علاقه برای ورود به بازار NFT در میان هنرمندان ایرانی در حالی افزایش پیدا کرده است که فعالان این بازار معتقدند روند بازار مانند گذشته نیست و هفته‌ها ممکن است یک اثر هم به فروش نرسد. این در حالی است که در سمت دیگر بازار تلگرام تمرکز ویژه‌ای روی دیگر کاربردهای NFT گذاشته و میلیون‌ها دلار درآمد هم داشته است.

بازاری که تا همین دو سال پیش بزرگ‌ترین کمپانی‌ها، معروف‌ترین چهره‌های تکنولوژی و سیاستمداران را به خود جذب کرده بود، امروزه پلتفرم‌های آن ورشکسته و گفته می‌شود حباب آن ترکیده است. با این حال فضای NFT به علت دلاری بودن قیمت‌ها، برای کاربران ایرانی صرفه بیشتری دارد.

بازار NFT مانند دوره‌های گذشته نیست. سپیده صاحبدل، NFT آرتیست معتقد است، بزرگ‌ترین ایراد تعداد کم خریداران است. ورودی هنرمندان جدید به NFT از ایران زیاد است و برعکس گذشته با هجوم هنرمندان مواجه هستیم. تنوع زیاد هم باعث سخت‌تر شدن انتخاب خریداران شده‌اند.

نعیمه پاک‌نیت NFT آرتیست هم دلیل افت تقاضا را رکود را بازار ارزهای دیجیتال می‌داند. به گفته او: در بازار NFT بیشتر خریداران (collector) از طریق کریپتو با این فضا آشنا شده‌اند و با رکود در بازار ارزهای دیجیتال، حجم پول کاهش پیدا کرد و تاثیر آن در NFTها هم مشخص شد. خریداران NFT که از طریق فضای فیزیکی با این توکن‌ها آشنا شده باشد اندک هستند.

اشباع بازار
NFTها پدیده دیجیتال سال ۲۰۲۱ نحوه درک ما از مالکیت دیجیتال را تغییر دادند. فضایی بی‌نظیر برای ارتباط بی واسطه هنرمندان و کلکسیونرها خلق شد و تقریبا همه رمز موفقیت NFTها را در این ایده می‌دیدند که با این استاندارد مالکیت دیجیتال می‌تواند به اندازه مالکیت فیزیکی اعتبار و ارزش داشته باشد.

حجم معاملات بازار NFTها در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به میلیاردها دلار رسید و بسیاری از مردم حس خرید بخشی از تاریخ دیجیتال را تجربه می‌کردند. البته خیلی زود معاملات افت شدید را تجربه و تا سال ۲۰۲۳ حجم معاملات بیشتر از ۹۰ درصد افت کرد.

صاحبدل می‌گوید ارتباط گرفتن با خریداران سخت شده است. به گفته او: در گذشته به این صورت بود که خریداران از هنرمندان بسیاری خرید می‌کردند اما امروزه به این صورت نیست. صحبت کردن و ارتباط گرفتن با خریداران سخت شده و به نظر می‌رسد خریداران به نسبت دوره‌های گذشته مغرور‌تر شده‌اند.

بازدهی سریع نقش مهمی در جذب خریداران و کلکسیونرها داشت. اما با افزایش تعداد NFT‌ها، بازار اشباع و بازدهی سرمایه‌گذاری هم کاهش پیدا کرد.

به گفته پاک‌نیت: در حال حاضر کریپتو هم وارد بولران خود شده است اما هنوز تاثیری روی NFTها نگذاشته است. به نظر می‌رسد در بازار اشباعی شکل گرفته که به تعداد زیاد هنرمندان در این فضا برمی‌گردد. هرچند بسیاری از آنها با شکل‌گیری رکود فضا را ترک کردند.

به گفته صاحب‌دل: در این دوره تعداد آثار و هنرمندان خیلی بیشتر شده است اما تقاضا در بازار نیست. این شرایط در حالی است که درآمد این حوزه برای هنرمندان ایرانی به دلیل دلاری بودن قیمت‌ها صرفه بیشتری دارد به نسبت هنرمندان خارجی دارد.

تاثیر بد هوش‌مصنوعی برای NFTها
البته همه اتفاقات در فضا دیجیتال نبود. اقتصاد جهانی در دوره پس از کرونا با موضوعاتی مانند تورم، نرخ‌های بهره و سیاست پولی سخت مواجه شد. به همین دلیل سرمایه‌گذاری‌های پرریسک مانند NFT هم روندی کاهشی پیدا کردند. فاجعه‌هایی مانند فروپاشی FTX و اکوسیستم لونا اعتماد سرمایه‌گذاران را گرفت و عرضه ابزارهای هوش‌مصنوعی تولید NFT را به حداکثر رساند.

پاک‌نیت تاثیر هوش‌مصنوعی را موقت می‌داند. به گفته او: در بازه زمانی موقتی تاثیر هوش‌مصنوعی روی فضای NFTها بسیار بد بود. افرادی که هیچ درکی از هنر نداشتند به صورت قارچی رشد کردند. کالکتورهای این فضا که معمولا آشنایی آنها به بازار کریپتو برمی‌گردد خیلی دیدی هنری نداشتند و جذب این آثار خوش رنگ و لعاب می‌شدند که برای آنها حتی وقتی هم گذاشته نشده بود. این رویکرد در مدت محدود تاثیر بدی گذاشت و بسیاری از هنرمندان هم از فروش آثار ناامید شدند.

البته به گفته او هرچند فروش به صورت کلی در بازار کم شده است اما همچنان برخی آثار به خوبی فروش می‌روند. پاک‌نیت معتقد است: فروش برای هنرمندانی که در رتبه‌های بالایی هستند و در این فضا اسم و رسم عجیب و غریبی دارند نه تنها کم نشده بلکه بیشتر هم شده است. خریداران به دنبال استفاده از بازارهای ثانویه هستند و اگر بخواهند بعدتر آنها را به فروش برسانند آثاری بهتر به فروش می‌رسند که به دست هنرمندان با اسم و رسم بیشتر تولید شده باشند.

تغییر بازیگران
اسناد مالی منتشر شده از تلگرام بخش قابل توجهی از درآمدهای این شرکت را از خرید و فروش اقلام کلسیونی نشان می‌دهد. اقلامی مانند نام‌های کاربری و شماره‌های مجازی که روی مفهوم توکن‌های غیر مثلی تعریف می‌شوند. شرکتی که هنوز به سوددهی نرسیده است و بعد از عرضه بلاک‌چین تون تمرکز زیادی روی این فضا دارد.

از طرفی بازی‌های تلگرامی و ایردراپ‌های این فضا با میلیون‌ها کاربر فضای NFT خود را شکل داده‌اند و حتی همستر کامبت هم برای فصل دوم به دنبال استفاده از ظرفیت‌های NFT است. البته NFT در تمامی زمینه‌های هنری، دارایی‌های فیزیکی و اسناد دیجیتال می‌تواند کاربرد داشته باشد و احتمالا تلاقی جالبی با واقعیت افزوده (AR) و واقعیت مجازی (VR) رقم خواهد زد.