سکوی ملی متن‌‌باز هوش مصنوعی رونمایی شد. معاون علمی ریاست‌جمهوری گفت که این بستر باعث تحقق عدالت فناورانه می‌شود. به گفته مدیر این پروژه‌، با شروع فعالیت سکوی ملی متن باز هوش‌مصنوعی، حجم بازار سالیانه تخمینی زیست‌بوم هوش مصنوعی به سالیانه ۴۰ همت می‌رسد. همچنین در سکوی ملی هوش مصنوعی از هیچ پلتفرم خارجی API نمی‌گیریم حتی اگر اینترنت قطع شود.

حسین افشین، معاون علمی رئیس‌جمهوری در مراسم رونمایی از MVP سکوی ملی متن‌باز هوش مصنوعی گفت: رونمایی از سکوی متن باز هوش مصنوعی یک نقطه نیست، بلکه آغاز یک مسیر است. امروز فقط رونمایی از یک سکو نیست بلکه ما آینده را به‌صورت متن‌باز به دست همه می‌رسانیم.

افشین تاکید کرد که در سکوی ملی هوش مصنوعی از هیچ پلتفرم خارجی API نمی‌گیریم و حتی اگر اینترنت قطع شود ما قطع نمی‌شویم و مشکلات امنیتی و پدافند غیرعامل نیز نداریم.

معاون علمی ریاست‌جمهوری گفت که ۱۱ مهر برنامه ملی هوش مصنوعی تحویل داده شد و در ۲۵ اسفند یعنی امروز این اتفاق عملی شد. در سه ماهه اول سال ۱۴۰۴ تست و بهینه‌سازی این محصول آغاز می‌شود و در سه ماهه دوم، شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاهیان می‌توانند دسترسی محدودی به این هوش مصنوعی داشته باشند تا تست‌های تکمیلی آن انجام شود. در شهریور ماه ۱۴۰۴ نیز نسخه آزمایشی آن در دسترس عموم قرار می‌گیرد و در اسفند ۱۴۰۴ نسخه نهایی و تکمیلی در اختیار همه افراد جامعه قرار خواهد گرفت.

به گفته افشین، این سکو، یک تکنولوژی صرف نیست؛ این بستر تحقق عدالت فناورانه در ایران است. از امروز، دانشجویی در یک روستای دورافتاده یا محققی در قلب تهران، به یک اندازه از هوش مصنوعی بهره می‌برد. او گفت که این سکو یک موجود زنده است و باید مرتب به‌روزرسانی شود. این مدل آغازگر عصر جدیدی است که وابستگی کشور به مدل‌های خارجی را کاهش می‌دهد.

معاون علمی ریاست‌جمهوری تاکید کرد: امروز ایران عضو باشگاه جهانی هوش مصنوعی شده است و این عضویت را مدیون تیم بی‌ادعا و متعهدی هستیم که زیرساخت پردازش پرقدرت داده‌ها (GPU Farm) را در قلب این سرزمین فراهم کرده‌اند.

افشین با اشاره به اهمیت فناوری توضیح داد: هوش مصنوعی، عرصه رقابت و جنگ پنهان فناوری‌ها است. قبل‌تر قدرت ملی را با وسعت سرزمین و منابع اقتصادی می‌سنجیدند، اما درحال حاضر قدرت ملی تکنولوژی است. جنگ واقعی قرن، جنگ تراشه‌ها و الگوریتم‌ها است که نمونه آن جنگ بین چین و آمریکا است.

او در جمع خبرنگاران درباره سازمان ملی هوش مصنوعی گفت: دولت درحال بررسی این موضوع است و هر اتفاقی بیفتد به نفع هوش مصنوعی در کشور است.

افشین درباره موازی‌کاری در این حوزه نیز تاکید کرد که موضوع هوش مصنوعی به دلیل اینکه خیلی عقب است، موازی‌کاری به رشد آن آسیبی نمی‌زند.

۲ همت، کل سرمایه زیست‌بوم هوش‌مصنوعی
حسین اسدی، مدیر مرکز پردازش سریع در این رویداد گفت: طبق پژوهشی که در دانشگاه‌ صنعتی شریف انجام شد، جایگاه هوش مصنوعی ایران و سایر کشورها مقایسه شد؛ چهار شاخص تعداد شرکت‌ها، تعداد مقالات، ثبت اختراع در حوزه هوش مصنوعی و حجم سرمایه‌گذاری در ایران نسبت به کشورهای منطقه بسیار کمتر است.

به گفته اسدی، در ۱۰ سال اخیر تعداد مقالات در حوزه هوش مصنوعی در ایران کاهشی بوده است و تعداد شرکت‌ها رشد ۳ درصدی یافته است، این در شرایطی است که همین شاخص در سایر کشورها رشد ۲۰ درصدی یافته است درنتیجه سالی ۱۵ درصد پسرف داشته‌ایم.

او ادامه داد: علت کاهشی بودن این شاخص‌ها، نبود سرمایه‌گذاری در زیرساخت سخت‌افزای، همچنین نبود سکو و زیست‌بوم هوش‌مصنوعی است. بدون این زیست‌بوم شرکت‌های دانش‌بنیان مجبور هستند تمام مراحل را خودشان پیش ببرند در نتیجه بسیاری از شرکت‌ها نمی‌توانستند وارد این حوزه شوند. سکوی ملی متن باز هوش‌مصنوعی این رویکرد را تغییر می‌دهد. بازار هوش‌مصنوعی در حال حاضر در کشور حداکثر دو همت است.

در این رونمایی محمدرضا هرمزی‌نژاد، مدیر این پروژه گفت: با شروع فعالیت سکوی ملی متن باز هوش‌مصنوعی، حجم بازار سالیانه تخمینی زیست‌بوم هوش مصنوعی به سالیانه ۴۰ همت می‌رسد.

واحدهای نیروی انسانی فعال در این پروژه، پژوهشکده فناوری اطلاعات و ارتباطات پیشرفته، مرکز نوآوری علم داده‌ و هوش مصنوعی و پژوهشکده الکترونیک است. همچنین ۱۵ عضو هیات علمی، ۷۰ پژوهشگر و‌ توسعه‌دهنده، ۱۵ دانشجوی دکتری و کارشناسی ارشد و ۷ نیروی زیرساخت و پشتیبانی در این پروژه‌ فعالیت کردند.

تصویری از سکوی ملی هوش مصنوعی ایران

در ادامه بابک خلج، رئیس دانشکده مهندسی برق و‌ نماینده تیم فنی استودیو هوش مصنوعی توضیح داد: استودیوی سکوی هوش مصنوعی حکم هسته سکو را دارد؛ این استودیو به صورت اکتشافی تحلیل داده می‌کند. همچنین از مدل‌های زبانی و RAG نیز استفاده می‌کند.

به گفته او، استودیوی سکو از بلوک‌های متن باز به‌روز بومی و جهانی در هوش مصنوعی استفاده می‌کند؛ همچنین مدل‌های عاملائه (Agentic) و همیاری هوشمند با کاربر را ارائه می‌دهد.