مقاومت در برابر نوآوری باعث تأخیر در تحول نظام آموزشی شده است
در نشست «آینده آموزش با نوآوری‌های دیجیتال» که به مناسبت روز جهانی فناوری‌های آموزشی برگزار شد، «صائبه سلوکی»، رئیس کمیسیون آموزش و منابع انسانی نصر کشور، مقاومت ذی‌نفعان اصلی نظام آموزشی را بزرگ‌ترین مانع بر سر راه ورود نوآوری‌های دیجیتال به حوزه آموزش معرفی کرد.
کمیسیون آموزش، پژوهش و منابع انسانی سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور با همکاری مرکز نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی تهران ۲ مهر به مناسبت روز جهانی فناوری‌های آموزشی، نشستی با عنوان «آینده آموزش با نوآوری‌های دیجیتال» را در اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران برگزار کرد.
این نشست با حضور مدیران ارشد سازمان‌های دولتی و خصوصی، فعالان عرصه فناوری و آموزش و متخصصان حوزه دیجیتال، چالش‌ها و فرصت‌های آموزش در عصر دیجیتال را بررسی کرد. در این رویداد، پنل با محوریت سخنرانی‌های کلیدی، معرفی روندهای جهانی و بررسی تأثیر فناوری‌های نوین همچون هوش مصنوعی، واقعیت مجازی و افزوده، بلاک‌چین و اینترنت اشیا بر آینده آموزش برگزار شد.
بخش خصوصی واسطه ترکیب آموزش و فناوری
«علی حکیم جوادی»، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، در این نشست بر ضرورت مهارت‌محور شدن آموزش‌ها تأکید کرد. وی با اشاره به تحولات سریع بازار کار، خاطرنشان کرد شغل‌های آینده نیازمند مهارت‌هایی هستند که درحال‌حاضر کامل شناخته‌شده نیستند.
او همچنین به اهمیت استفاده از فناوری‌های نوین مانند چت‌بات‌ها در هوشمندسازی آموزش و نقش دانشگاه‌ها در تربیت نیروی متخصص اشاره کرد: «باوجود اینکه امکانات موردنیاز در بازه زمانی کرونا و تعطیلی مدارس فراهم شده بود، اکنون هیچ استفاده‌ای از آن‌ها نمی‌شود و دوباره به همان روش‌های قدیمی بازگشته‌ایم. در واقع قدم بعدی را برنداشته‌ایم. الان زمان آن است که از فناوری‌هایی مثل چت‌بات‌ها در هوشمندسازی آموزش استفاده کنیم. در این میان دانشگاه‌ها هم باید به‌عنوان واسطه عمل کنند.»
«عمران عباس‌کالی»، عضو کمیسیون آموزش مجلس، در این نشست به چالش‌های موجود در حوزه آموزش و فناوری پرداخت. وی با اشاره به کمبود نیروی انسانی در سیستم آموزشی کشور، گفت: «مشکلاتی مثل کمبود ۱۷۵ هزار نیروی انسانی در سیستم آموزشی همچنان ما را درگیر کرده و توانایی حل ساده‌ترین مشکلات آموزشی را نداریم.»
«نصرالله جهانگرد»، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیز در سخنانی به هم‌خوانی نداشتن سند آموزش و پرورش با سند توسعه کشور اشاره کرد: «سند آموزش‌وپرورش با سند توسعه کشور هم‌خوانی ندارد. برای پیشروی در راستای توسعه، باید آموزش نیروی انسانی مسلط به فناوری را در دستور کار قرار دهیم.»
وی بر ضرورت اولویت‌بندی آموزش نیروی انسانی مسلط به فناوری برای پیشرفت کشور تأکید کرد و درباره موضوع اقتصاد آموزشی و لزوم حذف هزینه‌های اضافی برای دسترسی عادلانه به آموزش باکیفیت توضیح داد.
مقاومت ذی‌نفعان در برابر پیشرفت سیستم آموزشی کشور
صائبه سلوکی، رئیس کمیسیون آموزش و منابع انسانی نصر کشور، در نشست آینده آموزش با نوآوری‌های دیجیتال، بر ضرورت همکاری همه ذی‌نفعان برای تحول در آموزش تأکید کرد. وی با اشاره به سرعت بالای تغییرات در حوزه فناوری، خواستار هماهنگی بیشتر بین سیاست‌های آموزشی، فناوری‌های نوین و نیازهای اجتماعی شد.
سلوکی مقاومت ذی‌نفعان اصلی نظام آموزشی در برابر تغییر را یکی از موانع اصلی نوآوری‌های دیجیتال دانست: «ما به همکاری تمام ذی‌نفعان اصلی این حوزه نیاز داریم و برای رسیدن به هماهنگی و جلوگیری از تصمیم‌گیری ناهماهنگ، باید میان سیاست‌های آموزشی، فناوری‌های نوین و نیازهای اجتماعی یک ارتباط همه‌جانبه برقرار شود.»
وی همچنین آماده‌سازی دانش‌آموزان و دانشجویان برای بازار کار آینده را یکی از اهداف کلیدی نوآوری‌های دیجیتال عنوان کرد. به گفته سلوکی، هم‌اندیشی با صنایع و کارفرمایان می‌تواند به تطابق آموزش با نیازهای واقعی بازار کار کمک کند.
سلوکی در ادامه به چالش‌های عدالت آموزشی در عصر دیجیتال اشاره کرد و افزود که فناوری‌ها اگر به‌درستی برنامه‌ریزی نشوند، می‌توانند شکاف‌های آموزشی را عمیق‌تر کنند: «فناوری‌های دیجیتال می‌توانند دسترسی همگانی به آموزش را بهبود ببخشند اما درصورت برنامه‌ریزی نامناسب، شکاف آموزشی میان طبقات می‌تواند عمیق‌تر هم بشود. هم‌اندیشی با صنایع و کارفرمایان می‌تواند به تطابق آموزش با نیازهای واقعی بازار کار کمک کند.»
در پایان، سلوکی بر لزوم طراحی و اجرای تغییرات پایدار در سیستم آموزشی تأکید کرد که بتواند به چالش‌های متنوع آموزشی پاسخ دهد.
کمبود سرمایه، بزرگ‌ترین مانع تحول آموزش
شهاب جوانمردی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تهران، در این نشست به یکی از بزرگ‌ترین موانع پیش روی تحول آموزش در کشور اشاره کرد؛ کمبود سرمایه اجتماعی. وی معتقد است فقدان سرمایه اجتماعی باعث شده تغییرات موردنیاز در سیستم آموزشی کند پیش برود.
جوانمردی ۲ رویکرد اصلی برای گسترش فراگیری آموزشی را مطرح کرد: «یا باید مثل گذشته به‌دنبال ادامه روش سنتی تقسیم منابع که به یک عدالت توزیعی سطحی منجر میشود، باشیم یا اینکه با توانمندسازی افراد جامعه برای ایجاد جریان مستمر یادگیری، جریانی ماندگار را در کشور ایجاد کنیم. این امر هم فقط با توانمندسازی آموزشی و برقراری عدالت آموزشی اتفاق می‌افتد.»
نایب‌رئیس اتاق بازرگانی تهران به نقش کلیدی فناوری در گسترش فراگیری نیز اشاره کرد اما هشدار داد استفاده از فناوری بدون تغییر رویکردهای سنتی، به نتیجه مطلوب نخواهد انجامید: «ابتدا باید مسئله خود را در فراگیری آموزشی بازتعریف کنیم و آن را با سیاست‌گذار به اشتراک بگذاریم و بعد ببینیم فناوری در سطح سیاست‌گذاری، راهبری، محتواهای متناسب و ارزیابی، چه نقشی را می‌خواهد ایفا کند و بعدازآن فعالان صنعت متناسب با آنُ خدمات و محصولات را عرضه کنند.»