با استناد رئیس انجمن موبایل ایران به گفته مسوولان وزارت صمت، تا زمان تعیین تکلیف سهمیه ارزی این وزارتخانه هیچ ثبت سفارشی برای واردات انواع تلفن همراه تایید نخواهد شد.

نخستین هفته کاری در سال جدید برای بازار موبایل ایران با انتشار اخباری درباره کاهش ۱۰میلیون تومانی قیمت آی‌فون، بروز مشکل در ثبت آی‌فون‌های ۱۴ و ۱۵ و اختلال سامانه‌های تجارت و گمرک شروع شد.

کارشناسان و فعالان این بازار دلیل کاهش قیمت‌ها را نبود تقاضا و رکود می‌دانند، نه کاهش نرخ ارز. با این حال آنها معتقدند که مشتری‌ها در انتظار تحولات سیاسی هستند تا بعد از آن برای خرید تلفن‌های همراه اقدام کنند. علاوه بر این، برخی تجار و واردکنندگان از قطع سامانه تجارت و نبود امکان ثبت سفارش از ۱۰ روز قبل از نوروز می‌گویند و نگران کمبود کالا و افزایش قیمت‌ها در روزهای آینده با تداوم این وضعیت هستند.

رکود یا تاثیر قیمت ارز
در اواسط هفته جاری به دلیل انتشار اخباری درباره تحولات سیاسی و کاهش نرخ ارز، گزارش‌هایی از کاهش ۱۰‌میلیون تومانی قیمت آی‌فون منتشر شد. بر این اساس، گوشی‌های پرچم‌دار و لوکس مانند آی‌فون افت قیمتی ۱۰ تا ۳۰ درصدی و حداقل ۱۰ میلیون تومانی داشته‌اند. این در حالی است که گوشی‌های میان‌‌رده یا اقتصادی تغییرات قیمتی کمتری را تجربه کرده‌اند. همچنین بررسی‌های برخی رسانه‌ها بیانگر آن بوده که بسیاری از قیمت‌های درج‌شده در فروشگاه‌های اینترنتی با واقعیت بازار فاصله دارند. به گفته یکی از فعالان بازار، برخی فروشندگان گوشی‌ها را از قبل و با قیمت دلار بالاتر تهیه کرده‌اند، برای همین تمایلی به کاهش قیمت ندارند و قیمت‌ها را دست بالا نگه می‌دارند.

این در حالی است که پیگیری‌های «دنیای اقتصاد» از برخی فعالان بازار موبایل نشان می‌دهد که تقاضا در بازار موبایل به‌شدت کاهش پیدا کرده است و مشتری‌ها در انتظار آینده تعاملات بین‌المللی و سیاسی هستند. یکی از فعالان بازار دلیل کاهش قیمت تلفن‌های همراه در هفته جاری را کاهش تقاضا تحت تاثیر هفته اول کاری و تعطیلات سال نو می‌داند. او در این خصوص به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «دلیل کاهش قیمت تلفن‌های همراه در هفته جاری این است که همیشه تا دو، سه هفته بعد از تعطیلات نوروز کاهش تقاضا در تمام بازارها از جمله موبایل داریم. با توجه به اینکه معمولا در فصل تابستان تقاضا در بازارها افزایش می‌یابد، به نظر می‌رسد که به مرور و تا یکی، دو هفته دیگر وضعیت بازارها مساعد شود.»

او در ادامه صحبت‌های خود به تاثیر تحولات سیاسی و کاهش نرخ ارز بر قیمت‌ها در بازار اشاره می‌کند و می‌گوید: «از زمان طرح انجام مذاکرات در هفته آینده، کاهش قیمت دلار شروع شد و تحت تاثیر آن سایر بازارها نیز با تحولاتی مواجه شدند. با توجه به اینکه در چند ماه اخیر اخباری از این دست منتشر شده، هم مردم و هم تجار دچار یک بلاتکلیفی هستند. به همین دلیل مشتریان بازار تلفن همراه برای خرید موبایل با احتیاط و صبر عمل می‌کنند. در مجموع افت تقاضا در هفته اول کاری و تردید مردم برای خرید دست به دست هم داده‌اند تا رکود در تقاضا برای خرید تلفن‌های همراه تشدید شود.» با این اوصاف ارزیابی برخی از فعالان بازار موبایل این است که هر چند کاهش نرخ ارز بر قیمت تلفن‌های همراه موثر است، اما این بازار در حال حاضر و در ادامه درگیر نبود تقاضا خواهد بود؛ زیرا مردم در انتظار تعیین تکلیف تحولات سیاسی و چشم‌انداز‌های اقتصادی هستند.

خطر کمبود کالا
در حالی که هم مصرف‌کنندگان و هم تجار بازار موبایل چشم‌انتظار آینده تعاملات بین‌المللی هستند، نگرانی جدی فعالان و واردکنندگان درباره شرایط تامین کالا و محصولات است. به گفته آنها، با توجه به تغییر شرایط ثبت سفارش و تامین کالا در سال ۱۴۰۴ سامانه‌های تجارت، گمرک و همتا با اختلال مواجه شده‌اند و روند ثبت سفارش و تخصیص ارز به مشکل خورده است. محمدرضا عالیان، فعال بازار و دبیر کنگره موبایل، با اشاره به چالش‌های هرساله ثبت سفارش و تخصیص ارز در این باره به «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «هر ساله در سه ماهه اول با چالش‌‌ها و مشکلاتی در ثبت سفارش و تخصیص ارز مواجه هستیم که تاثیرات منفی آن در کل سال قابل مشاهده خواهد بود. با این حال امیدواریم تا شرایط بین‌المللی و سیاسی به سمتی بروند که شرایط ارزی کشور مطلوب شود و هم مردم و هم بازرگانان از نظر تامین کالا نگران نباشند.»

به گفته این فعال، بیش از ۹۰ درصد موبایل مصرفی در کشور از طریق واردات تامین می‌شود و در صورت اختلال در فرآیندهای بازرگانی این کالا تعادل عرضه و تقاضا در بازار به‌هم می‌ریزد. این در حالی است که تجار تاکنون در سال جاری موفق به ثبت سفارش جدید نشده‌اند و وضعیت ثبت سفارش‌های قبلی و در سال گذشته نیز در بلاتکلیفی قرار دارند. یکی از واردکنندگان با اشاره به این موضوع به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «بسیاری از شرکت‌ها به‌خصوص شرکت‌های دارای سهمیه ارز ۵۰۰ هزارتایی که باید کالاهای خود را در سامانه نیما ثبت می‌کردند، هنوز نتوانسته‌اند ثبت سفارش کنند. دلیل این موضوع هم تغییر و اعمال تعرفه و حقوق گمرکی در سامانه‌ تجارت و گمرک است که آن سامانه‌ها را با اختلال مواجه کرده. امیدوارم در یکی، دو هفته اخیر این اختلال‌ها رفع شود؛ زیرا در ادامه تبعات منفی خواهد داشت.»

حسین روزبه، عضو انجمن موبایل ایران نیز مطرح می‌کند که سامانه جامع تجارت از ۱۰ روز قبل از شروع تعطیلات سال نو یا قطع است یا اختلال دارد. او با بیان این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» توضیح می‌دهد: «در حال حاضر کالای جدیدی وارد بازار تلفن همراه نشده و موجودی انبار تجار همان محصولات سال قبل است. در این شرایط قیمت محصولات افزایش می‌یابد و مسوولان تکلیف تجار را مشخص نمی‌کنند.» این فعال بازار موبایل با تاکید بر اینکه بازار موبایل وضعیت مناسبی ندارد، از روند پر عیب و نقص ثبت سفارش برای واردات تلفن‌های همراه می‌گوید: «مدتی است که سامانه تجارت قطع است. اگر این سامانه هم وصل شود، تجار با اختلال‌های دیگری از جمله قطع سامانه‌های بانک و گمرک مواجه می‌شوند.»

با این وجود و در حالی که تجار از اختلال‌های گسترده سامانه جامع تجارت می‌گویند، گزارش‌هایی مبنی بر بروز مشکل در ثبت آی‌فون‌های ۱۴و ۱۵ در سامانه‌های گمرک و همتا منتشر می‌شوند. بالاخره پس از فراز و نشیب‌های مختلف و متعدد امکان ثبت سفارش آی‌فون ۱۴ به بالا در سامانه جامع تجارت و رجیستری این گوشی‌ها در ماه‌های پایانی سال فراهم شد. با این حال، بررسی‌ها در سال گذشته نشان می‌‌داد که اجرای این دو مورد با چالش‌هایی مواجه بوده است. در حال حاضر نیز در ثبت آی‌فون‌های ۱۴ و ۱۵ در سامانه‌های گمرک و همتا مشکل ایجاد شده است. حسین سادات‌حسینی، رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی با اشاره به این موضوع از رفع این مشکل به زودی خبر می‌دهد و می‌گوید: «به علت افزایش درخواست برای ثبت گوشی همراه یا همان رجیستری، سامانه‌های گمرک و همتا در برخی موارد با اختلال مواجه می‌شود که به زودی حل می‌شود. اگر این اختلالات برطرف نشد مردم می‌توانند به اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی مراجعه کنند.»

وزارت صمت: فعلا ثبت‌سفارش نداریم
مهدی اسدی، رئیس انجمن موبایل ایران، برخلاف صحبت‌های رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی مطرح می‌کند که بر اساس اعلام وزارت صمت تا زمان تعیین تکلیف سهمیه ارزی این وزارتخانه هیچ ثبت‌سفارشی برای واردات انواع تلفن همراه تایید نخواهد شد. او با بیان این مطلب در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «تا زمانی که سهمیه ارزی وزارت صمت در حوزه تلفن همراه و لوازم جانبی تعیین تکلیف نشود، وضعیت ارزی و ثبت‌سفارش واردات موبایل در سال جدید به همین شکل با چالش مواجه خواهد شد. علاوه بر این، ثبت سفارش‌های سال قبل نیز در بلاتکلیفی قرار دارد و با این وضعیت ادامه‌دار خواهد شد.»

رئیس انجمن موبایل ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود از آینده بازار موبایل ابراز نگرانی می‌کند و می‌گوید: «با توجه به اینکه موبایل جزو یکی از کالاهای ضروری است، ما نگران این موضوع هستیم که این محصول در داخل کشور با کمبود موجودی مواجه شود؛ زیرا در این صورت برای انواع تلفن همراه افزایش‌های قابل توجهی در قیمت شاهد خواهیم بود. با این حال امیدواریم تا تصمیم‌گیری درباره تعاملات سیاسی و بین‌المللی در هفته آینده به سمت مثبت برود تا هم منافع ملی و هم مردم را در تمامی حوزه‌ها از جمله موبایل تامین کند.»

در مجموع از ارزیابی فعالان و کارشناسان بازار موبایل می‌توان این‌گونه نتیجه‌گیری کرد که این بازار در حال حاضر چشم‌انتظار نتیجه مذاکرات و تحولات سیاسی است؛ تا جایی که هر گونه تغییر مثبت در این زمینه و اصلاح سیاست‌های ارزی مسوولان می‌تواند در بهبود وضعیت بازار تلفن همراه از نظر قیمت و ارزی موثر باشد.