کشور سوئیس از نخستین مدل هوش مصنوعی متن‌باز خود رونمایی کرد. این مدل موسوم به آپرتوس(Apertus) فقط بر اساس داده‌های عمومی آموزش داده شده است.

یک بازیگر جدید به رقابت هوش مصنوعی اضافه شده است و آن کشور سوئیس است. سوئیس به تازگی مدل زبان بزرگ ملی متن‌باز خود موسوم به «آپرتوس» را منتشر کرده که امیدوار است جایگزینی برای مدل‌های ارائه شده توسط شرکت‌هایی مانند اوپن‌ای‌آی(OpenAI) باشد.

به نقل از انگجت، «آپرتوس» که در زبان لاتین به معنای «باز» است، توسط مؤسسه فناوری فدرال سوئیس در لوزان (EPFL)، مؤسسه ETH زوریخ و مرکز ملی ابررایانه سوئیس(CSCS) توسعه داده شده است که همگی مؤسسات دولتی این کشور هستند.

جاشوا تان(Joshua Tan)، یکی از طرفداران اصلی تبدیل هوش مصنوعی به یک زیرساخت عمومی در وسئیس می‌گوید: در حال حاضر، «آپرتوس» مدل پیشرو هوش مصنوعی عمومی است؛ مدلی که توسط مؤسسات دولتی برای منافع عمومی ساخته شده است. این بهترین اثبات ما تاکنون است مبنی بر اینکه هوش مصنوعی می‌تواند نوعی زیرساخت عمومی مانند بزرگراه‌ها، آب یا برق باشد.

مؤسسات سوئیسی «آپرتوس» را به گونه‌ای طراحی کرده‌اند که کاملاً متن‌باز باشد و به کاربران امکان می‌دهد هر بخشی از فرآیند آموزش آن را بررسی کنند.

علاوه بر خود مدل، آنها مستندات جامع و کد منبع فرآیند آموزش آن و همچنین مجموعه داده‌های مورد استفاده خود را منتشر کردند. آنها «آپرتوس» را برای مطابقت با قوانین حفاظت از داده‌ها و حق چاپ سوئیس ساختند که شاید آن را به یکی از گزینه‌های بهتر برای شرکت‌هایی تبدیل کند که می‌خواهند به مقررات اروپایی پایبند باشند.

انجمن بانکداران سوئیس پیش از این گفته بود که یک مدل زبان بزرگ بومی، پتانسیل بلندمدت زیادی خواهد داشت، زیرا قادر خواهد بود قوانین سختگیرانه حفاظت از داده‌های محلی و رازداری بانکداری سوئیس را بهتر رعایت کند.

در حال حاضر، بانک‌های سوئیس از مدل‌های هوش مصنوعی دیگری برای نیازهای خود استفاده می‌کنند، بنابراین باید دید که آیا آنها به «آپرتوس» روی خواهند آورد یا خیر.

هر کسی می‌تواند از این مدل جدید استفاده کند؛ محققان، علاقه‌مندان و حتی شرکت‌ها می‌توانند بر اساس آن کار کنند و آن را متناسب با نیازهای خود تنظیم کنند. به عنوان مثال آنها می‌توانند از آن برای ایجاد چت‌بات‌ها، مترجمان و حتی ابزارهای آموزشی یا تربیتی استفاده کنند.

«آپرتوس» با ۱۵ تریلیون توکن روی بیش از ۱۰۰۰ زبان آموزش داده شده است که ۴۰ درصد از داده‌ها به زبان‌های غیر انگلیسی، از جمله آلمانیِ سوئیسی و رومانش هستند.

در اطلاعیه مسئولان سوئیسی آمده است که این مدل فقط با داده‌های عمومی آموزش دیده است. لازم به ذکر است که شرکت‌های هوش مصنوعی مانند پرپلکسیتی(Perplexity) قبلاً به جمع‌آوری اطلاعات وب‌سایت‌ها و دور زدن پروتکل‌هایی که برای مسدود کردن خزندگان آنها در نظر گرفته شده بود، متهم شده‌اند.

خزنده وب یک برنامه رایانه‌ای است که توانایی مرور و ثبت اطلاعات را از وب‌سایت‌ها به صورت خودکار دارد و به چندین شکل مختلف نظیر عنکبوت‌های وب، فهرست‌سازان خودکار، ربات‌های نرم‌افزاری خودکار و نرم‌افزارهای FOAF تعریف می‌شود.

برخی از شرکت‌های هوش مصنوعی توسط سازمان‌های خبری و تولیدکنندگان محتوا به دلیل استفاده از محتوای آنها برای آموزش مدل‌هایشان بدون اجازه، مورد شکایت قرار گرفته‌اند.

«آپرتوس» در حال حاضر در دو اندازه با ۸ میلیارد و ۷۰ میلیارد پارامتر در دسترس قرار گرفته است و در حال حاضر از طریق Swisscom، یک شرکت فناوری اطلاعات و ارتباطات سوئیسی یا از طریق Hugging Face در دسترس است.