یک متخصص ستون امنیت اقتصاد دیجیتال مفهوم «برتری دیجیتال» و تحولات راهبردی کشورهای کلیدی جهان در این حوزه را بررسی کرده است.

رسول لطفی یک متخصص ستون امنیت اقتصاد دیجیتال در گفتگو با مهر در خصوص رابطه فرکانس ملی و اقتصاد دیجیتال گفت: برتری دیجیتال به توانایی یک بازیگر در کنترل، بهره‌برداری و حفاظت از فضای داده‌محور به شکل سریع‌تر و مؤثرتر نسبت به رقبا گفته می‌شود. با استفاده از روش مطالعه تطبیقی چند موردی و تحلیل محتوا، روندهای فناوری و حکمرانی داده در پنج بازیگر مهم جهان یعنی ایالات متحده، چین، اتحادیه اروپا، روسیه و ایران در بازه زمانی ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۵ بررسی شده است. یافته‌ها نشان می‌دهد این کشورها با ترکیب زیرساخت بومی، حاکمیت داده، نوآوری در هوش مصنوعی و تنظیم‌گری منعطف، در تلاشند تا مزیت پایداری کسب کنند.

وی افزود: آمریکا بر برتری طیفی و توسعه شبکه‌های کوانتومی تمرکز کرده است، چین با پروژه جاده ابریشم دیجیتال در پی شکل‌دهی نظم فناورانه نوین است، اتحادیه اروپا به حاکمیت فناوری و استاندارد گذاری اهمیت می‌دهد، روسیه با مدل RuNet استقلال ترافیک داخلی را حفظ می‌کند و ایران با ایجاد شبکه ملی اطلاعات زیرساخت پایه را فراهم ساخته اما با چالش‌هایی مانند کمبود تراشه و مشارکت محدود در استانداردهای ۶G مواجه است.

لطفی تصریح کرد:بر اساس رتبه‌بندی IMD Digital Competitiveness ۲۰۲۵، کشورهایی که در زمینه سرمایه انسانی دیجیتال، زیرساخت فناورانه و یکپارچگی داده امتیاز بالاتری دارند، رشد اقتصادی پایدارتری را تجربه می‌کنند. چارچوب نظری برتری دیجیتال نیز بر هفت رکن کلیدی تاکید دارد: زیرساخت بومی، حاکمیت داده، نوآوری چابک، پدافند سایبری فعال، قدرت روایت، تنظیم‌گری هوشمند و سرمایه انسانی.

وی ادامه داد:در این میان، راهبرد برتری طیفی (Spectrum Supremacy) که در وزارت دفاع آمریکا دنبال می‌شود، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این دکترین جدید، بر تسلط کامل بر طیف الکترومغناطیسی به عنوان کلید برتری نظامی آینده تأکید دارد. هدف آن، هم‌زمان آزادسازی فرکانس‌های ارزشمند برای توسعه اقتصاد ۵G و ۶G حفظ توانمندی‌های راداری و جنگ الکترونیک نیروهای مسلح است.

لطفی همچنین گفت: یکی از بزرگ‌ترین معاملات فناورانه آمریکا، واگذاری بخشی از باند میانی فرکانس‌های راداری به کمیسیون ارتباطات فدرال بوده که منجر به مزایده ۸۱ میلیارد دلاری برای اپراتورهای مخابراتی مانند AT&T و Verizon شد. این فرکانس‌ها که پیش‌تر در اختیار رادارهای دفاعی بوده، اکنون برای خدمات نوآورانه‌ای چون جراحی از راه دور، کامیون‌های خودران و پهپادهای لجستیکی استفاده می‌شوند.

وی درباره تأثیرات این راهبرد در سه حوزه کلیدی اقتصاد دیجیتال، قدرت نظامی و زیست بوم تحقیق و توسعه گفت: در کوتاه‌مدت، افزایش ظرفیت شبکه‌های ۵G و بهبود کیفیت خدمات دیجیتال به تحولات اساسی در لجستیک و حمل‌ونقل هوشمند کمک کرده است. در بلندمدت، زیرساخت فراهم‌شده، زمینه را برای برتری در فناوری ۶G و توسعه اینترنت اشیای صنعتی و خودروهای خودران فراهم می‌کند.

لطفی افزود: ارتش آمریکا با بودجه حاصل از فروش طیف فرکانسی، رادارهای خود را به سامانه‌های پیشرفته چند باند AESA و فناوری Agile RF ارتقا داده که قابلیت شناسایی تهدیدات پیچیده از جمله پهپادهای مهاجم را به طور چشمگیری افزایش داده است. این تحول بخشی از استراتژی ادغام هوش مصنوعی و محاسبات کوانتومی برای فرماندهی بلادرنگ در میدان نبرد چنددامنه‌ای است.

وی در خصوص زیست‌بوم تحقیق و توسعه گفت: راه‌اندازی آزمایشگاه‌های کوانتومی مشترک میان دولت و بخش خصوصی، همکاری میان دانشگاه‌ها و صنایع دفاعی را تقویت کرده و در بلندمدت به شکل‌گیری زنجیره تأمین بومی تراشه‌ها و حسگرهای نسل آینده منجر خواهد شد. این زیرساخت، بنیان حکمرانی فناورانه آمریکا در دهه پیش رو را تشکیل می‌دهد.

معاون توسعه شبکه ملی اطلاعات در پایان گفت: این سه حوزه به شکل یک اکوسیستم پویا و هم‌افزا عمل می‌کنند؛ هر بخش از طیف آزادشده نه تنها فرصت اقتصادی بلکه جهشی راهبردی در توان رزمی و نوآوری فناورانه است. آنچه امروز به صورت یک مزایده فرکانس دیده می‌شود، در واقع طراحی معماری قدرت آینده در حوزه‌های اقتصاد، امنیت و حکمرانی داده است.