کمبود کالا می‌دانند که به دلیل تصمیمات اشتباه سیاستگذار و بلاتکلیفی بازرگانان در ثبت سفارش و تخصیص ارز واردات ایجاد شده است.

عدم تخصیص ارز از ابتدای سال

هفته پیش بود که برخی از فعالان بازار موبایل در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» اعلام کردند که اگر نابسامانی‌ها در فرآیند تخصیص ارز و ثبت سفارش ادامه پیدا کند، با نزدیک‌شدن به بازگشایی مدارس در هفته‌های آینده میزان تقاضا از عرضه پیشی می‌گیرد و قیمت‌ها در بازار موبایل حدود ۷ تا ۱۰درصد افزایش خواهند یافت. در حال حاضر با گذشت کمتر از یک هفته بررسی‌ها از این بازار نشان داد که گرانی‌ها‌ به بازار تلفن همراه بازگشته است؛ تا جایی که این افزایش قیمت در مدل‌های یکی از برندهای پرفروش چشمگیرتر است. فعالان و بازیگران بازار موبایل از افزایش قیمت‌ها ارزیابی و نظر متفاوتی دارند؛ به اعتقاد برخی از آنها علت افزایش چشمگیر قیمت‌ها در بازار موبایل ناشی از نوسانات نرخ ارز است، اما برخی دیگر این موضوع را تایید نمی‌کنند و معتقدند که وضعیت نابسامان بازار موبایل به دلیل سیاست‌های اشتباه سیاستگذار در اعمال محدودیت‌های شدید برای واردات موبایل است.

در این زمینه محمدرضا عالیان، سخنگوی سابق انجمن واردکنندگان موبایل و از فعالان اکوسیستم تلفن همراه علت ثبت گرانی‌های چشمگیر در بازار موبایل را کمبود کالا می‌داند و در این خصوص توضیح می‌دهد: «اینکه گفته می‌شود نوسانات نرخ ارز در تغییرات قیمتی اخیر بازار موبایل تاثیرگذار است، گزاره درستی نیست؛ زیرا نوسانات ارزی همواره بوده و در حال حاضر نیز درصد این نوسانات آن‌قدر چشمگیر نیست که بتوان با قاطعیت از تاثیر مستقیم آن بر قیمت انواع تلفن همراه صحبت کرد.»

او در ادامه صحبت‌های خود با بیان اینکه زمانی که با افزایش چشمگیر تقاضا در هر بازاری مواجه می‌شویم، اگر کالا به اندازه کافی در بازار موجود نباشد، تعادل عرضه و تقاضا به‌هم می‌خورد، می‌گوید: «تحت تاثیر اقدامات سیاستگذار واردکنندگان و تجار بازار موبایل در سال جاری با محدودیت‌های شدیدی در ثبت سفارش و تخصیص ارز مواجه شده‌اند؛ تا جایی که عملا از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا حالا ثبت سفارش برای واردات رخ نداده است. البته اگر ارزی هم تخصیص داده شده باشد، اطلاعی نداریم که چه شرکت‌هایی چه میزان ارز دریافت کرده‌اند.» این کارشناس با بیان این مطلب مطرح می‌کند که به دلیل معضلات ارزی، بازار موبایل با کمبود کالا مواجه شده است و این موضوع باعث افزایش قیمت می‌شود.»

عالیان در بخش دیگری از صحبت‌های خود از پیگیری تشکل‌ها و اصناف از مدیران دولتی برای تعیین تکلیف زودتر ثبت سفارش‌ها و تخصیص ارز می‌گوید، اما به اعتقاد او به نظر می‌رسد تا زمان انتخاب وزرای صمت و ارتباطات این موضوع بلاتکلیف بماند و بازار موبایل نیز در نابسامانی به سر ببرد.

ثبت‌سفارش همچنان بلاتکلیف

از سوی دیگر، با اینکه محمدرضا عالیان معتقد است که بازار موبایل با کمبود کالا و افزایش تقاضا مواجه است، اما به اعتقاد محمدرضا رمضان، رئیس اتحادیه فروشندگان دستگاه‌های صوتی و تصویری، تلفن همراه و لوازم جانبی تهران تقاضای خرید در بازار موبایل به‌شدت افت کرده است. او با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: « قبلا ۸۰ درصد کسانی که به موبایل نیاز داشتند، دست به خرید می‌زدند و ۲۰ درصد گوشی خود را تعمیر می‌کردند، اما الان نسبت‌ها جابه‌جا شده و ۸۰ درصد ترجیح می‌دهند موبایل قبلی خود را تعمیر کنند.»

او در ادامه صحبت‌های خود مطرح می‌کند که شرایط فعلی بازار موبایل زیاد دوام نمی‌آورد و دولت باید در مشورت با کارشناسان بازار موبایل، راه را برای پاسخگویی به نیاز عادی بازار باز کند تا مردم توان خرید موبایل مورد نیاز خود را داشته باشند. این در حالی است که در هفته جاری دوباره موضوع راه‌اندازی سامانه‌ای برای ایجاد شفافیت در رویه واردات مطرح شده و فعالان خواستار ایجاد سامانه شدند. مهدی اسدی، رئیس انجمن واردکنندگان موبایل‌ نیز در همین راستا باور دارد که ایجاد یک سامانه شفافیت واردات موبایل که زیرساخت دقیق و کاملی داشته باشد، می‌تواند یک طرح ملی بزرگ برای سامان‌دهی و کمک به بهبود بازار تلفن همراه در کشور باشد. این خواسته در شرایطی مطرح می‌شود که واردکنندگان از سال گذشته برای واردات با مشکلات عدیده‌ای در ثبت سفارش و تخصیص ارز مواجه بوده‌اند.

در حال حاضر نیز با اینکه از اسفند۱۴۰۲ تخصیص ارز مربوط به واردات گوشی‌های با قیمت کمتر از ۶۰۰دلار به حالت تعلیق درآمده است و واردکنندگان همچنان در صف تخصیص ارز قرار دارند، وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) در هفته‌های اخیر در اقدامی غیرمنتظره امکان ثبت سفارش واردات تلفن همراه را برای واحدهای بازرگانی در کشور متوقف کرد.

ماجرا از این قرار است که وزارت صمت حذف کد تعرفه مجاز واردات تلفن همراه شرکت‌های واردکننده را در سامانه جامع تجارت، «اختلال سیستمی» توصیف کرده، اما به نظر می‌رسد این اختلال با گذشت چند هفته همچنان برطرف نشده است. حسین روزبه، عضو هیات‌مدیره انجمن موبایل ایران با بیان این مطلب درباره آخرین وضعیت ثبت سفارش واردات موبایل به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «چند هفته است که امکان ثبت‌سفارش برای تجار وجود ندارد و هنوز این مشکل رفع نشده است.

حتی اینکه گفته می‌شد فقط تولیدکنندگان می‌توانند ثبت سفارش کنند نیز صحیح است و این امکان برای آنها هم فراهم نیست.» این فعال بازار موبایل در ادامه صحبت‌های خود وضعیت بازار موبایل را بحرانی توصیف می‌کند و در این رابطه می‌گوید: «تا زمانی که وضعیت واردات موبایل تعیین تکلیف نشود، پیش‌بینی‌ها این است که افزایش قیمت‌ها بیشتر از روند فعلی در بازار تلفن همراه ادامه یابد. در حال حاضر با ۱۰ میلیون تومان می‌شود یک گوشی معمولی و ارزان‌قیمت را خرید. این در حالی است که پیش از این قیمت شش میلیون تومان بود.» با این اوصاف، به نظر می‌رسد که بازار موبایل همچنان در بلاتکلیفی ارزی و نابسامانی عرضه و تقاضا به سر می‌برد و فعالان و بازیگران چشم‌انتظار وزرای صمت و ارتباطات جدید هستند.