کارآفرینی در دنیای اینترنت روزبه‌روز در حال تغییر است. یکی از تازه‌ترین تحولات، ظهور موجی جدید به نام وب ۳ است که فرصت‌های گسترده‌ای برای کسب‌وکارهای آینده فراهم می‌کند و در عین حال چالش‌هایی جدی به همراه دارد.

تحولات تکنولوژیکی، به‌ویژه پیشرفت در بلاک‌چین، امور مالی غیرمتمرکز و توکن‌سازی، بستری تازه برای کارآفرینان ایجاد کرده است. وب ۳، برخلاف نسخه‌های قبلی اینترنت، به کاربران این امکان را می‌دهد که بدون واسطه و با تکیه بر شفافیت و امنیت بیشتر، به تبادل اطلاعات و دارایی بپردازند. همین ویژگی باعث شده کارآفرینی در این فضا به یکی از داغ‌ترین موضوعات عصر دیجیتال تبدیل شود. با این حال، این تغییر بزرگ بدون پیچیدگی نیست. سرعت بالای تغییرات، نیاز به یادگیری مداوم و تطبیق سریع با فناوری‌های نو را برای کارآفرینان ضروری کرده است.

از سوی دیگر، ظهور کارآفرینی وب ۳ باعث شده است مدل‌های سنتی کسب‌وکار نیز تغییر کنند. کارآفرینان بیش از گذشته به سمت استفاده از داده‌های عظیم، هوش مصنوعی و تحلیل رفتار مشتری گرایش پیدا کرده‌اند. بلاک‌چین با حذف نیاز به واسطه‌ها، شفافیت و امنیت بیشتری را به کسب‌وکارها آورده است. در عین حال، خطرهایی مانند شکاف دیجیتال، نگرانی‌های زیست‌محیطی و تهدیدهای مربوط به حریم خصوصی نیز به وجود آمده‌اند که پرداختن به آن‌ها در تحقیقات ضروری به نظر می‌رسد.

در همین زمینه، احسان چیت‌ساز، استادیار گروه توسعه در دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران، به همراه دو پژوهشگر دیگر، تحقیقی درباره درک عوامل موفقیت و چالش‌های کارآفرینی در بستر وب ۳ انجام داده‌اند. این تیم پژوهشی تلاش کرده با بررسی دیدگاه‌های متخصصان، مسیرهای تازه و مخاطرات احتمالی این نوع کارآفرینی را روشن کند و به فهم بهتر این حوزه کمک کند.

محققان برای این کار از روش مطالعه‌ای موسوم به «روش دلفی» استفاده کردند که بر مبنای جمع‌آوری نظرات متخصصان استوار است. در این پژوهش، ۳۰ نفر از متخصصان صنعت که تجربه و آگاهی بالایی از فناوری‌های نوین داشتند، مشارکت کردند. با تحلیل پاسخ‌های این افراد، پژوهشگران موفق شدند چهار دسته از عوامل کلیدی موفقیت در کارآفرینی وب ۳ را شناسایی کنند: عوامل فناورانه، فردی، محیطی و سازمانی.

نتایج این تحقیق نشان دادند که وب ۳ در کنار فرصت‌های فراوانی که برای ایجاد کسب‌وکارهای نوآورانه و شفاف ارائه می‌کند، پیامدهای منفی هم دارد. برخی از این پیامدها شامل افزایش مصرف انرژی، خطر گسترش شکاف دیجیتال و بروز نگرانی‌های اجتماعی مانند حاشیه‌نشینی دیجیتال است.

با این حال، پژوهشگران بر این باورند که استفاده صحیح از قابلیت‌های وب ۳ می‌تواند بسیاری از این مشکلات را کاهش دهد. برای مثال، فناوری‌های غیرمتمرکز می‌توانند با ایجاد شفافیت بیشتر در معاملات مالی و فرصت‌های جدید در بازارهای نوظهور، به رفع برخی مشکلات زیست‌محیطی و اجتماعی کمک کنند.

از دیگر نکات مهم این پژوهش، ارائه یک چارچوب جامع برای درک بهتر کارآفرینی در فضای وب ۳ است. این چارچوب به کارآفرینان، سرمایه‌گذاران، سیاستگذاران و حتی مربیان کمک می‌کند تا چشم‌انداز پیچیده‌ی این حوزه را بهتر ببینند و برای فرصت‌ها و چالش‌های آن آماده شوند. تاکید بر نیاز به سواد دیجیتال و توجه به تاثیرات اجتماعی و اقتصادی این موج نوین نیز از دیگر دستاوردهای تحقیق به شمار می‌آید.

مقاله علمی پژوهشی برگرفته از این مطالعه در فصلنامه «پژوهش‌های مدیریت در ایران» که زیر نظر دانشگاه تربیت مدرس منتشر می‌شود، به چاپ رسیده است. این نشریه یکی از مجلات معتبر کشور در زمینه پژوهش‌های مدیریتی و کارآفرینی است و یافته‌های پژوهشی آن می‌توانند راهنمای خوبی برای فعالان این حوزه باشند.