گزارش کیفیت اینترنت در ایران حکایت از این دارد که با توجه به عملکرد مثبت سیاستگذار حوزه ارتباطات در ۶ ماه اخیر و رفع محدودیت‌های فنی ارتباطی اما وضعیت اینترنت همچنان مناسب نیست و این منجر به افزایش ۲۰ برابری استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در کشور داشته است.

چهارمین گزارش کیفیت اینترنت در ایران، توسط کمیسیون اینترنت و زیرساخت انجمن تجارت الکترونیک تهران منتشر شد؛ داده‌های این گزارش نشان می‌دهد همچنان وضعیت اینترنت در کشور وضعیت خوبی نیست. همانطور که مسئولان نیز بارها اشاره کرده‌اند باید نوسازی و بهسازی این بخش فکری شود.

اما نکته دیگری که در این گزارش به آن اشاره شده جنبه‌های مثبت عملکرد سیاست‌گذار در شش ماه گذشته است که منجر به مانند رفع محدودیت‌ تانل‌های ارتباطی GRE, IPSEC و رفع اختلالات IPv۶ است که قدم‌های فنی بزرگی رو به جلو هستند اما با این حال وضعیت اینترنت در کشور هم‌چنان بی‌کیفیت است.

۳۰ هزار اتصال اینترنت استارلینک در ایران

این کمیسیون هر چند ماه یکبار با سنجه‌هایی که در دسترس دارند به بررسی وضعیت اینترنت از ابعاد مختلف می‌پردازند. بررسی‌های کارشناسان کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک تهران نشان می‌دهد که روند استفاده از اینترنت استارلینک در یک‌سال گذشته در ایران افزایشی ۲۰ برابری داشته است.

این در حالی است که هزینه اینترنت استارلینک بالاست و تهیه آن نیز خیلی کار آسانی نیست. اما یکی از دلایل پذیرش این هزینه اختلال و محدودیتی است که در دسترسی به برخی از سایت‌ها وجود دارد.

مردم ایران همیشه به استفاده از فناوری‌های جدید اقبال نشان داده‌اند. خرید گوشی‌های پرچمدار همزمان با مردم دنیا، استفاده از انواع بسترهای ارائه خدمات فناوری و حضور پررنگ در بازارهای کریپتو همگی نشان می‌دهد که این اقبال به فناوری های جدید ارتباطاتی در ایران زیاد است.

با فاصله اندک از آغاز استفاده از اینترنت ماهواره‌ای استارلینک در دنیا، دستگاه آن از طریق روش‌های غیرقانونی وارد کشور شد و کسب‌وکارهای وابسته به اینترنت یا شهروندانی که توان مالی خرید و استفاده از این فناوری را داشتند، جذب آن شدند.

اکنون بنابراین گزارش، بیش از ۳۰ هزار کاربر ایرانی از استارلینک استفاده می‌کنند و این روند همچنان رو به‌ رشد است؛ استارلینک و سازگاری کاربران با این فناوری‌های جدید با گسترش نسل بعدی اینترنت ماهواره‌ای که بدون نیاز به دریافت‌کننده‌های مجزا (Direct To Cell) تلفن همراه را به اینترنت متصل خواهد کرد، به‌طور بالقوه محدودیت‌های سنتی دسترسی به اینترنت را ناکارآمد می‌سازد.

ابزار پوشالی سنجش کیفیت اینترنت

برای یک برهه سه ساله در گذشته، مسئولان وزارت ارتباطات برای سنجش سرعت اینترنت به سایت اسپیدتست استناد می‌کردند و همیشه نیز کارشناسان به این مسئله نقد داشتند چرا که معتقد بودند استناد به این سایت جنبه علمی و درستی ندارد.

در چهارمین گزارش کیفیت اینترنت نیز به این نکته اشاره شده که استناد به اسپیدتست درست نیست چرا که بیش از ۷۰درصد داده‌های این سامانه به کاربران شهر تهران استناد می‌کند و بیش‌تر به اینترنت ثابت مرتبط است.

به این ترتیب این سامانه در بسیاری از استان‌های کشور بدون داده است یا کم‌تر از ۱۰ دستگاه را بررسی کرده است؛ که نشان می‌دهد نمی‌توان به داده‌های این سامانه به‌عنوان مرجعی برای سنجش وضعیت سرعت اینترنت ایران اتکا کرد.

بهبود وضعیت پهنای باند بین‌الملل در ۶ ماه گذشته

همانطور که در ابتدای گزارش اشاره شد، بررسی‌های کارشناسان انجمن الکترونیک نشان می‌دهد عملکرد سیاستگذار در رفع محدودیت‌های فنی مثبت بوده است.

گزارش‌های غیر رسمی از افزایش حداقل ۱۵ درصدی پهنای باند بین‌الملل در ماه‌های اخیر به دلیل انجام برخی اصلاحات حکایت می‌کنند. گزارش کلادفلر نشان می‌دهد در طول ۶ ماه گذشته، میانگین سرعت اینترنت کاربران ایرانی نیز افزایش اندکی داشته و از ۴.۵mbps به ۵.۴mbps رسیده است.

توسعه فیبرنوری باید در اولویت قرار بگیرد

وضعیت فناوری از رده خارج شده‌ ADSL (فناوری‌ که دیتا را از راه خطوط سیمی یک شبکه تلفنی محلی منتقل می‌کند.) مهم‌ترین مشکل کشور در اتصال کاربران در لایه دسترسی است.

در ایران بیش از ۹ میلیون اتصال ADSL است که ۷۰ درصد از آن‌ها زیر ۱۰ مگابیت بر ثانیه و بیش از ۳۰ درصد از آن‌ها با سرعتی کمتر از ۶ مگابیت بر ثانیه به اپراتور محلی متصل شده‌اند.

همچنین محدودیت این فناوری از رده خارج شده باعث شده سرعت آپلود کاربران همواره کمتر از ۹۰۰ کیلوبیت بر ثانیه باشد. در نتیجه، روشن است که یکی از اولویت‌های مهم دولت باید توسعه شبکه Access و گسترش اتصال شبکه فیبر نوری باشد.