اگر دستورالعمل بانک مرکزی تغییر نکند نئوبانک‌ها از بین خواهند رفت
امروز در شرایطی قرار گرفتیم که نشان می‌دهد چشم‌انداز نئوبانک‌ها در ایران با ابهامات فراوانی رو‌به‌رو شده است. راه پرداخت پیش‌تر در گزارشی به وضعیت نئوبانک‌ها در ایران، چالش‌ها و راه‌حل‌ها پرداخت و سرنوشت نئوبانک‌ها پس از آیین‌نامه بانک مرکزی را بررسی کرد. در گزارش پیش‌رو مهدی عبادی، مدیرعامل وندار به بررسی تأثیر مصوبه بانک مرکزی بر سرنوشت نئوبانک‌ها پرداخته و آینده آنها را ترسیم کرده است.
مهدی عبادی، مدیرعامل وندار معتقد است که مصوبه بانک مرکزی باعث شده آینده نئوبانک‌ها در هاله‌ای از ابهام فرو برود و شرایط به گونه‌ای باشد که امکان بزرگ‌شدن از نئوبانک‌ها گرفته شود. به گفته عبادی اگر مصوبه بانک مرکزی دستخوش تغییر نشود نئوبانک‌ها از بین خواهند رفت یا تبدیل به ابزارهای کوچک بانکی خواهند شد.
عبادی با اشاره به مصوبه بانک مرکزی در خصوص وضعیت نئوبانک‌ها گفت: «در حال حاضر بزرگ‌ترین تلاش نئوبانک‌ها زنده‌ماندن در شرایط فعلی است. در ادامه، با عدم تغییر مصوبه بانک مرکزی شاهد تحولات عمده‌ای در نئوبانک‌های ایرانی خواهیم بود و محتمل است که تعدادی از آنها از بین بروند یا مدل کسب‌و‌کاری‌شان را تغییر دهند و بسیار کوچک‌تر از قبل ادامه دهند. شرایط فعلی اجازه بزرگ‌تر شدن نئوبانک‌ها را نمی‌دهد.»
او ادامه داد: «با عدم تغییر این مصوبه نئوبانک‌ها به بازوهای کوچک و ابزارهای کوچک بانکی تبدیل می‌شوند و به بانک کمک می‌کنند. در نهایت باید دید که این مصوبه تغییری می‌کند یا خیر.»
با جریان مواجهیم نه تب‌و‌تاب
عبادی با اشاره به تب نئوبانک‌ها در مقایسه با دو سال گذشته توضیح داد: «من این روند را یک تب نمی‌بینیم بلکه یک جریان است و فکر می‌کنم که این جریان در کشور ما مثل همه کشورهای دیگر دنیا باید اتفاق می‌افتاد. یک جریان در ابتدای راه، با تعدد مواجه میشود. بعد از مدتی این تعدد از بین می‌رود و چند نئوبانک که بهتر از بقیه عمل کرده باقی می‌ماند و این روند طبیعی است.»
core یکسان با بانک مانع نوآوری است
عبادی معتقد است که دو مسئله مهم به بخشنامه بانک مرکزی وارد است که مهم‌ترین آن core مستقل است. در این مصوبه اجازه core مستقل داده نشده و core موجود در بانک‌ها توانایی پاسخگویی به نیازهای نئوبانک‌ها را ندارند.
او تأکید بانک مرکزی بر وجود core یکسان با بانک‌ها را مانع نوآوری می‌داند. به گفته مدیرعامل وندار در حال حاضر سرویس‌دهنده‌های کربنکینگ که شامل شرکت خدمات انفورماتیک، توسن، داتین و… می‌شوند توانایی پاسخ‌دهی به نئوبانک‌ها را ندارند و علاوه بر آن تغییرات در coreهای موجود برای بانک‌ها هزینه‌زا است و اولویت بسیار کمی دارد.
نداشتن core مجزای نئوبانک‌ها تبعاتی ازجمله عدم خلق مدل کسب‌وکار، تراکنش و گزارش‌های جدید را در پی دارد، زیرا مهم‌ترین مسئله‌ای که باعث میشود نئوبانک‌ها core مجزا داشته باشند پیاده‌سازی مدل‌های کسب‌وکاری متنوع است که در coreهای موجود امکان‌پذیر نیست.
همچنین در این دستورالعمل ادبیاتی به کار رفته است که کارشناسان به آن نیز انتقاد دارند؛ به‌طور مثال بانک مرکزی در مقدمه دستورالعمل از لغت «تشتت» استفاده کرده است. عبادی در این خصوص توضیح داد: «در ابتدای دستورالعمل جمله‌ای ذکر شده که کاملاً گویای نگاه بانک مرکزی به این حوزه است. این جمله از این قرار است: با توجه به نبود چهارچوب مقرراتی جامع در این رابطه بعضاً این موضوع با چالش‌ها، آسیب‌ها و تشتت رویه‌ها همراه است. در اینجا بانک مرکزی می‌توانست از کلمه تنوع رویه‌ها استفاده کند. این مجموعه گمان می‌کند همه نئوبانک‌ها باید به یک شکل کار کنند، در حالی که چنین اتفاقی در دنیا رخ نداده و نئوبانک‌های متنوعی با مدل‌های کسب‌وکاری گوناگونی ایجاد شده است. در این شرایط است که نوآوری رخ می‌دهد و بانک مرکزی با استفاده از این کلمه جلوی نوآوری را می‌گیرد. هرچه در بخشنامه ذکر شده براساس چنین دیدگاهی است و کل بخشنامه به کلمه تشتت برمی‌گردد.»
به گفته عبادی مسئله دومی که به این دستورالعمل وارد است، برندینگ مستقل است. در این مصوبه مشخصا ذکر شده که نئوبانک‌ها نمی‌توانند برندینگ مستقل داشته باشند و اسم مادر را باید به همراه داشته باشند. این موضوع برای مارکتینگ و برندینگ نئوبانک‌ها بسیار آسیب‌زاست.
جدا از چالش‌های رگولاتوری، او مهم‌ترین چالش نئوبانک‌ها را جذب مخاطبین در دامنه سنی بالای ۲۵ سال دانست. به گفته عبادی در حال حاضر نئوبانک‌ها به سراغ جوان‌ترها در دامنه ۱۸ تا ۲۵ سال رفته‌اند در صورتی که بخش بزرگ جامعه بیشتر از ۲۵ سال است.