بشر به زودی آگاهی زیادی را نسبت به لایه ازون که از حیات بر روی زمین در برابر تشعشعات مضر خورشید محافظت می‌کند، از دست خواهد داد.

به زودی با از دست دادن ماهواره‌های «آئورا» (Aura ) ناسا و ماهواره «SCISAT » از آژانس فضایی کانادا، توانایی دانشمندان برای نظارت دقیق بر ترکیباتی که لایه ازون را تخریب می‌کنند و گردش استراتوسفر را تغییر می‌دهند، کاهش می‌یابد.

محققان در «انجمن هواشناسی بولتن مارس آمریکا» هشدار می‌دهند که نبود ماهواره‌ای برنامه‌ریزی شده برای جایگزینی با هرکدام از این ماهواره‌ها، به زودی باعث به وجود آمدن «برهوت داده» درباره استراتوسفر می‌شود.

به نقل از ساینس نیوز، «دیوید فاهی»(David Fahey )، دانشمند جوی از اداره ملی اقیانوسی و جوی آمریکا می‌گوید: ما سال‌ها به این موضوع فکر می‌کردیم. این ماهواره‌ها از امروز با غیاب یک چراغ راهنما در آینده به زودی از کار خواهند افتاد.

در حالی که بازیابی لایه ازون به طور غیر قابل پیش‌بینی در عرض جغرافیایی میانی نیم‌کره شمالی متوقف شده است، ماهواره‌های مختص به این کار در حال نابودی هستند.

کارشناسان هشدار می‌دهند که با افزایش مقدار زباله‌های فضایی از ماهواره‌های در حال مرگ، مواد مخرب داخل لایه ازون آزاد می‌شوند. علاوه بر این، دانشمندان توانایی خود را برای نظارت بر اثرات زیان‌آور آتش سوزی‌های جنگلی و تزریق هواپخش به لایه استراتوسفر از دست خواهند داد.

سایر ابزارها به نظارت بر لایه ازون ادامه خواهند داد. مساله‌ای که از بین خواهد رفت، توانایی اسکن کامل استراتوسفر است. این کار جهت یافتن موادی است که می‌توانند به لایه ازون آسیب برسانند.

«راس سالاویچ»(Ross Salawitch )، یکی از نویسندگان و دانشمند جوی در دانشگاه «مریلند» از «کالج پارک» می‌گوید: این مساله مانند این است که اسکن «MRI» و «CAT» را برداریم و فقط به اسکن با پرتو ایکس ادامه دهیم. ما می‌دانیم که چه اتفاقی دارد برای ازون می‌افتد. چیزی که ما نمی‌دانیم دلیل آن است.

ماهواره «SCISAT» در سال ۲۰۰۳ به آسمان رفت و سال بعد ماهواره «آئورا» پس از آن فرستاده شد. از آن زمان تاکنون، این ماهواره‌ها درک دانشمندان را از لایه استراتوسفر و لایه ازون ارتقاء داده‌اند.

تا اواسط سال ۲۰۲۶، پنل‌های خورشیدی ماهواره «آئورا» قادر به تامین انرژی عملیاتی آن نخواهد بود. با وجود اینکه «SCISAT » از نظر تئوری می‌تواند تا حدود سال ۲۰۳۵ در مدار باقی بماند، این فضاپیما در حال حاضر ۱۸ سال از عمر برنامه‌ریزی شده خود بیشتر عمر کرده است.

زمانی که ماهواره‌ها از کار بیفتند، دانشمندان دسترسی به اندازه‌گیری‌های روزانه جهانی گازهای ویرانگر ازون مانند گازهای هالوژن را از دست خواهند داد. منشأ بیشتر این گازها در مواد شیمیایی و مواد ساخته شده توسط انسان‌ها است.

یک توافقنامه بین‌المللی در سال ۱۹۸۹ برای حذف تدریجی مواد مخرب لایه ازون تصویب شد، اما بدون مشاهدات حاصل از هر دو ماهواره، مطالعه اینکه چگونه این مواد به لایه ازون آسیب می‌رسانند، دشوارتر خواهد بود.

علاوه بر این، داده‌های «SCISAT» و «آئورا» نشان دادند که چگونه دود ناشی از آتش‌سوزی‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰ جنگل‌های استرالیا به لایه ازون آسیب رسانده است.

«لیات جاگله» (Lyatt Jaeglé)، شیمیدان جَو از دانشگاه واشنگتن در سیاتل می‌گوید: ما در حال حاضر در ابتدای تلاش‌هایمان برای درک چگونگی این اتفاق هستیم.

محققان پیشنهاد کرده‌اند که انتشار آتش‌سوزی‌های جنگلی می‌تواند اثرات قابل ‌توجهی بر لایه ازون داشته باشد. تزریق ذرات معلق استراتوسفر در مقیاس بزرگ، یک روش کاربردی برای کاهش گرمایش آب و هواست که می‌تواند اثراتی شبیه به زمستان آتشفشانی داشته باشد. این بدان معناست که ذرات معلق در هوا به طور بالقوه می‌توانند به لایه ازون در بخش‌های بزرگی از کره زمین آسیب بزنند.

سالاویچ، فاهی و جاگله همگی موافق هستند که از دست دادن توانایی نظارت بر این تأثیرات یک نگرانی بزرگ است.

دو ماهواره برای جانشینی احتمالی با ماهواره‌های «SCISAT» و «آئورا» توسط ناسا و آژانس فضایی اروپا در نظر گرفته شده‌اند. یکی از آنها «کاوشگر متغیر توموگرافی فروسرخ جَو»(CAIRT) است، مفهومی که آژانس فضایی اروپا برای ماموریت بعدی کاوشگر زمین خود در حال بررسی آن است.

این ماهواره مشاهدات جهانی از لایه ازون، بخار آب، ذرات معلق در هوا و ترکیبات مخرب ازون را ارائه خواهد کرد. تصمیمات در رابطه با این برنامه‌ها در اواخر امسال اعلام خواهد شد.

در همین حال، ناسا در حال بررسی «واکنش تروپوسفر استراتوسفر با استفاده از کاوشگر نور با تفکیک عمودی فروسرخ»(STRIVE) است.

جاگله، محقق ارشد این تیم علمی می‌گوید: این ماهواره از قابلیت‌های نظارتی «آئورا» برخوردار است، با این تفاوت که وضوح بهتر و پوشش بیشتری را ارائه می‌دهد.

سالاویچ می‌گوید: اگر یکی از این ماهواره‌های جانشین احتمالی واقعا جایگزین شوند، واضح است که خبر خوبی است. ما همچنان علاقه‌مند به نظارت و بازیابی لایه ازون هستیم.