اختلالات شدید GPS که هفته‌های گذشته در تهران و چند شهر مرکزی گزارش شده بود، اکنون رفع شده؛ اما تداخل‌ها در شمال‌غرب کشور ادامه دارد.
با گذشت بیش از یک ماه از آغاز اختلالات گسترده در سامانه‌های موقعیت‌یاب جهانی (GPS) در ایران، داده‌های وب‌سایت تخصصی GPSJAM.org نشان می‌دهند که این وضعیت در بیشتر مناطق کشور به حالت عادی بازگشته است. با این حال، شمال‌غرب کشور همچنان به‌طور مداوم در وضعیت هشدار بالا باقی مانده است.

براساس نقشه به‌روزشده اطلاعات پایش اختلالات GPS امروز، شنبه ۲۸ تیر، تقریباً تمام نقاطی که در روزهای اخیر با تداخل شدید GPS مواجه بودند – از جمله تهران، البرز، قم، ساوه، کاشان، بندرعباس و حتی برخی مناطق دریایی خلیج فارس – حالا به وضعیت عادی بازگشته‌اند. این یعنی میزان اختلال در آن‌ها زیر ۲٪ گزارش شده است (نشانگر سبز در نقشه جهانی تداخل).

در مقابل، مناطقی مانند اهر، ورزقان، جلفا، ماکو، بستان‌آباد و شمال تبریز همچنان در نقشه با رنگ قرمز مشخص‌اند؛ این رنگ نشانگر بیش از ۱۰٪ تداخل سیگنال GPS است، یعنی اختلال جدی و مداوم در عملکرد سامانه‌های موقعیت‌یاب.

این تمرکز جغرافیایی از روزهای گذشته نیز ثابت مانده و به نظر می‌رسد دلیل آن فراتر از یک اختلال گذرا یا فنی باشد. تمرکز اختلالات بر نوار مرزی ایران با اقلیم کردستان عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان در روزهای اخیر از نکات قابل توجه است.

پیامدهای عملی اختلال در GPS برای شهروندان
در روزهای اوج اختلال، کاربران ایرانی در شبکه‌های اجتماعی گزارش‌هایی از اختلال در سرویس‌های زیر ثبت کرده بودند:

موقعیت‌یاب خودروها و تاکسی‌های اینترنتی
نقشه‌های مسیر‌یاب مانند Google Maps و Waze
اختلال در ناوبری دریایی در جنوب کشور
مشکلات عبور و مرور شهروندان
هرچند امروز وضعیت در بسیاری از مناطق بهبود یافته، اما تداوم اختلال در شمال‌غرب ممکن است برای صنایع لجستیک، نظامی، کشاورزی دقیق و حمل‌ونقل هوایی محلی نگرانی‌هایی ایجاد کند.

فقدان شفافیت رسمی؛ تکرار یک سکوت آشنا
تا لحظه تنظیم این گزارش، هیچ مقام رسمی در ایران درباره منشأ اختلالات یا دلایل آن توضیح رسمی ارائه نکرده است و تنها چند مصاحبه پراکنده درباره لزوم جایگزینی سیستم چینی بیدو به‌جای GPS در کشور منتشر شده است؛ موضوعی که کارشناسان بر این باورند تاثیر خاصی در عملکرد پهپادها و ریزپرنده‌ها نخواهد داشت.

با اینکه بخش عمده‌ای از کشور از وضعیت هشدار GPS خارج شده، اما ثبات اختلال در نواحی خاص و مرزی نشان می‌دهد که موضوع صرفاً یک مشکل فنی سراسری نیست. فقدان پاسخ شفاف، نبود اطلاع‌رسانی عمومی و الگوی جغرافیایی تکرارشونده اختلالات، همگی حکایت از این دارند که اختلال GPS در کشور ممکن است ادامه‌دار شود.