فعالان اقتصاد دیجیتال خطاب به رئیس‌جمهور: نگاه امنیتی حاکم بر اکوسیستم نوآوری را بازنگری کنید
جمعی از مدیران بزرگترین شرکت‌های اقتصاد دیجیتال کشور در نامه‌ای به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، از فشارهایی که بر اکوسیستم استارتاپی کشور در یک دهه گذشته وارد شده و در یک سال اخیر به اوج خود رسیده، نوشته‌اند و از او خواسته‌اند به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی این روند را متوقف کند.
جمعی از مدیران بزرگترین شرکت‌های اقتصاد دیجیتال کشور در نامه‌ای به مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری، از فشارهایی که بر اکوسیستم استارتاپی کشور در یک دهه گذشته وارد شده و در یک سال اخیر به اوج خود رسیده، نوشته‌اند و از او خواسته‌اند به عنوان رئیس شورای عالی امنیت ملی این روند را متوقف کند.
آنها از مسعود پزشکیان در خواست کرده‌اند با بازنگری در نگاه امنیتی حاکم بر اکوسیستم نوآوری، زمینه بازگشت اعتماد، امید و مشارکت جوانان در ساخت آینده ایران را فراهم کند. این مدیران کسب‌وکارهای دیجیتال در این نامه تاکید کرده‌اند که آنها به عنوان جمعی از کارآفرینان حوزه افتصاد دیجیتال، این نامه را از سر دغدغه‌‌ای ملی می‌نویسند، نه برای دفاع از یک شرکت یا صنف خاص. آنها هدف این درخواست خود از مسعود پزشکیان را اعلام هشدار درباره روندی که آینده نوآوری، فناوری و اقتصاد ایران را تهدید میکند، اعلام کرده‌اند.
در این نامه که اسم اصلی‌ترین و تاثیرگذارترین کارآفرینان باقی‌مانده کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال در ایران دیده میشود، به روزهای روشنی اشاره شده که اکوسیستم استارتاپی کشور پا گرفته است: «در آغاز دهه ۱۳۹۰، نسیمی از امید و تحرک در میان جوانان ایرانی وزیدن گرفت. موجی از انگیزه برای آفریدن، ساختن و ماندن شکل گرفت و ایران را در مسیر تبدیل شدن به کشور پیشرو منطقه در اقتصاد دیجیتال قرار داد. اما از میانه‌های همان دهه، جریانی هدفمند تلاش کرد با امنیتی‌سازی فضای اکوسیستم فناوری، این مسیر را منحرف و خاموش کند.»
به گفته آنها گروهی با روایت‌سازی و اتهام‌زنی، استارتاپ‌ها را به عنوان پروژه‌های «تغییر و نفوذ» معرفی کردند، و این‌گونه بخش‌های مختلف اکوسیستم تحت فشار قرار گرفتند: «با انتشار شب‌نامه‌ها، با تهدید سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی، با یورش به دفاتر شرکت‌ها و بازجویی فعالان.»
بر اساس نوشته این مدیران برخی نهادهای امنیتی با ارسال نامه‌های رسمی، نهادهای دولتی را از همکاری با استارتاپ‌های بزرگ کشور منع کردند. آنها یادآور شدند که در این چند سال این روند با پلمب دفاتر مرکزی بعضی شرکت‌ها، لغو مجوزها، بازداشت بنیان‌گذاران و مدیران، اجبار به خروج از هیات‌مدیره و سهامداری و جلوگیری از ورود پلتفرم‌ها به بورس ادامه یافته است.
در نهایت در این نامه اشاره شده که بعد از تمام این فشارها در اقدامی بی‌سابقه، دستور کناره‌گیری و حذف بنیان‌گذار یکی از پلتفرم‌های اصلی کشور، دیوار، رسما مطرح شده است.
به باور نویسندگان این نامه نتیجه این روند، تضعیف یکی از پویاترین زیست‌بوم‌های نوآوری در تاریخ ایران است: «موجی که روزگاری الهام‌بخش جوانان برای ماندن و ساختن بود، اکنون به واسطه بدبینی و فشار مستمر، رو به خاموشی است. در شرایطی که کشورهای منطقه با شتاب در حال تبدیل شدن به قطب‌های نوآوری و هوش مصنوعی هستند، ایران در حال از دست دادن سرمایه انسانی، فرصت‌های اقتصادی و انگیزه در نسل جدید است.»
آنها در ادامه نامه به افزایش چشمگیر مهاجرت، نه به شکل فردی بلکه به شکل گروهی و سازمانی از سوی تیم‌ها و شرکت‌های گوناگون، اشاره کرده‌اند. به باور آنها این شرایط برای فعالان اکوسیستم استارتاپی کشور به عنوان تنها راه باقی‌مانده برای تداوم فعالیت دیده میشود.
در این نامه این سوال‌ها مطرح شده که:
برچسب‌زنی با عنوان «تغییر و نفوذ» چه فرصت‌هایی را از کشور گرفته است؟
این رویکرد چه پیامی به نسل جوان می‌دهد و چه تصویری از آینده برای ایران ترسیم میکند؟
امضاکنندگان این نامه تاکید کرده‌اند که ادامه این مسیر، به معنای خاموش کردن نیروی محرکه رشد اقتصادی و تضعیف عامدانه نوآوری و سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری کشور است.
در پایان نامه هم آنها از رئیس‌جمهوری به عنوان ریاست شورای عالی امنیت ملی مصرانه درخواست کرده‌اند: «با توقف این روند و بازنگری در نگاه امنیتی حاکم بر اکوسیستم نوآوری، زمینه بازگشت اعتماد، امید و مشارکت جوانان در ساخت آینده ایران را فراهم آورید.»
این نامه به امضای نازنین دانشور/ هم‌بنیان‌گذار تخفیفان، حمید و سعید محمدی/ هم بنیان‌گذاران دیجی‌کالا، نیما قاضی/ هم‌بنیان‌گذار علی‌بابا، رئیس انجمن تجارت الکترونیک، محمدجواد و محمد‌مهدی شکوری مقدم / هم‌بنیان‌گذار صبا ایده (فیلیمو، آپارات)، امیرحسین راد/ هم‌بنیان‌گذار نوبیتکس، حسام میرآرمندهی/ هم‌بنیان‌گذار دیوار، کافه‌بازار و بلد، پویا پیرحسینلو/ هم‌بنیان‌گذار ابرآروان و مجید حسینی‌نژاد/ هم‌بنیان‌گذار علی‌بابا رسیده است.
پنجم مرداد حسام آرمندهی در صفحه‌های خود در شبکه‌های اجتماعی نامه‌ای منتشر کرد که طبق آن یک نهاد امنیتی دلیل جلوگیری از پذیرش دیوار به بورس در اسفند سال گذشته را «عدم صلاحیت آقای حسام میرآرمندهی اعلام کرده که بالطبع پذیرش شرکت منوط به عدم حضور ایشان خواهد بود.» در نهایت هم آرمندهی شفاف خبر داد که با توجه به «رد صلاحیتش از حضور در شرکت خودم» به‌عنوان موسس، رئیس هیات مدیره و سهامدار اصلی این مجموعه، مخالفت خود را برای حضور در «بازارچه بورس تهران» اعلام میکند.
انتشار این خبر موجی از انتقاد و اعتراض را از سوی کسب‌وکارهای نوآوری ایرانی به دنبال داشت. شرکت‌های بزرگ استارتاپی در پست‌های مختلفی نسبت به جلوگیری از فعالیت یک کارآفرین و ارزش‌آفرینی یک پلتفرم بخش خصوصی ابراز نگرانی کرده و معتقدند ادامه این روند، نه تنها با وعده رئیس‌جمهوری یعنی بازگشت نخبگان و سرمایه‌گذاران در خارج به کشور همخوانی ندارد که باعث ایجاد موج گسترده‌تری از ناامیدی میشود. به باور این فعالان با چنین نگاهی، نه سرمایه‌گذار خارجی جذب میشود، نه نخبه‌ای برمی‌گردد و نه می‌توان آینده‌ای برای اقتصاد دانش‌بنیان متصور شد.