انتشار تصویری از کاهش ۵ درصدی هش‌ریت بیت‌کوین در هفته گذشته، هم‌زمان با قطعی گسترده اینترنت در ایران، موجی از تحلیل‌ها و واکنش‌ها را در شبکه‌های اجتماعی به راه انداخت. برخی کاربران، با استناد به این نمودار، مدعی شدند که «قطع اینترنت ایران» عامل این افت بوده و همین موضوع را نشانه‌ای از سهم عظیم ایران در استخراج بیت‌کوین دانستند؛ سهمی که به باور آنان در بحران ناترازی برق کشور نیز نقش مهمی دارد.

اما این برداشت‌ها چقدر با واقعیت تطابق دارند؟ آیا افت چند درصدی هش‌ریت را می‌توان مستقیماً به یک کشور نسبت داد؟ «امید علوی»، فعال حوزه ماینینگ و بلاکچین، در گفت‌وگو با دیجیاتو تأکید می‌کند که این تحلیل‌ها صحیح نیستند.

او در توضیح ماهیت هش‌ریت می‌گوید هش‌ریت یک مفهوم ذهنی است، نه واقعی. شبکه بیت‌کوین از روی زمان تولید بلاک‌ها، سختی شبکه را تنظیم می‌کند و از آن تخمین می‌زند که چه میزان قدرت پردازشی در حال فعالیت است. اما این عدد، دقت لازم را ندارد؛ چون ممکن است تنها به خاطر شانس و تولید چند بلاک، هش‌ریت بالاتر برود:

«اگر تعداد بلاک‌های زیادی در بازه‌های کوتاه و زیر 10 دقیقه ماین شوند، سختی شبکه بالا می‌رود. تخمین سختی شبکه نسبت به سختی معادله همان قدرت پردازشی یا هش ریت است.»

علوی تأکید می‌کند هش‌ریت مفهوم دقیقی برای اندازه گیری قدرت پردازشی به خصوص در بازه‌های کوتاه مدت، مثلاً 7 تا 10 روز، نیست: «اگر به نمودار آن در بازه‌های کوتاه نگاه کنید شاهد افت و صعودهای زیادی هستید که هیچ توضیح منطقی برای آن وجود ندارد. در واقع نمی‌توان این روند کوتاه مدت را براساس قیمت بیت کوین یا هر عامل دیگری مقایسه کرد، چرا؟ چون شانس در آن دخیل است. نمودار هش‌ریت در بازه‌های بلندمدت مثل سالانه قابل توجیه‌تر است.

کاهش قیمت بیت کوین و اثر روی هش‌ریت
این فعال حوزه ماینینگ، افت هش‌ریت طی 10 روز گذشته را امری طبیعی و مرتبط با کاهش قیمت بیت کوین می‌داند:

«در همین بازه زمانی، قیمت بیت‌کوین هم کاهش داشت. وقتی قیمت پایین می‌آید، به‌ویژه با سختی بالای شبکه، بسیاری از ماینرها خاموش می‌شوند چون استخراج برایشان صرفه اقتصادی ندارد.»

به گفته وی در حال حاضر که قیمت بیت کوین دوباره به بالای 100 هزار دلار بازگشته، طی روزهای آتی نمودار هش‌ریت بیت کوین نیز روندی صعودی به خود خواهد گرفت؛ چراکه ماینرها در سراسر جهان دوباره روشن شده است.

علوی با تأکید براینکه در نوسان یک هفته گذشته هش‌ریت، توقف ماینینگ در ایران به علت قطع اینترنت نیز اثرگذار بوده، اما معتقد است سهم ایران از ماینینگ در دنیا بیشتر از یک درصد نیست.

سهم ناچیز ایران و برق مصرفی محدود
او همچنین با استناد به محاسباتی که انجام داده، حجم برق مصرفی ماینینگ در ایران را ناچیز می‌داند و معتقد است حتی سهم 5 درصدی منجر به مصرفی در حدود 500 مگاوات می‌شود. در حالی که ناترازی برق کشور حدود 20 هزار مگاوات است.

او با اشاره به اینکه در حال حاضر مزارع مجوزدار بیت کوین غیرفعال هستند، گفت این مصرف 500 مگاواتی به معنای این است که 200 هزار ماینر در خانه‌های مردم وجود داشته باشد. این یعنی از هر 50 خانوار یک نفر در منزل خود ماینر دارد، آیا این سناریو منطقی است؟ در حالی که ماینرها هم جریان‌ مصرفی بالایی دارند و سیم کشی خانه‌ها توان این حجم جریان‌کشی با روشن بودن کولر و یخچال را ندارد.