به گفته معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، شبکه ملی اطلاعات جایگزینی برای اینترنت جهانی نیست و قرار نیست دسترسی مردم محدود شود، بلکه بر اساس سیاست دولت چهاردهم رفع محدودیتها است. این بزرگترین پروژه فناوری کشور اگر درست اجرا شود پایه محکم و بنای منعطف همگام با تغییرات جهانی در اقتصاد دیجیتال و استقلال فنی کشور خواهد بود.

رسول لطفی- معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در توسعه شبکه ملی اطلاعات- در گفت‌وگو با ایسنا، درباره کلان پروژه ملی شبکه ملی اطلاعات اظهار کرد: کارکرد اصلی شبکه ملی اطلاعات حفظ حریم و ثبات داده و دارایی‌های دیجیتال در جغرافیای سایبری سرزمین و ملت شریف ایران مقتدر است.

وی افزود: برای ما شبکه ملی اطلاعات یعنی حفظ داده‌ها، فرهنگ، ایده‌ها، افکار، سنتها و رویکردها، حفظ تمدن و تاریخ و نقشه حغرافیای دیجیتال یک ملت متمدن در برابر حملات فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی و تغییرات محتوایی حال و آینده. دفاع در برابر خطرات تکنولوژیک و محیط به‌شدت متغییر فناوری که در آن هوش مصنوعی پیشرفته در حال تولید محتوای جعل عمیق است و قابلیت انحراف و سقوط تمدنی را ایجاد می‌کند. بنابراین شبکه ملی پدیدار می‌شود تا از محو شدن ذهنی و منطقی سرزمین ما، تمدن و فرهنگ و تاریخ در حجم بی حد و مرز داده‌های جهانی جلوگیری کند.

شبکه ملی اطلاعات فقط مسیر داخلی را امن‌تر و سریع‌تر و اقتصادی‌تر می‌کند

معاون وزیر ارتباطات، با بیان اینکه شبکه ملی اطلاعات به زیرساخت اینترنت داخلی کشور اشاره دارد، تشریح کرد: اگر به هر دلیل نظیر جنگ، ارتباط جهانی برای مدتی قطع شود، خدمات اصلی مثل بانکی، دولتی، آموزش و و سلامت و خرید اینترنتی و… از کار نمی‌افتد. این شبکه مانند جاده‌های داخل کشور است که به مسیرهای جهانی وصل می‌شوند اما امنیت و رقابت و عایدی دیجیتال اقتصادی آن دست خودمان است؛ پس اینترنت جهانی سر جای خودش می‌ماند و ما فقط مسیر داخلی را امن‌تر و سریع‌تر و اقتصادی‌تر می‌کنیم.

شبکه ملی اطلاعات قرار نیست جای اینترنت جهانی را بگیرد بلکه ستون فقرات ارتباطی کشور را تقویت می‌کند.

این متخصص پیاده‌سازی فناوری‌های استراتژیک و امنیت سایبری گفت: شبکه ملی اطلاعات، پروژه‌ای بزرگ و چند نهادی است. وزارت ارتباطات و چند نهاد، در لایه خدمات اپراتورها بانک‌ها و مراکز داده و چند وزارتخانه ‌و نهاد بالادستی درگیر آن هستند، بنابراین هماهنگی بین این همه مجموعه همیشه آسان نیست. از سوی دیگر مسائل بودجه‌ای و تأمین تجهیزات هم زمان‌بر بوده است با این حال بخش ملموسی از زیرساخت آماده شده و بخش‌های باقی‌مانده در حال تکمیل است.

به گفته وی، تغییرات این شبکه کاملاً محسوس است. به طور مثال اینترنت داخل کشور سریع‌تر می‌شود، تماس‌های تصویری و ویدئوها بدون قطع و وصل کار می‌کنند سامانه‌های بانکی و دولتی و خدماتی پایدارتر می‌شوند و هزینه استفاده از خدمات داخلی پایین می‌آید. یعنی تجربه دیجیتال مردم بهتر و ارزان‌تر خواهد شد و منجر به توسعه خدمات کاربردی و اقتصاد دیجیتال می شود.

معاون وزیر ارتباطات در پاسخ به این سوال که اجرای شبکه ملی اطلاعات به معنای محدودیت یا قطع دسترسی به اینترنت جهانی است؟ توضیح داد: خیر هیچ ارتباطی ندارد. این دو مکمل یک دیگر هستند نه جایگزین. شبکه ملی اطلاعات قرار نیست جای اینترنت جهانی را بگیرد بلکه ستون فقرات ارتباطی کشور را تقویت می‌کند. لازم به ذکر است اینکه چه سایتی در دسترس باشد یا نه موضوعی سیاستی است نه فنی.

به گفته او درحال حاضر بخش‌های اصلی مانند فیبر نوری مراکز داده و مراکز تبادل ترافیک بهبود داده شده‌اند. اما بخش‌هایی مثل امنیت سراسری و هماهنگی بین اپراتورهای فنی ‌زیرساختی هنوز کامل نشده است. در مورد بودجه هم باید گفت شاخص واقعی موفقیت میزان سرعت پایداری و سهم ترافیک داخلی است نه فقط مقدار هزینه‌ها البته همه این اجزا هنوز بصورت کامل نیستند.

شبکه ملی اطلاعات درباره فیلترینگ تصمیم‌گیر نیست و نقشی هم ندارد، اما اگر خدمات داخلی با کیفیت بالا ارائه شوند، مردم کمتر به سراغ فیلترشکن می‌روند.

لطفی با اشاره به نقش شبکه ملی اطلاعات در بهبود کیفیت اینترنت داخلی و کاهش هزینه‌ها، تصریح کرد: وقتی محتوای داخلی از مسیر کشور ارائه شود فاصله دسترسی فنی کوتاه‌تر و کیفیت بالا می‌رود و هزینه ارتباط بین‌المللی حذف می‌شود، در نتیجه برای مردم سرعت بیشتر قطعی کمتر و هزینه پایین‌تر است.

این مقام مسئول تأکید کرد: شبکه ملی اطلاعات درباره فیلترینگ تصمیم‌گیر نیست و نقشی هم ندارد، اما اگر خدمات داخلی با کیفیت بالا ارائه شوند، مردم کمتر به سراغ فیلترشکن می‌روند. وقتی سرویس داخلی سریع مطمئن و کاربردی باشد، کمتر کسی سراغ نسخه خارجی می‌رود. در این پروژه شورای عالی فضای مجازی سیاست‌گذار اصلی است. وزارت ارتباطات سازمان تنظیم مقررات شرکت ارتباطات زیرساخت اپراتورها و مراکز داده هم در اجرا نقش دارند که برای هماهنگی بین این دستگاه‌ها کارگروه‌ها و کمیته‌های فنی مشترک تشکیل شده است.

مهم ترین مشکلات شبکه ملی اطلاعات چیست؟

وی با بیان اینکه نبود هماهنگی یکپارچه و شاخص‌های دقیق ارزیابی از مشکلات اصلی است، اظهار کرد: همچنین مدل اقتصادی پروژه برای بخش خصوصی هنوز روشن نیست و تحریم‌ها بر واردات تجهیزات اثر گذاشته‌اند؛ در کنار این موارد باید اعتماد عمومی نسبت به اهداف شبکه با اطلاع‌رسانی درست تقویت شود.

به گفته او علاوه بر موارد گفته شده امنیت بخش اصلی این شبکه است. از رمزنگاری ارتباطات تا سامانه‌های دفاع در برابر حملات و مراکز واکنش سریع طراحی و بومی سازی تجهیزات مشخص شده‌اند. داده‌های کاربران طبق قانون باید در داخل کشور و با رعایت حریم خصوصی نگهداری شوند. هدف این است که امنیت بالا رود و در عین حال حریم و دارایی دیجیتال شخصی مردم حفظ شود.

این متخصص پیاده‌سازی فناوری‌های استراتژیک و امنیت‌سایبری در پایان گفت: شبکه ملی اطلاعات اگر درست اجرا شود پایه اقتصاد دیجیتال و استقلال فنی کشور خواهد بود. اراده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تکمیل هرچه سریعتر آن و ایجاد اقتدار اقتصاد دیجیتال است.