بدنبال طرح ادعاهای غیر واقعی در مورد رشد ۱۴۰ درصدی قیمت تلفن همراه، به نظر میرسد بعداز شوک تقاضای غیر واقعی خرید آیفون در بهمن ماه، بازار تمام رکودی پایان سال فعالان صنفی این حوزه را با چالش رو به رو کرده است.

تغییرات اخیر در قوانین مربوط به واردات تلفن همراه، که بر اساس قانون بودجه سال 1404 اجرا خواهد شد، باعث شده است تا موضوع “جهش قیمت تلفن همراه” به یکی از بحث‌های عمومی تبدیل شود. مهم‌ترین تغییر در این قانون، (علاوه بر افزایش تا 30 درصدی عوارض گمرکی موبایل بالای 600 دلار ان هم به صورت پلکانی)، افزایش نرخ محاسباتی گمرک از 28,500 تومان به 70,000 تومان است. این افزایش، که به‌عنوان دلیل اصلی افزایش قیمت تلفن همراه‌ذکر می‌شود، نیازمند بررسی دقیق‌تری است.
بررسیها نشان میدهد با اجرایی شدن قانون بودجه 1404 از سال آینده تغییرات زیر در قیمت نهایی انواع تلفن همراه اعمال خواهد شد.

موبایل‌های لوکس (مانند آیفون): حداکثر رشد قیمت این دسته محصولات حدود 30 درصد است.
موبایل‌های میان رده و ارزان‌قیمت (زیر 600 دلار): رشد قیمت این گروه تنها به 5 درصد محدود می‌شود.

ذکر این نکته هم ضروری است که بعد از چند ماه قیمت پایه این مدل تلفن های همراه در بازار جهانی کاهش یافته و به تبع نرخ گمرکی نیز بروز رسانی خواهد شد.
این اعداد نشان می‌دهند که ادعای “جهش قیمت تا 140 درصد” دور از واقعیت است و تنها یک ادعای هیجانی برای ویرال شدن یک گزاره غیر واقعی در فضای مجازی است.

واکنش بازار و رفتار مشتریان
1. آیفون وارداتی کم تقاضا: اقبال عمومی به استفاده از مجوز رجیستری به جای تعویض

گفتنی است، در حال حاضر، بخشی از مردم که قبلاً گوشی‌های آیفون(سری 14 و 15) غیر رسمی را خریداری کرده بودند، به‌جای خرید گوشی جدیدبا گارانتی شرکتی، از مجوز دولت برای رجیستری این گوشی‌ها در سازوکار مسافری استفاده می‌کنند. این موضوع، کاهش تقاضای واقعی برای گوشی‌های جدید را توضیح می‌دهد و نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران از فرصت‌های موجود برای ثبت گوشی‌های قدیمی خود استفاده کرده اند.

2. شباهت مدلهای آیفون و عدم تقاضای جدی برای مدلهای نوبرانه شرکتی

نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که مدلهای جدید آیفون (مانند 13، 14، 15، و 16) از لحاظ ظاهری و ویژگی‌های اصلی تفاوت چشمگیری با یکدیگر ندارند. بنابراین، رغبت مردم برای تعویض تلفن همراه کاهش یافته است. این وضعیت باعث شده است که بازار تلفن همراه به حالت رکود قرار گیرد. در این بین عمده فعالان بازار که به صورت هیجانی اقدام به خرید این کالا از حلقه های بالادستی کرده اند، دچار زیان شده اند.

3. چالش‌های فضای تک‌فروشی و خبرسازی برای عبور از بحران

همانطور که اشاره شد بعد از شوک عجیب تقاضا در بهمن ماه، اخیرا فضای تک‌فروشی آیفونهای مدل جدید با چالش‌هایی روبرو شده است. بازار تک‌فروشی، که در روزهای اولیه با حجم خرید بالایی مواجه بود، امروزه به دلیل کمبود تقاضای واقعی، دچار شوک شده است. کمبود مشتری در این فضا باعث شده است که برخی از فعالان صنفی به دنبال راه‌حل‌های شائبه دار برای ایجاد تقاضای مصنوعی باشند.

به نظر میرسد برخی از توزیع‌کنندگان عمده تلفن همراه، به منظور فروش موجودی بالایی که در دست دارند، به دنبال ایجاد یک جو رسانه‌ای هستند. این استراتژی شامل انتشار ادعاهای غیررسمی درباره “جهش قیمت تلفن همراه” است تا مصرف کنندگان تحت تاثیر قرار گیرند و مجددا تقاضای نصفه و نیمه برای این بازار ایجاد شود.

بررسی عوامل مؤثر در کاهش تقاضای تک‌فروشی

کاهش تقاضای واقعی: با وجود افزایش نرخ محاسباتی گمرک، تقاضای واقعی برای خرید گوشی‌های جدید کاهش یافته است.
استفاده از مجوز رجیستری: بسیاری از کاربران که قبلاً آیفونهای رجیستر نشده را خریداری کرده بودند، از مجوز دولت برای ثبت این گوشی‌ها استفاده می‌کنند و در فضای رکودی پایان سال تمایل جدی به خرید گوشی آیفون شرکتی جدید ندارند.
شباهت مدلهای جدید: عدم تفاوت چشمگیر بین مدلهای مختلف آیفون، باعث کاهش رغبت مردم برای خرید گوشی‌های جدید شده است.

به صورت کلی به نظر میرسد، برخی از ذی نفعان، با انتشار ادعاهای هیجانی درباره افزایش قیمت تلفن همراه، تلاش می‌کنند تا به نوعی تقاضای مصنوعی ایجاد کنند. خروجی این رویکرد، افزایش تقاضای احتیاطی را دنبال کرده و احتمالا میتواند منجر به احتکار کالا در فضای خرده فروشی نیز گردد.
به عقیده برخی فعالان صنفی هدف اصلی ایجاد این فضاسازی رسانه‌ای، فروش کالای موجود در انبارها و حرکت دادن زنجیره صادرات و واردات است. با فروش گوشی‌های موجود و تامین نقدینگی ریالی کافی تجار و بازرگانان می‌خواهند به دنبال سفارشات جدید صادراتی برای ادامه فعالیت زنجیره تجاری خود باشند.

به هر حال بازار تک‌فروشی تلفن همراه لوکس، که در ماه گذشته با حجم خرید بالایی مواجه شده بود، امروز به دلیل کمبود تقاضای واقعی، دچار شوک تقاضا وتامین نقدینگی شده است. این وضعیت، باعث شده است که فعالان صنفی به دنبال راه‌حل‌های نوین برای ایجاد تقاضا باشند.
به طور کلی به نظر میرسد بحث جهش قیمت تلفن همراه که یکی دو روز اخیر در فضای مجازی مطرح شده است، بیشتر نتیجه‌ای از یک طراحی رسانه‌ای و استراتژی‌های بازاریابی است تا واقعیت اقتصادی.