مشاور امور زنان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری: از ۱۰ هزار شرکت خلاقی که وجود دارد تقریبا ۱۲۰۰شرکت را می‌توان نام برد که مدیریت آنها با زنان است. این موضوع نشان‌دهنده آن است که در این زمینه با دنیا فاصله زیادی داریم.

روز گذشته رویدادی با عنوان «زنان، محور نوآوری و فناوری» به میزبانی معاونت علمی ریاست‌جمهوری در نمایشگاه بین‌المللی برگزار شد که معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان رئیس‌جمهور، معاون زنان و خانواده رئیس‌جمهور و سخنگوی دولت از جمله ‌میهمانان آن بودند. در این رویداد ضمن تقدیر از برگزیدگان مسابقه زنان کارآفرین بریکس، به موضوع حضور زنان کارآفرین در اکوسیستم استارت‌آپی و شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخته شد. معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور در این نشست عنوان کرد با وجود اینکه ۶۱ درصد زنان وارد دانشگاه می‌شوند، اما تنها ۱۲ درصد آنها وارد کسب‌وکارهای نوین و فناورانه می‌شوند.

مشاور امور زنان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری نیز در حاشیه این رویداد در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» از تدوین برنامه‌ای خبر داد که از طریق آن بتوان ضعف‌ها را در این زمینه شناسایی و شبکه‌سازی را بین زنان کارآفرین ایرانی افزایش داد.

شکاف جنسیتی در استارت‌آپ‌ها
شکاف جنسیتی یکی از اصلی‌ترین مسائلی است که در حال حاضر زنان فعال در سمت‌های مدیریتی با آن مواجه هستند؛ رویکردی که به گفته آنها فرصت پیشرفت را در این عرصه از آنها ربوده و امکان انتصاب در این سمت‌ها را به‌شدت کاهش داده است. این مساله‌ای بود که روز گذشته نیز در این رویداد مطرح شد. زهرا بهروزآذر، معاون امور زنان و خانواده رئیس‌جمهور در این باره اظهار کرد: «اگر می‌خواهیم به توسعه برسیم باید از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم و زنان نیمی از سرمایه تخصصی کشور ما محسوب می‌شوند. امیدواریم با الگو شدن زنان موفق، تعداد زنانی که می‌توانند برای حل مسائل در کشور، ایده‌های خلاقانه ارائه دهند و ایده‌ها را به عمل برسانند و به بازار ارائه دهند، افزایش پیدا کند. امروز خوشحال نیستم، زیرا با وجود اینکه ۶۱ درصد زنان وارد دانشگاه می‌شوند، اما تنها ۱۲ درصد آنها وارد کسب‌و‌کار نوین و فناورانه می‌شوند. همه تلاش ما این است که حداقل تا پایان دولت چهاردهم این ۱۲ درصد را به ۳۰ درصد برسانیم و شاهد این باشیم که زنان در همه عرصه‌ها برای حل مسائل اجتماعی و اقتصادی با هیچ مانعی مواجه نباشند.»

بهروزآذر یکی از موانع کسب‌و‌کار فناورانه و نوآورانه را تامین منابع مالی عنوان کرد و گفت: «در این مسیر دولت برای دسترسی به منابع مالی در توسعه کسب‌وکار و کارآفرینی کمک خواهد کرد. همچنین حتما در مهارت‌های توسعه کسب‌وکار، کنار زنان خواهیم بود تا زنانی که شاید فرصت این را پیدا نکرده‌اند که در کنار افزایش دانش خود به این مهارت‌ها دست یابند، از این مهارت‌ها بهره‌‌مند شوند.»

او همچنین در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» به تقویت مهارت‌های خودباوری زنان در این عرصه اشاره می‌کند و می‌گوید: «حل مساله حضور زنان در این عرصه دو وجه دارد؛ نخست موارد فرهنگی است و دیگری به مسائل ساختاری مربوط می‌شود. باید این مساله بررسی شود که چرا زنان ما تمایل ندارند وارد این عرصه‌ها شوند. اکنون زنان در سطح کارشناسی حضور گسترده‌ای در استارت‌آپ‌ها دارند، اما به نظر می‌رسد هم خود آنها آمادگی لازم برای ورود به عرصه‌های مدیریتی را ندارند و هم این بخش مانند سایر بخش‌ها دارای سقف‌ شیشه‌ای است. از دو سمت این موانع برای زنان وجود دارد؛ نخست اینکه خود احساس خودباوری لازم برای ورود به مقام‌های مدیریتی را ندارند و دیگری اینکه مسائلی نیز از سوی محیط‌های کاری برای آنها وجود دارد. برای مورد اول برنامه‌هایی جدی داریم و می‌توانیم روی سه مهارت آنها کار کنیم؛ یعنی مهارت‌های ذهنی، مهارت‌های فنی و تکنولوژیک‌ و در نهایت مهارت‌های حوزه کسب‌و‌کار.»

مناصب دولتی؛ فرصتی برای مردان
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت‌ نیز یکی دیگر از میهمانان این رویداد بود. او در صحبت‌های خود به سهم زنان از مناصب دولتی اشاره کرد و گفت: «پنج هزار منصب دولتی داریم که سهم زنان از این مناصب بسیار کم است و اختصاص سهمیه می‌تواند در حضور آنها نقش موثری داشته باشد. برگزاری رویداد روز زن بهانه‌ای است که از زنان بگوییم، ولی عنوان روز زن تنها روز گرامیداشت مقام زن نیست.سهم حدود پنج هزار منصب مدیریتی داریم و بعید می‌دانم بیشتر از ۵۰ نفر خانم در این مناصب باشند. در اقلیت قرار گرفتن بانوان به هر دلیلی باعث می‌شود نتوانند شبکه‌سازی کنند و ما در این زمینه کمتر تمرین کرده‌ایم.»

مهاجرانی یکی از راهکارهای حضور زنان در عرصه‌های مدیریتی را اختصاص سهمیه به آنها دانست و بیان کرد: «اختصاص این سهمیه یکی از رویکردهایی است که باید اجرایی شود تا مدیران زن از همین سهمیه استفاده کنند. در دولت چهاردهم اختصاص سهمیه ۳۰ درصدی (سهمیه در عرصه‌های مدیریتی) به بانوان انجام شد که کمک شایانی در حضور زنان در عرصه‌های مختلف به شمار می‌رود. اگر نقش زنان در اقتصاد بیشتر شود، حال اقتصاد نیز بهتر می‌شود. زن‌های پیشگام نباید از مسیر بترسند و باید چراغ راه باشند.»

حسین افشین، معاون علمی رئیس‌جمهور نیز در این رویداد به مقام‌آوری چهار زن ایرانی در مسابقه زنان کارآفرین بریکس اشاره کرد و گفت: «اجلاس بریکس سکویی بود که شما ۴ نفر که برگزیده مسابقه زنان کارآفرین بریکس بودید، از آن برای نشان دادن توانمندی زنان ایرانی استفاده کردید. شما به ما نشان دادید که آینده، متعلق به کسانی است که از هیچ‌چیز نمی‌ترسند و برای چیزی که به آن باور دارند، می‌جنگند.»

مدیریت حداقلی زنان
خدیجه جدا، مشاور امور زنان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری نیز در این رویداد در خصوص نقش زنان در مسیر توسعه علم و فناوری صحبت کرد و توضیح داد: «کشورها امروزه در مسیر توسعه علم و فناوری هستند و حضور زنان در این عرصه نه‌تنها به یک ضرورت اجتماعی، بلکه به یک ضرورت راهبردی و اقتصادی تبدیل شده است. معاونت علمی به عنوان یکی از ارکان اصلی کشور در مسیر توسعه علم و فناوری، نقش بی‌بدیلی در کاهش شکاف جنسیتی در این عرصه دارد و می‌تواند با حمایت از طرح‌های فناورانه زمینه را برای حضور زنان در مسیر پژوهش از مرحله ابتدایی تا تجاری‌سازی فراهم کند. ما می‌توانیم در کنار معاون امور زنان ریاست‌جمهوری سیاست‌ها و رویکردهای معاونت علمی در امور زنان را محقق کنیم.»

جدا همچنین در حاشیه این رویداد درباره حضور زنان در شرکت‌های دانش‌بنیان به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «از ۱۰ هزار شرکت خلاقی که وجود دارد تقریبا هزار و ۲۰۰ شرکت را می‌توان نام برد که مدیریت آنها با زنان است. این موضوع نشان‌دهنده آن است که در این زمینه با دنیا فاصله زیادی داریم. همچنین امسال حدود ۶۱ درصد از ورودی دانشگاه‌ها را نیز زنان تشکیل می‌دادند، اما باید دید چه اتفاقی می‌افتد که پس از اینکه خانم‌ها از دانشگاه فارغ‌التحصیل و وارد فضای کسب‌وکار می‌شوند تنها ۱۰ تا ۱۲ درصد این جامعه را تشکیل می‌دهند. در این باره می‌توان برخی عوامل فرهنگی و قانونی را دخیل دانست، اما مهم‌ترین مساله‌ای که باید اکنون به آن پرداخته شود توانمندسازی زنان در زمینه‌های مختلف است. زنان باید از همان ابتدا در دانشگاه فضای کسب‌وکاری را فرا بگیرند و به آنها آموزش داده شود که چگونه برنامه تجاری بریزند.»

مشاور امور زنان معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری همچنین به برنامه‌ای اشاره می‌کند که در این زمینه در حال تدوین است. او در این باره می‌گوید: «ما در حال تدوین برنامه‌ای هستیم تا ضعف‌ها را در این خصوص شناسایی و موانع موجود را از دانشگاه تا فضای کسب‌و‌کار رفع کنیم. تا کنون نگاهی جدی به این مساله وجود نداشته است، اما با روی کار آمدن دولت جدید در حال برنامه‌ریزی هستیم. ما قصد داریم از طریق زنانی که در اکوسیستم هستند به نتیجه برسیم. در این برنامه همچنین باید شبکه‌سازی زنان نیز مورد توجه قرار بگیرد. خانم‌ها هنگامی که وارد فضای کسب‌وکار می‌شوند، یکدیگر را به راحتی پیدا نمی‌کنند و مشکلات متعددی در این زمینه دارند. البته در این راستا تسهیلاتی که به شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق تعلق می‌گیرد به قشر خاصی تعلق ندارد، اما ممکن است بتوان صندوق‌های ویژه‌ای برای زنان راه‌اندازی کرد.»

یکی از زنان برگزیده اجلاس بریکس نیز در حاشیه این رویداد به مشکل شبکه‌سازی در این زمینه اشاره می‌کند و به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «مدیران موفق کسانی هستند که شبکه‌های خوبی را ایجاد می‌کنند، اما هنگامی که مدیران بالاتر آقا هستند، میزان ورود خانم‌ها به این حوزه بسیار کاهش می‌یابد؛ زیرا آنها شبکه مخصوص خود را دارند و نگاه‌ها هم هنوز طوری نیست که بتوان گفت خانم‌ها می‌توانند همپای آقایان در این عرصه فعالیت کنند. بیشترین معضل خانم‌ها در این عرصه مربوط به مدیریت داخلی و عدم توجه نیروها به مدیران بالایی خانم و تعامل این خانم‌ها با مدیران بالاتر آقا است. مدتی پیش بنیادی به نام زنان متخصص راه‌اندازی شد که در عمل کاری انجام نداد. هر چند مدت یکبار با مناسبت‌ها نشست‌هایی این‌چنینی برگزار می‌شود، اما تا کنون اقدام موثری در این حوزه انجام نگرفته است. انتظار می‌رود جداگانه به زنان فعال توجه شود، همان‌طور که اکنون کشورهایی مانند ترکیه و عربستان در حال باز کردن این جایگاه برای زنان هستند.»

در پایان این رویداد معاون علمی رئیس‌جمهور به همراه سخنگوی دولت و معاون امور زنان رئیس‌جمهور از چهار زن برگزیده رویداد زنان بریکس تقدیر کردند و به آنها وعده داده شد که یک ‌میلیارد تومان تسهیلات فناورانه دریافت کنند.