آرش کریم‌بیگی مدیرعامل شاتل موبایل در واکنش به نتایج اعلام‌شده از سوی وزارت ارتباطات برای مشخص شدن برندۀ مزایدۀ طیف‌های فرکانسی ۳۸۰۰ ـ ۳۶۰۰ می‌گوید نتایج اعلام‌شده در عمل یکی از بازیگران اصلی و فعال صنعت ارتباطات کشور را خارج از عرصۀ رقابت برای توسعۀ فناوری نسل ۵ قرار داده است، این موضوع در آینده می‌تواند منجر به شکل‌گیری و بازگشت به دوران تک‌قطبی و انحصاری برای ارائۀ خدمات تلفن همراه به ویژه خدمات نسل پنجم تلفن همراه شود.

نتایج مزایدۀ طیف فرکانسی ۳۸۰۰ ـ ۳۶۰۰ به تازگی توسط وزارت ارتباطات به صورت رسمی اعلام شده است، موضوعی که واکنش‌های مختلفی از سوی فعالان صنعت ارتباطات کشور در پی داشت. به دنبال اعلام این خبر خبرنگار فناوری آناتک با آرش کریم‌بیگی مدیرعامل شاتل موبایل و کارشناس صنعت ارتباطات گفت‌و‌گو کرده است، تا نظر او در این خصوص را جویا شود. شرح گفتگوی کریم‌بیگی با آناتک را در ادامه می‌خوانید.

خبرنگار فناوری آناتک: شما در پستی که در شبکه‌های اجتماعی منتشر کردید، به کنایه نوشتید که امیدوار هستید که شرایط به گونه‌ای نشود که از این پس کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات لازم باشد برای حفظ کسب و کار اپراتورها، در کنار تعیین کف قیمت، مجبور به تعیین «سقف» قیمت در مزایده‌ها شود، منظورتان چه بود؟
کریم‌بیگی: میتوان گفت این اختلاف قابل توجه پیشنهاد قیمت میان پیشنهاد برندۀ مزایده و قیمت پایه‌ای که تعیین شده بود، در نهایت سربارش روی جیب مردم خواهد شد. بنده به عنوان یک شهروند دو نگرانی در خصوص نتیجۀ مزایدۀ طیف فرکانسی ۳۸۰۰ ـ ۳۶۰۰ دارم. نخست آنکه نتایج فعلی سبب شود که هزینۀ تمام شدۀ ارائۀ سرویس نسل پنجم افزایش یابد و اپراتور به جای اینکه بخش اصلی سرمایۀ خود را صرف توسعۀ سرویس نسل پنجم کند، به صورت پیش‌خور به خرید طیف فرکانسی اختصاص دهد.
نگرانی دیگر هم این است که قیمت بالای فرکانس مقدمه‌ای بر این باشد که اپراتور برنده به جای ارائه مستقیم سرویس، مانند اتفاقی که روی بخشی از فرکانس مربوط به نسل چهارم افتاد، روی به اجارۀ و تجارت ثانویه فرکانس تخصیص یافته بیاورد.

خبرنگار فناوری آناتک: راهکار درست به نظر شما برای پیشگیری از افزایش احتمال چنین ریسک‌هایی چه بود؟
کریم‌بیگی: به اعتقاد من باید جلوی هیجان‌های مقطعی گرفته می‌شد و مزایده باید با قیمت معقولی انجام می‌گرفت. معتقدم دولت به جای اینکه تمرکز خود را روی فروختن طیف فرکانسی با قیمت بیشتر می‌گذاشت، باید بر مسائلی همچون ایجاد انگیزۀ تجاری و اخذ تعهد جهت توسعۀ پرشتاب فناوری نسل پنجم توسط اپراتور‌های برنده متمرکز می‌شد. همینطور به نظرم می‌شد با باز آرایی فرکانسی، به هر سه اپراتور در قالب مزایده فرکانسی تخصیص می‌داد تا به این صورت یک بازیگر اصلی و فعال عملا حذف نشود.

خبرنگار فناوری آناتک: اینکه به اجرای مزایدۀ طیف فرکانسی با قیمت معقولانه‌تر اشاره کردید، منظور شما اعمال راهکاری مانند تعیین سقف پیشنهاد بود؟
کریم‌بیگی: چنین چیزی که سابقه ندارد. نباید فراموش کنیم که باند‌های فرکانسی یک دارایی و ثروت ملی و انفال محسوب می‌شوند؛ بنابراین به جای اینکه فقط از گران فروختن ۲ طیف فرکانسی به قیمت بالا خوشحال باشیم. باید طوری واگذار شوند که در بلند مدت برای کشور و مردم ارزش و سرویس ایجاد کند. در کنار آن برای دولت در مرحلۀ فروش فرکانس با یک قیمت معقول درآمد حاصل می‌شد. سپس در وهلۀ بعد از محل ارائۀ سرویس و رونق گرفتن کسب و کار مردم درآمد ثانویۀ دولت هم از محل تسهیم درآمد به صورت با ثبات و افزایشی و به طور طبیعی افزایش یابد.
فکر می‌کنم وزارت ارتباطات در روز جهانی ارتباطات و هفته ارتباطات به نوعی با اعلام نتایج این مزایده دچار یک خطای استراتژیک و راهبردی شد در میان مدت و بلند مدت شده است.

خبرنگار فناوری آناتک: مسئله این است که براساس مقررات کسی برندۀ مزایده می‌شود که قیمت بیشتری پیشنهاد کند، وقتی قیمت پیشنهادی رایتل بالا بود، کار دیگری می‌شد کرد؟
کریم‌بیگی: در این ساختار فعلی که نه! طبعا بالاترین قیمت برنده است ولی من معتقدم باید توازنی در این زمینه ایجاد می‌شد. زمانی که شما فرکانس را در وهلۀ اول گران بخرید، به طور طبیعی امکان سرمایه‌گذاری کمتری هم خواهید داشت یا کندتر پیش میروید.
دولت جدید قصد داشت تا مزایده را برگزار کند و مصوبه کمیسیون را اجرا کند و مسئله طیف فرکانسی ۳۸۰۰ ـ ۳۶۰۰ تعیین تکلیف شود. ولی الان در عمل نتیجه‌ای که شاهد آن هستیم خروج یکی از صحنه‌گردان‌ها و بازیگران اصلی صنعت ارتباطات کشور از چرخۀ رقابت برای توسعۀ فناوری نسل پنجم همراه است. موضوعی که می‌تواند در وهلۀ اجرا به انحصار برای دیگر بازیگر اصلی همراه کشور شود که همراه با اپراتور سوم برندۀ طیف‌های فرکانسی شده‌اند و شک آن می‌رود که مجددا به جای توسعه و شبکه سازی و تشدید رقابت و سه بازیگره شدن واقعی بازار، موضوع تجارت ثانویه فرکانس و اجاره فرکانس تکرار و تشدید شود.
من نگران آن هستم که عملا یکی از دو بازیگر اصلی MBB از گردونه رقابت به مرور خارج شود که این برای کشور، مردم، توسعه خدمات، ادامه رقابت، ثبات و توسعه آن اپراتور و مشترکینش، امنیت سرمایه‌گذاری و به ویژه امنیت سرمایه‌گذاری خارجی و درآمد ثانویه واقعی و با ثبات و رو به رشد دولت از محل تسهیم درآمد بنظرم خبر بدی است.
این نگرانی وجود دارد که بازار ارتباطات همراه کشور با این نتایج عملاً به سمت تک قطبی شدن مجدد و همینطور دوری بیشتر از رقابت واقعی و تجارت ثانویه فرکانس به جای توسعه و سرمایه‌گذاری و سه بازیگره برود.
فرکانس دارایی ملی و انفال هست و عواید آن جنبه ملی و عمومی دارد و با این مسیر بنظرم رگولاتوری نقش تنظیم‌گری خودش را برای توسعه باثبات و حفظ رقابت به خوبی ایفا نکرده است.
من فکر میکنم میشد با بازآرایی مجدد نقشه فرکانسی کشور به هر سه اپراتور در قالب مزایده ۳ فرکانس تخصیص داد و امیدوار بود رقابت مجدد شکل گیرد و سومین بازیگر واقعی بازار هم جان تازه‌ای بگیرد به جای حذف دومین بازیگر.
تشدید تجارت ثانویه فرکانس و بهم خوردن بیش از پیش توازن در دارایی‌های فرکانسی اپراتورها، افزایش هزینه و کاهش سرمایه‌گذاری در توسعه و متاثر شدن رقابت به نظرم از ریسک‌های این مسیر هست و امیدوارم با بازآرایی مجدد فرکانس این ریسک پوشش داده شود.