نرم‌افزارهای مخرب (مالور) می‌توانند به روش‌های متنوعی به دستگاه‌ها نفوذ کنند و قادرند اطلاعات حساس کاربران مانند رمزهای عبور، اطلاعات بانکی و تصاویر شخصی را جمع‌آوری کنند.

روش‌های نفوذ مالورها شامل ایمیل‌های فیشینگ، وب‌سایت‌های آلوده و حتی دانلود نرم‌افزارهای قانونی که به طرز غیرمستقیم حاوی کدهای مخرب هستند، می‌شود؛ برخی از انواع مالورها، مانند تروجان‌ها و کی‌لاگرها، می‌توانند به طور پنهانی بر روی دستگاه‌ها نصب شوند و فعالیت‌های کاربر را زیر نظر بگیرند.

این نرم‌افزارها می‌توانند اطلاعات ورودی کاربر را ضبط کرده و به افراد ناشناس ارسال کنند. علاوه بر این نرم‌افزارهای مخرب می‌توانند با نصب بر روی دستگاه‌های متصل به اینترنت، از جمله تلویزیون‌های هوشمند، لپ‌تاپ‌ها و تلفن‌های همراه، به اطلاعات شخصی کاربران دسترسی پیدا کنند.

این نوع نفوذ می‌تواند شامل استراق سمع مکالمات، ضبط ویدئو از دوربین‌های دستگاه و حتی کنترل از راه دور دستگاه باشد. یکی‌دیگر از تهدیدات اصلی در استفاده از اینترنت، به‌ویژه در شبکه‌های وای‌فای عمومی، شنود اطلاعات توسط ارائه‌دهندگان خدمات اینترنتی است.

به گفته کارشناسان، برای مقابله با این خطر، توصیه می‌شود از ابزارهایی مانند پیام‌رسان‌های امن و شبکه‌های خصوصی مجازی (VPN) استفاده کنید. این ابزارها با رمزگذاری داده‌ها، از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات شخصی شما جلوگیری می‌کنند و امنیت ارتباطات آنلاین‌تان را افزایش می‌دهند.

علاوه بر این، هنگام استفاده از خدمات آنلاین مانند ارسال غذا یا تاکسی اینترنتی، توجه به حریم خصوصی و انتخاب سرویس‌های معتبر و امن بسیار حائز اهمیت است. اطمینان حاصل کنید که سرویس انتخابی شما از پروتکل‌های امنیتی مناسب استفاده می‌کند و اطلاعات شخصی شما را به‌طور ایمن مدیریت می‌کند.

البته اپلیکیشن‌های خارجی ممکن است به اطلاعات شخصی شما دسترسی پیدا کنند، بنابراین استفاده از نرم‌افزارهای معتبر، امن و داخلی اهمیت زیادی دارد. سلبریتی‌ها و افراد مشهور باید به‌ویژه در حفظ حریم خصوصی خود دقت و از افشای اطلاعات حساس خودداری کنند.

اگر از اپلیکیشن‌های خاصی استفاده می‌کنید، حتماً باید اطمینان حاصل کنید که این برنامه‌ها به اطلاعات شما دسترسی غیرمجاز ندارند. برای این منظور، بررسی مجوزهای درخواست شده توسط اپلیکیشن و مطالعه نظرات کاربران دیگر می‌تواند مفید باشد.

علی‌اصغر زارعی- مدرس دانشگاه و کارشناس ارشد مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی، مهندسی فناوری اطلاعات – در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه در دنیای دیجیتال امروز، اطلاعات کاربران به راحتی قابل جمع‌آوری و فروش است، اظهار کرد: این موضوع می‌تواند حریم خصوصی افراد را به شدت به خطر بیندازد. داده‌هایی که از دستگاه‌های مختلف نظیر تلفن‌های همراه، تبلت‌ها و کامپیوترها جمع‌آوری می‌شوند، شامل انواع اطلاعات شخصی، مالی و رفتاری هستند. این داده‌ها می‌توانند شامل نام، آدرس، شماره تلفن، اطلاعات حساب بانکی، عادات خرید و حتی الگوهای رفتاری آنلاین باشند.

وی ادامه داد: در صورت افشای این اطلاعات، احتمال سوءاستفاده‌های جدی وجود دارد. به عنوان مثال، افراد ناشناس می‌توانند از اطلاعات شخصی برای انجام کلاهبرداری‌های مالی یا سرقت هویت استفاده کنند. همچنین، بعضی شرکت‌ها ممکن است از این داده‌ها برای هدف‌گیری تبلیغاتی نامناسب و نقض حریم خصوصی کاربران بهره‌برداری کنند. برای مقابله با این تهدیدات، کاربران باید اقدامات امنیتی مناسبی را اتخاذ کنند. این اقدامات شامل استفاده از رمزهای عبور قوی و منحصر به فرد، فعال‌سازی احراز هویت دو مرحله‌ای، به‌روزرسانی منظم نرم‌افزارها و آنتی‌ویروس‌ها و همچنین آگاهی از خطرات احتمالی ناشی از لینک‌ها و ایمیل‌های مشکوک است.

زارعی تأکید کرد: در صورتی که کاربران از دستگاه‌های الکترونیکی مانند تلفن‌های همراه، سنسورهای کولر، دوربین‌های مداربسته و سایر تجهیزات متصل به اینترنت استفاده می‌کنند، باید به این نکته توجه داشته باشند که این دستگاه‌ها ممکن است هدف سوءاستفاده قرار گیرند و اطلاعات شخصی آنها را به خطر بیندازند. به‌ویژه، شارژرها و پورت‌های USB می‌توانند راهی برای نفوذ به اطلاعات باشند.

بسیاری از کاربران به طور ناخواسته از شارژرهای عمومی یا پورت‌های USB موجود در مکان‌های عمومی مانند فرودگاه‌ها و کافه‌ها استفاده می‌کنند. این نوع شارژرها می‌توانند به افراد ناشناس اجازه دهند تا به داده‌های دستگاه شما دسترسی پیدا کنند و اطلاعات حساس شما را به سرقت ببرند.

عضو کمیسیون کسب و کارهای مجازی و اقتصاد دیجیتال نصر کشور در این باره تصریح کرد: بلوتوث، به‌عنوان یک فناوری بی‌سیم، ممکن است در معرض خطرات امنیتی متعددی قرار گیرد. افراد ناشناس می‌توانند با استفاده از تکنیک‌های خاصی مانند Bluejacking و Bluesnarfing به اطلاعات موجود در دستگاه‌های متصل دسترسی پیدا کنند. برای حفظ امنیت اطلاعات شخصی و جلوگیری از نفوذ غیرمجاز، توصیه می‌شود در مواقعی که به اتصال بلوتوث نیازی نیست، این قابلیت خاموش شود.

وی معتقد است که تنها در شرایط امن و با دستگاه‌های معتبر و قابل اعتماد از بلوتوث استفاده شود. از آنجاکه دستگاه‌های کاربران ممکن است به مدت کوتاهی به‌صورت فیزیکی در دسترس دیگران قرار گیرند، بهتر است همیشه از پروتکل‌های ایمن استفاده و از بلوتوث در مواقع غیرضروری خودداری کشود. هیچ‌گاه نباید به بلوتوث به‌عنوان یک روش ایمن اعتماد کرد.

علاوه بر موارد گفته شده به‌روزرسانی‌های منظم نرم‌افزارها و سیستم‌عامل‌ها به کاربران این امکان را می‌دهند که از آخرین ویژگی‌ها و بهبودهای عملکرد بهره‌مند شوند. با این حال، مهم‌ترین جنبه این به‌روزرسانی‌ها، تقویت امنیت است.

بسیاری از افراد ناشناس و مجرمان سایبری به دنبال بهره‌برداری از آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده در نرم‌افزارهای قدیمی هستند. با نصب به‌روزرسانی‌ها، کاربران می‌توانند از این آسیب‌پذیری‌ها جلوگیری کرده و دستگاه‌های خود را در برابر حملات محافظت کنند.

علاوه بر این، کاربران باید از منابع معتبر و رسمی برای دانلود نرم‌افزارها استفاده کنند و به بررسی نظرات و امتیازات سایر کاربران بپردازند. این اقدام می‌تواند به شناسایی نرم‌افزارهای مخرب یا بی‌کیفیت کمک کند و خطرات احتمالی را کاهش دهد. همچنین، افزایش آگاهی و آموزش در مورد روش‌های شناسایی تهدیدات سایبری می‌تواند به کاربران کمک کند تا تصمیمات بهتری در زمینه امنیت دیجیتال خود اتخاذ نمایند.

برای حفاظت از خود، کاربران باید از نصب نرم‌افزارهای ناشناس و غیرمعتبر خودداری کنند و همچنین به‌روز بودن سیستم‌عامل و برنامه‌های خود را فراموش نکنند. به‌روزرسانی‌ها معمولاً شامل وصله‌های امنیتی برای آسیب‌پذیری‌های شناخته‌شده هستند که می‌توانند به طور قابل توجهی امنیت دستگاه‌ها را افزایش دهند.

علاوه بر این، کاربران باید به تنظیمات امنیتی نرم‌افزارها توجه کرده و از فعال‌سازی ویژگی‌های امنیتی مانند فایروال و نرم‌افزارهای ضدویروس استفاده کنند. همچنین، آگاهی از روش‌های شناسایی و مقابله با حملات سایبری، نظیر فیشینگ و بدافزارها، می‌تواند به کاربران کمک کند تا در برابر تهدیدات محافظت بیشتری داشته باشند.