روند تخصیص ارز، صنعت تولیدتلفن همراه به روش ODM را با چالش جدی مواجه کرده است.
در حالی که صنعت تلفن همراه هوشمند به عنوان یکی از بخش‌های پتانسیل بالا شناخته می‌شود، استفاده از روش ODM (Original Design Manufacturing) یکی از راهکارهای مطرح برای توسعه این صنعت در ایران است. اما متاسفانه، سیاست‌های غلط در حوزه ارزی که در سال‌های اخیر اتخاذ شده‌اند، این صنعت را عملاً در بن بست قرار داده و فرصت‌های فراوانی را از دست داده‌اند.

روش ODM چیست؟

برون‌سپاری بر اساس طراحی اصلی (ODM) یکی از روش‌های مطرح تولید در جهان است. در این روش، طراحی محصول توسط متخصصین و کارشناسان حوزه انجام می‌شود، اما فرایند تولید در کارخانجات دیگر، معمولاً شرکت‌های بزرگ خارجی، انجام می‌گیرد. این رویکرد، علاوه بر کاهش هزینه‌ها، امکان استفاده از صرفه مقیاس را فراهم می‌کند و می‌تواند تا زمانی که ظرفیت بومی‌سازی کامل در کشور به وجود نیاید، به‌عنوان یک راهکار مؤثر عمل کند.

در زمینه محصولاتی نظیر تلفن همراه و تبلت ، استفاده از روش ODM ضروری به نظر می‌رسد، زیرا:

صرفه مقیاس : فرایند تولید در شرکت‌های بزرگ خارجی که تجهیزات را در اختیار دارند، بهره‌وری بیشتری دارد.

در این روش، رعایت ملاحظات امنیتی در بخش نرم‌افزار حائز اهمیت است، زیرا امنیت اطلاعات و محافظت از داده‌های کاربران یکی از چالش‌های اصلی این صنعت است.

آبان ماه امسال، در یک مکاتبه داخلی دستگاههای دولتی آمده بود، به منظور تحقق عملیاتی مصوبه 796 شورای عالی امنیت ملی و با هدف کسب دانش فنی و بومی‌سازی تولید تبلت و تلفن همراه، موضوع برون‌سپاری بر اساس طراحی اصلی (ODM) مورد بحث قرار گرفت.

در جلسات کارشناسی، به دلیل مطابقت فعالیت موصوف با تولید فناوری اطلاعات، تصمیم گرفته شد که برون‌سپاری بر اساس طراحی اصلی (ODM) به‌عنوان زیرشاخه‌ای از تولید نرم‌افزار رسمیت یابد.

بر این اساس اگر تلفن همراه به سفارش یک شرکت یا برند ایرانی، اما توسط یک شرکت خارجی ساخته شود(در غالب ODM) می‌تواند به عنوان تولید داخل در نظر گرفته شود.

چالش‌های فعلی و عدم حمایت دولت

با وجود این تصمیمات حوزه کارشناسی و مصوبات، سیاست‌های اقتصادی و ارزی فعلی کشور، که باعث ایجاد نوسانات شدید نرخ ارز و کاهش دسترسی به ارز خارجی شده‌اند، این صنعت را عملاً در بن بست قرار داده است.

مشکلات اصلی این حوزه عبارتند از:

تأمین ارز : هم اکنون صنعت نوپای تلفن همراه به طور مستقیم وابسته به واردات است. نوسانات نرخ ارز و کمبود ارز، باعث شده تا تأمین کالای مورد نیاز بازار با وجود هزینه های سنگین بازاریابی با سختی مواجه باشد.

کاهش رقابت‌پذیری محصولات داخلی : افزایش هزینه‌های تولید به دلیل نرخ ارز بالا، باعث کاهش رقابت‌پذیری محصولات داخلی نسبت به رقبای خارجی شده است.

هم اکنون شرکت‌های تولیدکننده تلفن همراه داخلی به روش مذکور به دلیل عدم تأمین ارز، موضوع تعطیلی کامل پروژه را مطرح میکنند. ماجرا زمانی جالب تر میشود که روند عادی تخصیص ارز برای عرضه این محصولات به بازار نیز با چالش مواجه است.

نیاز به بازنگری در سیاست‌ها

برای گشودن این بن بست وتوسعه صنعت تلفن همراه داخلی، نیاز است که دولت و دستگاه‌های مرتبط اصلاح سیاست‌های ارزی را در دستور کار قرار داده و تأمین ارز به قیمت منطقی برای شرکت‌های تولیدکننده، به‌طوری که اجازه عرضه کافی محصولات تولیدی بر مبنیا این تکنولوژی را به آن‌ها بدهد، صورت گیرد.

استفاده از روش ODM به‌عنوان یکی از راهکارهای مؤثر برای توسعه صنعت تلفن همراه داخلی، نیازمند حمایت دولت و اصلاح سیاست‌های اقتصادی است. بازنگری در این سیاست‌ها و اتخاذ رویکردهای عملی‌تر برای حمایت از صنایع فناوری، امری ضروری است که باید به‌صورت فوری به آن پرداخته شود.