“رضا تقی پور” رییس سازمان فضایی ایران و معاون وزیر ارتباطات که برای شرکت در اجلاس کمیته علمی کمیته استفاده صلح آمیز از فضای جو به وین سفر کرده است، در گفت و گو با ایرنا تحولات پانزده سال اخیر را که منجر به پرتاب ماهواره امید به فضا شد ، تشریح کرد.
 
وی در پاسخ به سوالی درباره “بومی سازی” ماهواره امید گفت: منظور ما از این بحث توسعه درون زا است. در طول سالهای پیش، دستکم از پانزده سال گذشته که جمهوری اسلامی ایران برنامه توسعه فناوریهای فضایی را برای برآورده کردن نیازهای خود از جمله به ماهوازه های ارتباطی و سنجش از راه دور شروع کرد، اراده اولیه این بود که درصورت امکان این محصولات را از طریق کشورهای دیگر تامین کنیم اما باتوجه به بی جواب ماندن این درخواستها طبیعتا استراتژی های خودمان را برای آن تدوین کردیم.
وی تاکید کرد: مبنای استراتژی ها بومی سازی بود چون دیگر نمی خواستیم تجربه تلخ گذشته را تکرار کنیم.
تقی پور در ادامه با تشریح روند عملی شدن این استراتژی گفت: بر این اساس رشته های هوافضا در بسیاری از دانشگاه های صنعتی ایجاد شد و با توجه به اینکه در زمینه طراحی و ساخت ماهواره برها رشته های دیگری هم دخالت دارند، رشته های های مختلفی از جمله برق، الکترونیک، کامپیوتر، مکانیک، فیزیک، شیمی و صنایع و تقریبا همه رشته های فنی نیز در این چهارچوب تقویت شدند.
وی افزود: خوشبختانه ما زیرساختهای علمی و فنی و منابع انسانی خوبی در کشور داریم. فارغ التحصیلان ما در این رشته از نفرات ممتاز در جهان هستند. علاوه بر این زیرساختهای تحقیقاتی زیادی در این مدت ایجاد شد و از جمله در چندین دانشگاه پژوهشگاه تحقیقات فضایی داریم که در این زمینه کار می کنند.
رییس سازمان فضایی کشور در پاسخ به سوال درباره اهمیت روند ساخت بخش های مختلف این ماهواره گفت: ماهواره امید اولین حاصل همکاری و برنامه ریزی دراز مدتی بود که در اصل با طراحی و ساخت آن این تجربیات تایید شد. این پروژه چهار قسمت اصلی داشت که اهمیت بخشهای دیگر نیز کمتر از ساخت ماهواره نبود، به ویژه طراحی و ساخت ماهواره بر که کشورهای بسیار اندک و انگشت شماری به فناوری ساخت آن دسترسی دارند.
به گفته وی، این بخش بسیار پیچیده تر از مراحل ساخت ماهواره است و نیز فناوریهای مربوط به ساخت سایت پرتاب و شبکه ایستگاههای زمینی از جمله از ایستگاههای هدایت، کنترل، رهگیری، گیرنده زمینی و کنترل پرواز ماهواره بر که در این پروژه وجود داشت و تمامی این مراحل نیز کار بسیار بزرگی بود.
وی افزود: خوشبختانه با این پرتاب موفق همه این تلاشها تایید شد و امیدواریم در گامهای بعدی بتوانیم گامهای محکمتر و بلندتری را در این زمینه برداریم.
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات همچنین در پاسخ به سوال درباره انتظارات از این ماهواره گفت:
این ماهواره از نوع تحقیقاتی – آموزشی است و چون اولین کار بود، قرار نبود طراحی خیلی سنگینی باشد و قطعات گران قیمتی روی آن گذاشته شود بنابر این اولین نتیجه ای که از آن می گیریم آن بوده که تاییدی باشد برای زیر سیستمها و طراحی انجام شده که بتوانیم آن را به عنوان پایه ای برای کارهای بعدی قرار دهیم.
وی همچنین گفت: نکته مهم دیگر تایید نرم افزارهایی بود که در همه زمینه ها به ویژه اداره ماهواره به کار گرفته شد از جمله سیستم عامل، کنترل و ردیابی و ره گیری ماهواره بر و نرم افزار هدایت و کنترل و در آخرین بخش نیز این ماهواره می تواند تحقیقاتی را مثلا در زمینه جمع آوری اطلاعات از برخی مناطق و ارسال آن به نقطه ای دیگر انجام دهد که در حال حاضر این کار را انجام می دهد.
وی همچنین درباره برخی از واکنشهای خارجی نسبت به هزینه طراحی و ساخت این پروژه گفت: متاسفانه طی دو دهه گذشته در تامین نیازمندیهای کاربردی خودمان برای خدمات و فناوریهای فضایی، کشورهای زیادی با ما همکاری نکردند بنابراین دو راه بیشتر پیش رو نداشتیم یکی آن بود که اصلا از چنین خواسته ای بگذریم که برای کشور بزرگی مثل ایران این راه اصلا قابل قبول نبود که از چنین خواسته ای چشم پوشی کند.
وی افزود: از سویی دیگر ما در زمینه های علوم پیشرفته مثل نانو و بایو و رشته های پزشکی پیشرفتهای خوبی داشته و داریم و شانه به شانه کشورهای پیشرفته حرکت می کنیم، با توجه به اینکه اراده ملت ایران بر این قرار گرفته بود که به هر صورت از این خدمات بهره مند شود، پس استراتژی متناسب نیز در این چهارچوب تدوین شد که آن را در داخل ایجاد کنیم.
تقی پور تاکید کرد: البته این وضع خوشایند برخی از قدرتها نیست زیرا احساس می کنند از نظر اقتصادی یک رقیب جدید به این باشگاه که آن را بسته می دانستند، وارد شده است. از طرف دیگر درآمدی که دیگر کشورها از طریق خدمات این فناوریها کسب می کنند نیز درآمد انحصاری و بالایی است که تمایل ندارند کشور دیگری به این حوزه وارد شود و شاید این یکی دیگر از دلایل مخالفت بود اما دانشمندان ما با موفقیت وارد این باشگاه شدند.
وی در ادامه گفت: البته در گامهای بعدی ما به عنوان یکی از اهداف اصلی در چشم انداز 1404 که فناوریهای فضایی در آن نام برده شده که باید جایگاه ممتازی در منطقه داشته باشیم پس با این رویکرد وارد شدیم که در زمان مورد نظر این چشم انداز فناوری فضایی یکی از موتورهای محرک توسعه اقتصادی ایران باشد.
رییس سازمان فضایی ایران درباره نحوه همکاری فضایی ایران با دیگر کشورها نیز گفت: ما آماده ایم از این مسیر به کشورهای در حال توسعه کمک کنیم و به عنوان اولین گام ماهواره ای را با همکاری سازمان کنفرانس اسلامی تعریف کرده ایم که با مدیریت این نهاد و به نمایندگی از سوی همه کشورهای عضو با نام “بشارت” طراحی و ساخته خواهد شد.