هر چند که تلاش‌ های دولت و اظهارات دولتمردان حکایت از آن دارد که در تصمیم خود برای رفع فیلترینگ جدی هستند اما گفته ها و اظهارات اعضای شورای عالی فضای مجازی نشان از ایجاد یک سنگ اندازی و مانع در پیش پای پزشکیان دارد.

«چه زمانی گام دوم فیلترینگ برداشته خواهد شد؟» این یکی از مهم‌ترین سوالاتی است که اذهان مردم و افکار عمومی را به خود مشغول کرده است. در واقع پس از برداشته شدن گام اول فیلترینگ و رفع محدودیت های دو پلتفرم واتس‌آپ و گوگل پلی، تصور می شد که تا پیش از فرا رسیدن سال ۱۴۰۴، گام دوم فیلترینگ اجرا خواهد شد.

اما نه تنها این وعده تاکنون عملیاتی نشده که حتی جلسه شورایعالی فضای مجازی در فروردین ماه نیز برگزار نشد. فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت هم در آخرین اظهارنظر خود درباره زمان رفع فیلترینگ به خبرگزاری خبرآنلاین گفت که؛ «اینکه این فرایند کی به نتیجه می رسد، نمی توانم به شما دقیق بگویم و پیشنهاد می کنم که اگر خواستید پیگیری کنید از افراد حقیقی و حقوقی شورای عالی فضای مجازی بپرسید، من در این زمینه اطلاعاتم کافی نیست.»

ناامیدی مردم از رفع فیلترینگ؟
کافی است که یکبار پای صحبت های مردم بنشینید و از فیلترینگ فضای مجازی، قطع و وصل شدن های فیلترشکن ها و سرعت کم اینترنت گلایه نکنند. گاهی هم تیر اعتراض و گلایه های آنان به سمت دولت روانه می شود و با گریز به شعار رفع فیلترینگ پزشکیان، اظهار ناامیدی از به سرانجام رسیدن آن می کنند. هرچند دولت پزشکیان تلاش کرد تا با راضی کردن اعضای شورایعالی فضای مجازی و برداشتن محدودیت های دو پلتفرم واتس‌آپ و گوگل پلی نشان بدهد که به پای عهدی که با مردم بسته، خواهد ماند؛ اما نامشخص بودن سرنوشت گام دوم رفع فیلترینگ باعث رخنه کردن ناامیدی در دل مردم شده است.

با این حال، داستان رفع فیلترینگ و برداشتن محدودیت‌های شبکه‌های اجتماعی به سادگی و با صدور دستور توسط رئیس‌جمهور امکان پذیر نیست. هر چند که تلاش‌ های دولت و اظهارات دولتمردان حکایت از آن دارد که در تصمیم خود برای رفع فیلترینگ جدی هستند اما گفته ها و اظهارات اعضای شورای عالی فضای مجازی نشان از ایجاد یک سنگ اندازی و مانع در پیش پای پزشکیان دارد. سنگ اندازی هایی که حتی دادِ دولتمردان چهاردهم را هم درآورده است.

چنانچه معاون اطلاع‌رسانی دفتر معاون اول رئیس‌جمهور است که در مصاحبه ای گفته بود: «بحث رفع فیلتر تنها در اختیار دولت نیست و شورای عالی فضای مجازی که در سال‌های گذشته تشکیل شده، مسئول این موضوع است. شهید رئیسی در سال آخر عمرشان به دنبال آن بودند که حداقل رفع فیلتر از پلتفرمی مانند گوگل پلی انجام شود، اما این موضوع به دلیل اینکه شهید رئیسی نتوانست اجماع سازی در شورای عالی فضای مجازی انجام دهد رفع فیلتر در دولت ایشان به نتیجه نرسید یعنی به عبارتی زور شهید رئیسی به شورای عالی فضای مجازی نرسید.» همین اظهارات گواه آن است که پزشکیان اختیارات کافی را برای برداشتن رفع فیلترینگ نداشته و نمی تواند به صرف یک دستور محدودیت را از میان بردارد.

از جلسه شورایعالی فضای مجازی چه خبر؟
جلسه شورایعالی فضای مجازی که طبق قانون باید ماهی یکبار تشکیل شود، در ماه فرودین برگزار نشد. پیگیری های خبرگزاری خبرآنلاین از علت تشکیل نشدن این جلسه تاکنون بی نتیجه مانده است. در این میان، برخی تحلیل ها در فضای رسانه ای حکایت از آن دارد که احتمالا فیلترینگ تلگرام و یوتیوب در جلسه اردیبهشت ماه شورایعالی فضای مجازی برداشته خواهد شد.

اما طبق شنیده های خبرگزاری خبرآنلاین از برخی از اعضای این شورا، ظاهرا فیلترینگ در حال حاضر در دستور کار اعضای شورایعالی فضای مجازی قرار ندارد و فعلا نمی توان به برداشته شدن گام دوم فیلترینگ امید داشت.

هر چند که روزهای اخیر ستار هاشمی، وزیر ارتباطات از گشایش‌هایی برای رفع فیلترینگ در سال ۱۴۰۴ خبر داده بود اما در آخرین روزهای سال ۱۴۰۳ اعتراف کرده بود که؛ «اینکه ما پیگیر برداشتن فیلتر، نه تنها از تلگرام و یوتیوب که از دیگر سکوها نیز هستیم، کاملا مشخص است. ولی اینکه زمان مشخصی در مورد رفع فیلتر اعلام شود، امکان پذیر نیست. تمام فضای تصمیم گیری در خصوص رفع فیلتر در اختیار دولت نیست».

در واقع، به نظر می رسد دولت برای راضی کردن اعضای شورایعالی فضای راهی سخت و دشوار را باید طی کند و نمی خواهد برای حل این وعده، آن را به شورایعالی امنیت ملی ببرد. شاهد این ادعا نیز اظهارات وزیر ارتباطات است که گفته؛ «وقتی می‌شود با نگاه کارشناسی و با نگاه علمی کار را با گفتمان وفاق پیش برد، نیازی به جنگ و دعواهایی که بعضی اوقات دیده می‌شود، نیست.»

بر همین اساس، باید منتظر ماند و دید که در جلسه شورایعالی فضای مجازی در اردیبهشت ماه چه اتفاقی خواهد افتاد؛ آیا فیلترینگ اینستاگرام، تلگرام و یوتیوب برداشته خواهد شد یا همچنان در دستور کار قرار نخواهد گرفت.