رئیس پلیس فتا می‌گوید: کلاهبرداری اینترنتی ۴۰ درصد از پرونده‌های سایبری را تشکیل می‌دهد؛ ۳۸۰ میلیارد تومان وجوه مسدود شده‌اند.

رئیس پلیس فتا نیروی انتظامی در گفت‌وگو با ایسنا با تشریح وضعیت جرایم سایبری در کشور، اعلام کرد که کلاهبرداری اینترنتی با سهم ۴۰ درصدی از کل پرونده‌های ۶ماهه اول امسال مقام اول را در میان جرایم سایبری دارد.

سردار وحید مجید ضمن اشاره به شناسایی ۲۷ نوع جرم سایبری در ایران، از مسدودسازی بیش از ۳۸۰ میلیارد تومان وجوه سرقت‌شده و دستگیری بیش از ۱۸۰ متهم خبر داد و گفت که میزان جرایم سایبری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲.۷ درصد کاهش یافته است.

کلاهبرداری اینترنتی؛ چالش اول پلیس فتا
رئیس پلیس فتا ناجا همچنین توضیح داد که در سطح جهانی حدود ۷۲ نوع جرم سایبری شناسایی شده‌اند و در ایران تاکنون ۲۷ نوع از این جرایم به‌صورت روزمره به کار گرفته می‌شوند. اما از میان آن‌‌ها، کلاهبرداری اینترنتی برجسته‌ترین جرم است.

او توضیح داد که این کلاهبرداری‌ها در قالب‌های متنوعی انجام می‌شوند؛ مثلاً کاربر کالا یا خدمتی را سفارش دهد، مبلغی به‌عنوان پیش‌پرداخت پرداخت کند اما کالا تحویل نشود، یا کیفیت کالا متفاوت باشد.

علاوه بر این، در مواردی هم کلاهبرداران با سوءاستفاده از آگهی‌های فروش، کالای موردنظر را به چند نفر می‌فروشند و وجه را به حساب خود منتقل می‌کنند — شکلی از جرم که به «کلاهبرداری مثلثی» معروف است.

سردار مجید با تاکید بر اینکه ۴۰ درصد از پرونده‌های سایبری در نیمه نخست امسال به کلاهبرداری اینترنتی تعلق دارد، اعلام کرد که این نوع جرم در صدر اولویت‌های پلیس فتا قرار دارد.

سایر جرایم رایج در فضای مجازی
به گفته رئیس پلیس فتا، دومین جرم سایبری پرتکرار نیز برداشت‌های غیرمجاز از حساب‌های بانکی است که حدود ۳۰ درصد از پرونده‌های سایبری را شامل می‌شود. او شرح داد که این برداشت‌ها معمولاً از طریق لینک‌های آلوده یا شبیه‌سازی درگاه‌های بانکی انجام می‌شوند.

در این روش، مجرمان با ارسال لینک خراب یا جعلی، کاربران را فریب می‌دهند تا اطلاعات حساب بانکی خود را وارد کنند و سپس برداشت غیرمجاز انجام دهند.

سومین جرم پرتکرار، دسترسی غیرمجاز به داده‌هاست؛ زمانی که هکرها به حساب‌های کاربری افراد دسترسی می‌یابند و از اطلاعات خصوصی برای اخاذی، افشا یا سوءاستفاده استفاده می‌کنند. همچنین، هتک حیثیت و مزاحمت اینترنتی مانند تهدید، انتشار تصاویر خصوصی یا باج‌خواهی نیز در فهرست پنج جرم برتر سایبری کشور جای می‌گیرند.

توزیع جغرافیایی جرایم و روند کلی کاهش
سردار مجید با اشاره به تفاوت وقوع جرایم سایبری در استان‌ها گفت که حدود ۱۳ درصد از پرونده‌های سایبری در استان تهران رسیدگی می‌شود. استان‌های خراسان رضوی و اصفهان هر کدام ۵ درصد سهم دارند و استان‌های شیراز و آذربایجان شرقی نیز هر کدام ۳ درصد.

در مقابل، استان‌هایی مانند کیش، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی جزو مناطق کم‌وقوع محسوب می‌شوند.

وی افزود که در مقایسه با سال گذشته، جرایم سایبری در نیمه اول امسال ۲.۷ درصد کاهش یافته و در سال ۱۴۰۳ نیز نسبت به ۱۴۰۲ افت ۱.۵ درصدی ثبت شده است. به گفته او، این آمار نشان‌دهنده روندی مثبت در مقابله با جرایم سایبری است، هرچند او تاکید کرد که کنترل کامل و موثر این جرایم کار ساده‌ای نیست و نیاز به همکاری بین‌دستگاهی دارد.

اسکیمینگ و پرونده‌های کثیرالشاکی
یکی از روش‌های محبوب کلاهبرداران، اسکیمینگ است؛ یعنی کپی غیرمجاز اطلاعات کارت بانکی افراد هنگام پرداخت با دستگاه پوز. مجرمان از دستگاه‌های جانبی استفاده کرده و سپس با استفاده از داده‌ها، برداشت‌های غیرمجاز انجام می‌دهند. سردار مجید گفت که در نیمه اول سال جاری ۱۹ پرونده کثیرالشاکی اسکیمینگ شناسایی شده و ۳۸ متهم در ارتباط با آنها دستگیر شدند.

همچنین در زمینه برداشت غیرمجاز اینترنتی، ۳۰ پرونده مهم شامل ۳۷ متهم باندی شناسایی و متلاشی شده‌اند. در حوزه کلاهبرداری اینترنتی نیز برنامه پلیس فتا به شناسایی ۱۱۰ پرونده کثیرالشاکی منجر شده و در مجموع ۱۸۱ متهم در این زمینه بازداشت شدند.

نقش نهادها و مرکز فوریت‌های سایبری
رئیس پلیس فتا ناجا تاکید کرد که مقابله با جرایم سایبری تنها کار پلیس نیست. همکاری بانک مرکزی، اپراتورها، نهادهای زیرساختی و دادستانی نقشی اساسی در کنترل و پیشگیری دارد. وی گفت بسیاری از لینک‌های آلوده و بدافزارها از طریق پلتفرم‌های خارجی یا شرکت‌های پیامک انبوه ارسال می‌شوند و بنابراین، هماهنگی میان دستگاه‌ها برای مقابله با آن‌ها الزامی است.

به گفته او، مرکز فوریت‌های سایبری پلیس فتا فعال است و شهروندان در صورت مواجهه با کلاهبرداری یا تهدید سایبری می‌توانند با شماره ۰۹۶۳۸۰ تماس بگیرند. در صورت اطلاع‌رسانی به‌موقع، امکان مسدودسازی حساب مقصد و بازگرداندن وجوه سرقت‌شده وجود دارد.

پیام به کاربران و نکات پیشگیرانه
سردار مجید همچنین می‌گوید که بسیاری از تماس‌های مرکز فوریت‌های سایبری پیش‌تر متعلق به افرادی بود که وجوه‌شان به سرقت رفته؛ اما امسال ۷۰ درصد تماس‌ها مربوط به پیشگیری از جرم است، یعنی مردم آگاه‌تر شده‌اند و قبل از کلیک روی لینک‌های آلوده تماس می‌گیرند.

او هشدار داد که هیچ وجهی در قالب خدمات دولتی نباید از طریق لینک‌های ایمیلی یا پیامکی درخواست شود؛ در صورت شک، کاربران باید صحت لینک و شماره فرستنده را بررسی کرده و از دستگاه‌های رسمی استعلام بگیرند.

در نهایت، این گزارش به خوبی نشان می‌دهد که کلاهبرداری اینترنتی با سهم ۴۰ درصدی از جرایم سایبری نه‌فقط اولویت پلیس فتا بلکه زنگ هشداری برای کاربران اینترنتی است تا با دقت و هوشیاری از خود محافظت کنند.