نشانه‌هایی از تنش در رابطه نزدیک اوپنایآی و مایکروسافت
نیویورک تایمز در گزارشی که با توجه به مصاحبه با ۱۹ فرد مطلع از رابطه بین مایکروسافت و اوپنایآی و تحولات دو شرکت گرد‌آوری شده می‌گوید رابطه نزدیک این یکی از بزرگترین شرکت‌های جهان با مهمترین استارت‌آپ هوش مصنوعی با مشکلاتی دست و پنجه نرم می‌کند. به نظر می‌رسد که مایکروسافت پس از اخراج یکباره سم آلتمن در نوامبر سال گذشته رویکرد محافظه‌کارانه‌تری را در پیش گرفته است.
همکاری نزدیک این دو شرکت را رگولاتور‌ها از جمله در آمریکا، انگلستان و اتحادیه اروپا نیز زیر ذره‌بین خود دارند و با اینکه مایکروسافت تا به امروز حدود ۱۳ میلیارد دلار در اختیار اوپنایآی قرار داده است، اما روند تزریق سرمایه و حمایت زیرساختی مسیر تازه‌ای را در پیش گرفته است.
افراد مطلع که با شرط گمنامی در این باره صحبت کرده‌اند می‌گویند با اینکه ساتیا نادلا، مدیرعامل مایکروسافت، در گذشته با ادامه سرمایه‌گذاری و حمایت کامل از اوپنایآی موافق بود، اما اخراج سم آلتمن در نوامبر سال گذشته باعث تجدید نظر او و شرکتش در این باره شده است.
بهترین برادری تاریخ فناوری
سم آلتمن، مدیرعامل اوپنایآی، پیش از این رابطه با مایکروسافت را «بهترین برادری تاریخ فناوری» خوانده بود که نشان از رابطه نزدیک بین دو شرکت داشت اما با ادامه‌دار شدن یک زیان سنگین و انتظار ۵ میلیارد دلار زیان اوپنایآی در سال جاری، مایکروسافت دیگر به تامین بودجه اوپنایآی متعهد نیست.
فشار مالی و نگرانی از ثبات شرکت و همچنین اختلاف نظر بین کارکنان دو شرکت باعث شده تا این همکاری پنج‌ساله به گفته ۱۹ فرد مطلع از این رابطه با ابهامات تازه‌ای روبرو شود.
تنش بین دو شرکت یادآور یکی از مشکلات اصلی استارت‌آپ‌ها یا وابستگی آنها به پول و قدرت رایانشی شرکت‌های بزرگ فناوری است. گفتنی است که اوپنایآی با این وجود به تازگی در جدید‌ترین دو جذب سرمایه خود با حضور شرکت‌هایی مثل اپل و انویدیا به یک ارزش‌گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری رسید و نفوذ این دو شرکت نیز ممکن است یکی از دلایل یا نشانه‌های تزلزل رابطه مایکروسافت و اوپنایآی باشد.
انحصار در قدرت رایانشی و همکاری فناورانه
در ازای دریافت سرمایه چند میلیارد دلاری از مایکروسافت، آلتمن و شرکتش با یک قرارداد انحصاری برای خرید قدرت رایانشی از این شرکت موافقت کرده‌اند. مایکروسافت پس از آمازون بزرگترین ارائه دهنده زیرساخت ابری است و گوگل که خود یکی از رقبای اوپنایآی محسوب میشود هم در جایگاه سوم صنعت ابری و زیرساخت رایانشی است.
آلتمن روز پنجشنبه در بیانیه‌ای پیرامون همکاری این دو شرکت گفت: «ما عمیقا از همکاری با مایکروسافت خرسندیم؛ قمار بزرگ و زودهنگامی که آنها برای ما کردند و منابع رایانشی گسترده‌ای که در اختیار ما قرار دادند نقش اساسی در پیشرفت‌های پژوهشی ما داشت که به هردو شرکت کمک فوق‌العاده‌ای کرد. ما از دنبال کردن یک چشم انداز مشترک و رسیدن به چیزهای بزرگتری در آینده هیجان زده و به آن متعهدیم.»
تلاش برای تغییر شرایط همکاری
با وجود تاکید آلتمن بر تعهد به همکاری و چشم‌انداز مشترک، اوپنایآی در طول یک سال گذشته برای بازنگری قرارداد تلاش کرده است و سعی دارد در عین تضمین دسترسی به قدرت رایانشی بیشتر، هزینه مشکلات را نیز کاهش دهد اما مایکروسافت در مقابل نگران وابستگی بیش از حد فعالیت‌های هوش مصنوعی به این استارت‌آپ است. پنج فرد مطلع به نیویورک تایمز می‌گویند، نادلا به صورت خصوصی اعلام کرده است که اخراج یکباره آلتمن در ماه نوامبر باعث شوک و نگرانی او شد.
مایکروسافت از آن زمان تا به امروز سعی کرده تا با سرمایه‌گذاری‌های دیگر، خطر قمار خود روی اوپنایآی کاهش دهد. این شرکت حالا یکی از سرمایه‌گذاران اصلی استارت‌آپ هوش مصنوعی میسترال در فرانسه و حامی مهمی برای شرکت G42 امارات محسوب میشود.
با این حال کوین اسکات، مدیر ارشد فناوری مایکروسافت، در مصاحبه تازه‌ای اعلام کرده است که: «ما در نقاط مختلفی از این همکاری به سرمایه‌گذاری روی اوپنایآی ادامه دادیم. ما بدون شک بزرگترین سرمایه‌گذار آنها هستیم.»
تمرکز مایکروسافت روی یک واحد داخلی
مایکروسافت حالا علاوه بر سرمایه‌گذاری روی دیگر استارت‌آپ‌ها، تمرکز روی توانمندی‌های داخلی خود را نیز افزایش داده است. پس از اخراج کوتاه آلتمن از اوپنایآی، این شرکت اعلام کرد که یکی از گزینه‌های در صورت ادامه‌دار شدن اخراج، جذب آلتمن و کارکنان این شرکت برای راه‌اندازی یک واحد هوش مصنوعی در داخل شرکت است.
حالا به نظر مایکروسافت این هدف را با رهبری فرد دیگری اجرایی کرده است. مصطفی سلیمان، مدیرعامل سابق و هم‌بنیان‌گذار شرکت هو شمصنوعی Inflection، به تازگی رهبری گروه تازه‌ای در مایکروسافت را با تمرکز روی فناوری‌های هوش مصنوعی مصرفی براساس نرم‌افزار اوپنایآی برعهده گرفته است. دو فرد مطلع می‌گویند، او همچنین تلاش‌های مایکروسافت برای ساخت فناوری‌هایی را رهبری می‌کند که قرار است در آینده جایگزین فناوری اوپنایآی شود.
گیل لوریا، تحلیلگر بانک سرمایه‌گذاری D.A. Davidson، می‌گوید: «اگر مایکروسافت تنها از فناوری‌های اوپنایآی استفاده کند احتمال عقب‌افتادگی وجود دارد. این یک رقابت واقعی است- و ممکن است اوپنایآی پیروز آن نباشد.»
خشم اوپنایآی از تغییر رویه مایکرسافت
گزارش نیویورک تایمز به نقل از پنج فرد مطلع می‌گوید که سم آلتمن از حضور سلیمان در مایکروسافت خشمگین است. این در حالی است که سلیمان بخشی از گروه مهندسان مایکروسافت است که مستقیما با کارکنان اوپنایآی همکاری می‌کنند. ده‌ها مهندس مایکروسافت به صورت حضوری در دفاتر اوپنایآی در سن فرانسیسکو فعالیت دارند و با لپتاپ‌های ارائه شده از اوپنایآی فعالیت می‌کنند تا پروتکل‌های امنیتی این استارت‌آپ برقرار باشند.
به نظر رابطه سلیمان و اوپنایآی با تنش‌هایی همراه است. دو فرد مطلع می‌گویند سلیمان به تازگی در یک تماس ویدیویی و به این دلیل که کارکنان اوپنایآی با سرعت کافی فناوری جدید را در اختیار مایکروسافت قرار نداده‌اند سر آنها داد زده است و برخی دیگر از کارکنان نیز پس از اینکه مهندسان مایکروسافت نرم‌افزار مهمی از اوپنایآی را بدون پیروی از پروتکل‌های بین دو شرکت دانلود کردند، اظهار نگرانی کرده‌اند.
آلتمن روی دیگر بزرگان فناوری و تغییر شروط قرارداد تمرکز دارد
اوپنایآی نیز در یک سال اخیر برای تغییر شرایط به دو روش اصلی تلاش کرده است. یکی از مهمترین تغییراتی که به گفته افراد مطلع اعمال شده است، رفع انحصار در زیرساخت رایانشی است.
پس از آنکه اوپنایآی در قرارداد اولین به خرید انحصاری توان رایانشی از مایکروسافت متعهد شد، افزایش هزینه‌ها باعث شد تا این شرکت برای کاهش قیمت این خدمات و حذف شرط انحصاری خرید از مایکروسافت تلاش کند.
شش فرد مطلع به نیویورک تایمز می‌گویند که مایکروسافت پس از مدت‌ها مذاکره در ماه ژوئن با استثنائی در این قرارداد موافقت کرد که براساس آن اوپنایآی می‌تواند از شرکت اوراکل، یکی از بزرگترین ارائه دهندگان زیرساخت رایانشی آمریکا، یک قرارداد رایانشی به ارزش حدود ۱۰ میلیارد دلار امضا کند. براساس این قرارداد اوراکل چیپ‌های مورد نیاز برای هوش مصنوعی را تامین می‌کند و مایکروسافت نیز ارائه دهنده نرم‌افزار این سخت‌افزارها است.
اوپنایآی اما در جبهه دیگری نیز به دنبال همکاری با مهمترین شرکت‌های فناوری با ماهیتی متفاوت است. افزایش نرخ نفوذ فناوری‌های این شرکت از اهمیت بالایی برخوردار است و با وجود استقابل بی سابقه کاربران، ورود ChatGTP به دستگاه‌های شرکت اپل از اهمیت بالایی برای آلتمن و تیمش برخوردار بود و از سوی دیگر باعث پیشروی اپل در عصر هوش مصنوعی می‌شد.
این توافق ماحصل سال‌ها مذاکره با اپل است. در سال ۲۰۲۲، آلتمن و اسکات، با مدیران اپل برای احتمال یک همکاری سه جانبه دیدار کردند. همین موضوع در نهایت باعث ورود ChatGPT به آیفون در سال جاری شد.
انویدیا نیز یکی دیگر از شرکت‌های مهم حال حاضر فناوری است که برای مدتی ارزش آن به رقم سرسام آور ۳.۴ هزار میلیارد دلاری رسید.
گزارش‌های منتشر شده از تازه‌ترین دور جذب سرمایه اوپنایآی که با جذب ۶.۶ میلیارد دلار و ارزش‌گذاری ۱۵۰ میلیارد دلاری به پایان رسید، از حضور شرکت‌هایی مثل انویدیا و اپل در کنار فعالان سرمایه‌گذاری جسورانه حکایت می‌کنند.
رضایت مایکروسافت از تغییر شرایط
با وجود تغییراتی که در همکاری دو شرکت اعمال شده است، افراد مطلع می‌گویند که مدیران مایکروسافت از تغییرات صورت گرفته اظهار خرسندی کرده‌اند. همچنین مسیر اصلی همکاری دو طرف تغییر اساسی نخواهد داشت.
مایکروسافت همچنان از فناوری اوپنایآی برای بهبود جایگاه خود در رقابت هوش مصنوعی استفاده می‌کند و اوپنایآی نیز مبلغ بالایی را برای خرید توان رایانشی به این شرکت پرداخت خواهد کرد.
البته برخی از کارکنان اوپنایآی می‌گویند مایکروسافت توان رایانشی کافی برای رسیدن به هوش مصنوعی عمومی (AGI)، ابزاری که توانمندی‌هایی معادل یا حتی بیشتر از هوش انسانی دارد، را در اختیار این شرکت قرار نداده است.
یکی از دلایل ممانعت مایکروسافت ممکن است قیدی در قرارداد بین دو شرکت باشد که براساس آن، در صورت توسعه AGI، این شرکت دسترسی خود را به فناوری‌های اوپنایآی از دست می‌دهد. در واقع براساس شرایطی که واحد عام‌المنفعه اوپنایآی برای آینده شرکت در نظر گرفته است، هیچ طرفی از توسعه AGI در این شرکت نفع نخواهد برد و استفاده از هوش مصنوعی عمومی باید در راستای نفع بشری باشد.
دیگر شرکت‌های و صندوق‌های سرمایه‌گذاری جسورانه نیز درمورد این بخش از شروط اوپنایآی اظهار نگرانی کرده‌اند و گزارش‌هایی منتشر شده است که حاکی از تلاش آلتمن برای تغییر ساختار این شرکت و حذف کامل بخش عامل‌المنفعه از ساختار حاکمیتی آن است.