اینستاگرام که به عنوان یک اپلیکیشن اشتراک‌گذاری عکس، برای نخستین بار در ششم اکتبر سال ۲۰۱۰ عرضه شد، امروز دوشنبه ششم اکتبر ۲۰۲۵، پانزده ساله شد.

در حالی که اینستاگرام با سه میلیارد کاربر فعال ماهانه، به یکی از محبوب‌ترین شبکه‌های اجتماعی جهان تبدیل شده است، اما به دلیل محدودیت‌های خاص در مورد محتوای سیاسی، نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی داده‌ها و تاثیر آن بر سلامت روان کاربران کم سن و سال، همچنان در مرکز بحث و جدل قرار دارد.

اینستاگرام که در ابتدا یک پلتفرم طراحی شده برای اشتراک‌گذاری عکس و ویدیو بود، به اپلیکیشنی تبدیل شده است که بسیاری از مردم هر بار که گوشی خود را برمی‌دارند، از روی عادت آن را باز می‌کنند.

کوین سیستروم و مایک کریگر اینستاگرام را صرفا برای اشتراک‌گذاری عکس طراحی کردند و در ششم اکتبر سال ۲۰۱۰، در فروشگاه اپ استور اپل عرضه شد. این اپلیکیشن که در روز اول انتشار، توسط ۲۵ هزار نفر دانلود شد، به سرعت مورد توجه قرار گرفت و طی مدت سه ماه، به یک میلیون کاربر رسید.

این شبکه اجتماعی در نسخه اولیه خود، ویژگی‌های اساسی از جمله بارگزاری عکس، پسند کردن، نظر دادن و دنبال کردن سایر کاربران را ارائه می‌داد.

عکاسی موبایلی و اینستاگرام

با معرفی جلوه‌های جدید دوربین در سال ۲۰۱۱ و بهبود مداوم دوربین‌های تلفن، ظهور عکاسی موبایل به سرعت بخشیدن به رشد اینستاگرام کمک کرد و تعداد کاربران این پلتفرم تا سال ۲۰۱۲، از مرز ۱۰۰ میلیون نفر گذشت و در همان سال، توسط شرکت «متا پلتفرمز» (فیس‌بوک سابق) در قراردادی به ارزش حدود یک میلیارد دلار خریداری شد.

اینستاگرام در ژوئن ۲۰۱۳، با افزودن ویژگی‌های اشتراک‌گذاری ویدیو و پیام‌رسانی، فراتر از یک پلتفرم اشتراک‌گذاری عکس ظاهر شد. سه سال بعد، ویژگی پخش زنده معرفی شد که به کاربران امکان می‌دهد لحظات را به صورت زنده با دنبال‌کنندگان خود به اشتراک بگذارند. در سال‌های اخیر، با ظهور سریع رقبایی مانند اسنپ‌چت و تیک‌تاک، اینستاگرام ویژگی‌های مشابهی مانند «استوری» و «ریلز» را برای حفظ پایگاه کاربران خود توسعه داده است.

آغاز دوران اینفلوئنسرها

اینستاگرام به یک قطب مرکزی تبدیل شده است که در آن روندهای مد، موسیقی، هنر و آشپزی شکل می‌گیرد. این پلتفرم فراتر از کاربران شخصی، به یک بازیگر کلیدی در بازاریابی دیجیتال نیز تبدیل شده است و با هر ویژگی جدید، راه‌های جدیدی را برای کسب‌ و کارها باز کرده است تا به مخاطبان گسترده‌تری دسترسی پیدا کنند و استراتژی‌های بازاریابی خود را بهبود بخشند.

محبوبیت اینستاگرام تبلیغات‌کنندگان زیادی را جذب کرد و نقش مهمی در آغاز دوران «اینفلوئنسرها» ایفا کرد. افرادی که دنبال‌کنندگان زیادی در شبکه‌های اجتماعی دارند و به آنها «اینفلوئنسر» گفته می‌شود، با استفاده از نفوذ در میان مخاطبانشان، به تبلیغ محصولات یا خدمات خاص مشغول می‌شوند.

اینستاگرام از سال ۲۰۱۵، ابزارهای تبلیغاتی جامع‌تری را معرفی کرد و از سال ۲۰۲۰، قابلیت‌های تجارت الکترونیک خود را با ویژگی‌های خرید درون برنامه‌ای تقویت کرد.

ویترینی برای کسب‌ و کارها

اینستاگرام به ویترینی برای کسب‌ و کارهای کوچک نیز تبدیل شده است و به برندها، کارآفرینان و شرکت‌ها کمک می‌کند تا از طریق گزینه‌های تبلیغاتی کم‌هزینه و ویژگی‌های خرید، به مخاطبان بیشتری دسترسی پیدا کنند.

تولیدکنندگان محتوا همچنین توانسته‌اند از طریق مشارکت‌های حمایت‌ شده و مدل‌های اشتراک، درآمد قابل توجهی کسب کنند و اینستاگرام را به پلتفرمی حیاتی تبدیل کنند که از کارآفرینی در اقتصاد دیجیتال پشتیبانی می‌کند.

اینستاگرام با جایگاهی قوی در بازار تبلیغات جهانی، سهم قابل توجهی در درآمدهای تبلیغاتی «متا» نیز داشته است. طبق گزارش پلتفرم تحلیلی صنعت اپلیکیشن (Business of Apps)،، اینستاگرام سال گذشته حدود ۶۶.۹ میلیارد دلار درآمد داشته است که تقریبا ۴۰ درصد از کل درآمد «متا» را تشکیل می‌دهد.

مواجهه با چالش‌های حقوقی

اینستاگرام در طول عمر ۱۵ ساله خود، به دلیل مسائلی مانند نگرانی‌های مربوط به حریم خصوصی داده‌ها، تاثیر بر سلامت روان جوانان و محدودیت‌های محتوا، زیر ذره بین رفته است.

این پلتفرم در سراسر جهان با اقدامات قانونی روبرو بوده است. اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۲، اینستاگرام را به دلیل عدم محافظت کافی از داده‌های شخصی کودکان، ۴۰۵ میلیون یورو جریمه کرد.

در آمریکا، ۴۱ ایالت در سال ۲۰۲۳ دادخواستی را مطرح کردند و اینستاگرام و فیس‌بوک را به آسیب رساندن به کودکان از طریق ویژگی‌های اعتیادآور متهم کردند. همچنین در سال ۲۰۲۳، یک شکایت پنج میلیارد دلاری در آمریکا به نمایندگی از یک دختر ۱۳ ساله مطرح شد که ادعا می‌کرد «متا» عمدا نوجوانان را به اینستاگرام معتاد کرده و آنها را در معرض محتوای مضر قرار داده است.

بر اساس گزارش دیلی صباح، اینستاگرام در سال ۲۰۲۴، پس از فعال کردن بی‌سروصدای ویژگی «محدود کردن محتوای سیاسی» بدون اطلاع کاربران، واکنش‌های شدیدی را برانگیخت. این تنظیمات که بدون رضایت کاربران فعال شده بود، به ویژه در جریان انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و پیرامون پست‌های طرفدار فلسطین، به ادعاهایی مبنی بر کاهش عمدی میزان دیده شدن محتوای سیاسی منجر شد.