با شدت گرفتن رقابت بین‌المللی برای پیشتازی در عصر هوش مصنوعی، چین روز شنبه در همایش هوش مصنوعی شانگهای گفت به دنبال تاسیس سازمانی بین‌المللی برای همکاری جهانی در حوزه هوش مصنوعی است. پکن با این اقدام سعی دارد نقش رهبر تنظیم مقررات و توسعه مسئولانه این فناوری نوظهور را در سطح بین‌المللی ایفا کند؛ تلاشی که همزمان با اقدامات دولت آمریکا برای گسترش صادرات هوش مصنوعی به متحدانش به منظور حفظ برتری فناوری، صورت می‌گیرد.

به گزارش رویرتز، لی چیانگ، نخست‌وزیر چین، در این کنفرانس تصریح کرد که چین خواستار اشتراک‌گذاری آزاد هوش مصنوعی برای تمام کشور‌ها و شرکت‌ها است تا حق مساوی برای استفاده از آن داشته باشند و پکن حاضر است تجربه توسعه و محصولات خود را با دیگر کشور‌ها به ویژه «جنوب جهان» که شامل کشور‌های در حال توسعه و نوظهور یا کم درآمد است، به اشتراک بگذارد.

چیانگ در ادامه صحبت‌های خود گفت: «حاکمیت کلی هوش مصنوعی در جهان همچنان چندپاره است. کشور‌ها به ویژه در زمینه‌هایی مثل مفاهیم رگولاتوری، قوانین سازمانی تفاوت‌های بزرگی دارند. ما باید هرچه زودتر، به تشکیل یک چارچوب حاکمیت هوش مصنوعی به تقویت هماهنگی با اجماع گسترده بپردازیم.»

وی با انتقاد ضمنی از سیاست‌های محدودکننده آمریکا در زمینه صادرات تراشه و فناوری به چین، تاکید کرد که این رویکردها نباید هوش مصنوعی را به ابزاری در دست معدودی از بازیگران تبدیل کند.

ما ژائوشو، معاون وزیر خارجه چین، نیز در نشستی با حضور نمایندگانی از بیش از ۳۰ کشور از جمله روسیه، آلمان، آفریقای جنوبی، کره جنوبی و قطر، اعلام کرد که چین در حال بررسی امکان استقرار دفتر مرکزی این سازمان پیشنهادی در شانگهای است.

وزارت امور خارجه چین نیز به‌طور رسمی برنامه اقدام حکمرانی جهانی در حوزه هوش مصنوعی را منتشر کرده و خواستار آن شده تا دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی، شرکت‌ها و مراکز تحقیقاتی به دعوت پکن با یکدیگر برای ایجاد جامعه‌ای بین‌المللی و منبع‌باز در زمینه توسعه و اشتراک فناوری‌های هوش مصنوعی به همکاری بپردازند.

چند روز پیش از این نشست، دولت دونالد ترامپ در ایالات متحده نیز در طرح اقدام هوش مصنوعی رونمایی کرد که براساس آن صادرات هوش مصنوعی به متحدان واشنگتن افزایش می‌یابد. این طرح با هدف حفظ برتری ایالات متحده در رقابت با چین تهیه شده است و شامل اقدامات گسترده‌ای برای تسهیل مقررات، توسعه زیرساخت‌های انرژی مورد نیاز مراکز داده و جلوگیری از نفوذ چین در بازارهای کلیدی است.

با اینکه نخست‌وزیر چین در سخنان خود مستقیما به آمریکا اشاره نکرده است، لحن هشدارآمیز او درباره انحصار فناوری، واکنشی تلویحی به سیاست‌های محدودکننده آمریکا محسوب می‌شود. ایالات متحده برای محدود کردن دسترسی چین به فناوری‌های نوین، صادرات تراشه‌های پیشرفته هوش مصنوعی شرکت‌هایی چون انویدیا را به این کشور محدود کرده و خرید تجهیزات تولید چیپ نیز به بهانه نگرانی‌های امنیت با محدودیت‌های گسترده روبه‌رو است.

کنفرانس سه‌روزه شانگهای یکی از مهم‌ترین رویدادهای جهانی در زمینه هوش مصنوعی است و با مشارکت بیش از ۸۰۰ شرکت، بیش از ۳۰۰۰ محصول پیشرفته در حوزه هوش مصنوعی، از جمله ۴۰ مدل زبانی بزرگ، ۵۰ دستگاه مبتنی بر هوش مصنوعی، و ۶۰ ربات هوشمند برگذار می‌شود.

در کنار شرکت‌های برجسته چینی مانند هواوی، علی‌بابا و Unitree (سازنده ربات‌های انسان‌نما)، برخی غول‌های فناوری غربی همچون تسلا، آمازون و آلفابت نیز در بخش نمایشگاهی حضور پیدا کرده‌اند. با این حال امسال برخلاف سال‌های گذشته، ایلان ماسک، مدیرعامل تسلا، در مراسم افتتاحیه سخنرانی نکرد.

سخنرانان‌های مهم این کنفرانس چهره‌های شناخته‌شده‌ای چون جفری هینتون (ملقب به پدرخوانده هوش مصنوعی)، اریک اشمیت (مدیرعامل سابق گوگل)، و آن بوورو (نماینده ویژه رئیس‌جمهور فرانسه در امور هوش مصنوعی) را شامل می‌شوند.

دغدغه‌های مربوط به خطرات هوش مصنوعی در سطح بین‌المللی

نخست‌وزیر چین در سخنان خود به چالش‌های مهمی از جمله کمبود تراشه‌های پیشرفته، محدودیت در تبادل استعدادها، و نبود توافق جهانی در زمینه مقررات هوش مصنوعی اشاره کرد و خواستار هم‌افزایی و هماهنگی جهانی برای مقابله با خطرات ناشی از پیشرفت سریع این فناوری شد.

با مطرح شدن پیشنهاد چین برای تأسیس سازمان جهانی هوش مصنوعی، و در مقابل، تلاش‌های دولت آمریکا برای رهبری یکجانبه در این حوزه، آینده حکمرانی جهانی بر هوش مصنوعی وارد مرحله‌ای جدید از رقابت ژئوپلیتیکی شده است. اکنون پرسش کلیدی این است که آیا جهان مسیر همکاری چندجانبه را در پیش خواهد گرفت یا شاهد شکاف بیشتر میان بلوک‌های قدرت شرق و غرب خواهد بود.