شرکت اوپن‌ای‌آی، ایلان ماسک، یکی از بنیان‌گذاران شرکت که حالا به مخالف اصلی آن تبدیل شده است، را در یک جدال قانونی به آزار و اذیت متهم کرد. در حالی شاهد جبهه‌گیری قانونی علیه ماسک هستیم که این استارت‌آپ هوش مصنوعی سعی دارد ماهیت عام‌المنفعه خود را به سودمحور تغییر دهد.

به گزارش بلومبرگ، ماسک علنا در شبکه‌های اجتماعی به نارضایتی خود درمورد جهت‌گیری اوپن‌ای‌آی در سال‌های اخیر اشاره کرده و سم آلتمن، مدیرعامل شرکت، را از جمله دلایل اصلی آن عنوان کرده است.

آلتمن و شرکت تحت رهبری او نیز پیش از این طی بیانیه‌ای مدعی شده بودند که افسوس ماسک پس از جدایی از شرکت باعث کینه‌ورزی نسبت به اوپن‌ای‌آی شده است.

از بنیان‌گذار تا منتقد اصلی

ماسک که از اولین اعضای بنیان‌گذار اوپن‌ای‌آی است و حتی چندین میلیون دلار در اولین سال‌ها روی این شرکت سرمایه‌گذاری کرده است در سال ۲۰۱۸ از این استارت‌آپ جدا شد. در چند سال منتهی به عرضه ChatGPT، سر و صدای چندانی میان ماسک و اوپن‌ای‌آی به گوش نمی‌رسید اما پس از خبرساز شدن این شرکت و همچنین همکاری نزدیک اوپن‌ای‌آی و مایکروسافت، حامی سابق این شرکت را به باد انتقادات پی در پی گرفت و حتی از آن به عنوان یکی از بازوان سود‌محور مایکروسافت یاد می‌کند.

ماسک علاوه بر انتقاد مستقیم در شبکه‌های اجتماعی، از جبهه قانونی نیز وارد عمل شده است. او چند ماه پیش اولین شکایتش علیه اوپن‌ای‌آی را رها کرد، اما خیلی زود با شکایت دیگری در ماه آگوست به جنگ آلتمن و همکارانش رفت. ماسک در شکایت جدید مدعی شد که آلتمن و گرگ بروکمن، دیگر عضو بنیان‌گذار اوپن‌ای‌آی، او را برای سرمایه‌گذاری اولیه فریب داده‌اند و شرکتی که با ماهیت عام‌المنفعه آغاز به کار کرد، در نهایت باعث ثروت‌اندوزی آنها شد و فناوری آن به یک کالای با ارزش تبدیل گردید.

بخش‌ عام‌المنفعه‌ای کم توان که آخرین روزهای خود را سپری می‌کند

اوپن‌ای‌آی در حال حاضر ساختار پیچیده‌تری نسبت به ماه‌ها و سال‌های ابتدایی خود دارد. در این ساختار یک زیرمجموعه سودمحور فعالیت‌های اصلی شرکت را هدایت می‌کند و واحد عام‌المنفعه به عنوان بخش حاکمیتی بر فعالیت‌ها نظارت دارد.

این واحد سودمحور در سال ۲۰۱۹ و زمانی راه‌اندازی شد که اوپن‌ای‌آی سعی داشت هزینه‌های بالای توسعه هوش مصنوعی را با جذب سرمایه جدید تامین کند و از آن زمان تا به امروز میلیارد‌ها دلار از سمت شرکت‌هایی مثل مایکروسافت جذب این استارت‌آپ شده است.

با این حال براساس ساختار رسمی، بخش عام‌المنفعه اختیارات بیشتری دارد و حتی قادر به اخراج مدیرعامل است. اما تجربه عملی نشان می‌دهد که اختیارات رسمی این بخش در واقعیت با محدودیت‌های نانوشته مواجه است. بخش عام‌المنفعه در نوامبر سال گذشته به یک باره تصمیم به اخراج آلتمن از ریاست شرکت گرفت اما تنها چند روز کافی بود تا با واکنش تند سرمایه‌گذارانی مثل مایکروسافت و کارکنان،‌ مدیرعامل سابق دوباره به جایگاه خود بازگردد.

پس از بازگشت آلتمن هیات مدیره بخش عام‌المنفعه به طور کامل متحول شد و در نهایت تمام آنهایی که رای به اخراج او داده بودند از شرکت جدا شدند.

ماسک نیز که چند سالی است به دلیل اختلاف نظر با آلتمن از این شرکت جدا شده است، به تازگی فشار قانونی را روی اوپن‌ای‌آی افزایش داده و در تلاش است با رای دادگاه روند حرکت آن را تغییر دهد.

از این رو آلتمن و شرکتش در شکایت تازه خود خواستار رد شکایت ماسک شده‌اند و می‌گویند: «این پرونده تازه‌ترین اقدام ماسک در یک کارزار بزرگ در راستای آزار اوپن‌ای‌آی است تا در نهایت به کسب برتری رقابتی برای او منتهی شود.»

ادعای اوپن‌ای‌آی را نمی‌توان دور از واقعیت دانست. ماسک در حال حاضر مالکیت شرکت xAI، یکی از رقبای مهم اوپن‌ای‌آی، را در اختیار دارد. این شرکت براساس آخرین ارزش‌گذاری‌ها حدود ۲۰ میلیارد دلار برآورد ارزش شده است و تعداد زیادی از پردازنده‌های گرافیکی انویدیا را که به سفارش تسلا تهیه شده بود، برای آموزش مدل هوش مصنوعی خود در اختیار دارد و با دیگر شرکت‌های تحت رهبری ماسک از جمله تسلا و ایکس (توییتر سابق)، همکاری نزدیک دارد.

آخرین گام‌ها برای سودمحور شدن اوپن‌ای‌آی

از سمت مقابل اما یکی از ادعاهای مهم ماسک درمورد اوپن‌ای‌آی در مسیر نهایی شدن است. ماسک مدعی بود هدف عام‌المنفعه این شرکت رها شده و دیگر تنها برای سود تلاش می‌کند و حالا براساس گزارش‌هایی که در آخرین دو جذب سرمایه این استارت‌آپ منتشر شد، آلتمن در تلاش است ساختار عام‌المنفعه اوپن‌ای‌آی را منحل کند.

از جمله دلایل این کار می‌توان به سرحد بازدهی سرمایه این شرکت براساس ساختار عام‌المنفعه اشاره کرد. در حال حاضر سرمایه‌گذاران اوپن‌ای‌آی که در جدیدترین دور با ارزش‌گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری حدود ۶ میلیارد دلار به این شرکت تزریق کردند با یک سرحد بازدهی سرمایه روبرو هستند و همچنین سهمی در کشف احتمالی هوش مصنوعی عمومی یا AGI نخواهند داشت.

همچنین براساس بخشی از این روند گذار، اوپن‌ای‌آی قصد دارد سهام بزرگی را در اختیار آلتمن بگذارد. براساس این طرح آلتمن که در حال حاضر هیچ سهامی از این شرکت در اختیار ندارد معادل با ۱۰ میلیارد دلار سهم شرکت را دریافت می‌کند.