همزمان با توسعه و افزایش شهرهای هوشمند در جهان، ایران هم با فراهم کردن امکاناتی مانند فناوری فیبر نوری در این مسیر قدم برداشته به طوری که به گفته مسوولان اکنون در سه شهر از جمله مشهد، زابل و کرمانشاه این موضوع محقق شده و یا مقدمات لازم برای تحقق آن فراهم شده است.

روند هوشمندسازی شهرهای جهان طی دو سال گذشته سرعت بسیار زیادی گرفته به گونه‌ای که بسیاری از شهرهای بزرگ و مهم در کشورهای پیشرفته هم‌اکنون نیمی از این راه را طی کرده و رفته‌اند.

ساختمان هوشمند، جمع‌آوری هوشمند زباله، حفظ محیط زیست، دیجیتالی شدن تمام امور دولت و کارهای اداری، دسترسی کامل، راحت و همگانی به اینترنت، استفاده همه‌گیر از گوشی‌های هوشمند، سرویس به اشتراک‌گذاری و تاکسی آنلاین، سرعت بالای اینترنت و حمل و نقل عمومی هوشمند و سایر موارد را می توان از مهم‌ترین شاخص‌های موثر در هوشمندسازی شهرهای جهان اشاره کرد.

تحقیقات نشان می‌دهد شهروندانی که در شهرهای هوشمند زندگی می‌کنند، ۱۲۵ ساعت در وقت و زمان خود در سال صرفه جویی می‌کنند که این عدد به این معناست که این شهروندان به دلیل اینکه نیازی به انجام کارهای اداری و بانکی حضوری و ماندن در صف‌های طولانی انتظار ندارند، حجم زیادی از زمان خود را بهتر و بهینه تر استفاده می‌کنند.

اما باید به این نکته توجه کرد هوشمندسازی شهرها الزاماتی مانند توسعه پایدار دولت کشورها دارد که نیازمند توسعه و پیشرفت شهرها و زیرساخت‌های شهری آن کشور است.

مهم‌ترین چالش‌های توسعه شهر هوشمند

با وجود اینکه توسعه شهر هوشمند فواید بسیاری می‌تواند داشته باشد، اما کارشناسان معتقد هستند که با چالش‌هایی مانند امنیت سایبری ضعیف، وضع قوانین و مقررات دقیق و جزئی، اکراه و عدم تمایل شهروندان به هوشمندسازی خدمات شهری، تأمین بودجه و مدل‌های تجاری از سوی دولت و توسعه زیرساخت‌های هوشمند مربوط به حوزه‌های مختلف مانند انرژی، آب و سیستم‌های حمل و نقل رو به رو است.

به دنبال توسعه و افزایش شهرهای هوشمند در جهان، ایران نیز چند سالی است با فراهم کردن و توسعه برخی فناوری‌ها مانند فیبر نوری در این مسیر قدم برداشته و برخی از کلان شهرها مانند مشهد و تهران برای آغاز این پروژه انتخاب شدند.

آخرین وضعیت توسعه شهر هوشمند در ایران

چندی پیش غلام‌حسین مظفری- استاندار خراسان رضوی- در دیدار با محمد جعفرپور – عضو هیأت‌مدیره و مدیر عامل شرکت مخابرات – بر اجرای طرح شهر هوشمند در مشهد اشاره کرد و در این جلسه همچنین پیشنهاد سرمایه‌گذاری یک شرکت خارجی برای اجرای پروژه شهر هوشمند در مشهد مطرح شد که مورد بررسی قرار گرفت.

علاوه بر مشهد، زابل را می‌توان به عنوان شهر هوشمند سیستان و بلوچستان معرفی کرد. سرپرست فرمانداری ویژه زابل گفته است طرح ملی فیبرنوری مشترکان خانگی برای دومین بار در این شهرستان به عنوان شهر هوشمند شمال سیستان و بلوچستان در حال اجراست.

این مقام مسئول معتقد است راه‌اندازی این سامانه موجب بهره‌مندی اینترنت پرسرعت و تلفن بر بستر فیبرنوری برای شهروندان و کاهش هزینه‌ها در خدمات شهری، رصد و مدیریت ترافیک، هدایت ناوگان حمل و نقل عمومی، کنترل هوشمند چراغ‌های راهنمایی و رانندگی، کاهش تخلفات و جرائم، مدیریت بحران، امدادرسانی و خدمترسانی به موقع می‌شود.

همچنین بر اساس آخرین اظهارات مسئولان کرمانشاه نیز در حال تبدیل شدن به شهر هوشمند است. تاکنون حدود ۷۰۰ کیلومتر شبکه فیبرنوری در کرمانشاه انجام شده و کار هنوز ادامه دارد و کسانی که از شبکه فیبر نوری شهر کرمانشاه انشعاب گرفته‌اند، از سرعت بالای اینترنت خود ابراز رضایت می‌کنند.

تحقیقات و تجربه سایر کشورها در این زمینه نشان می‌دهد که برای داشتن شهر هوشمند به زیرساخت نیاز است که با کمک آن بتوان از بخش‌های مختلف شهر، دیتا دریافت کرده و بین آنها ارتباط برقرار کرد.

در واقع دریافت داده‌ها و ارتباط آنها گام نخست در شهر هوشمند است و زیرساخت مورد نیاز شامل شبکه و سنسورهای جمع آوری داده‌ها است. این داده‌ها در لایه‌های مختلف مدیریت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

البته صرفا داشتن این زیرساخت به تنهایی به معنی این نیست که به شهر هوشمند می‌رسیم، بلکه برای داشتن شهری هوشمند شش عنصر اصلی هوشمند ضروری است، ضمن اینکه تضمین حریم خصوصی افراد جامعه نیز لازم است.