نماینده سابق مجلس: دولت‌ها دقیقا می‌دانند مافیای فیلترشکن‌ها کیست
بازار فیلترشکن‌ها با گردش مالی هزاران میلیاردی دیگر پنهان نیست؛ بازاری که به گفته یک نماینده پیشین مجلس، دولت‌ها از بازیگران آن کاملاً خبر دارند.
سعید باستانی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس دهم معتقد است هیچ فعالیتی در حوزه فیلترشکن‌ها نمی‌تواند به‌صورت ناشناس انجام شود و دولت‌ها به‌طور دقیق از گردانندگان این شبکه‌ها اطلاع دارند.
او تصریح می‌کند طرح جدید مجلس برای ضابطه‌مند کردن فروش VPN «نه برای ساماندهی، بلکه برای ایجاد مانع بر سر راه رفع فیلتر دولت فعلی» طراحی شده و تأکید دارد «بدون ارائه جایگزین مناسب، بستن پلتفرم‌ها ظلم به مردم است».
اقتصاد فیلترشکن‌ها دیگر یک فعالیت زیرزمینی و پنهان نیست؛ بازاری گسترده با گردش مالی برآوردشده تا ۱۰ هزار میلیارد تومان که ذی‌نفعان آن تنها به فروشندگان خیابانی یا توسعه‌دهندگان ناشناس محدود نمی‌شوند. بخشی از سود این بازار به لایه‌های زیرساختی می‌رسد؛ از مراکز داده گرفته تا ارائه‌دهندگان پهنای باند و خدمات ابری.
در این میان، پرسش اصلی این است که سود واقعی این چرخه از کجا تولید میشود، چه کسانی از آن بهره می‌برند و چگونه سیاست‌های محدودکننده، برخلاف نیت اولیه، موجب تقویت بازاری شده‌اند که قرار بود مهار شود.
به‌تازگی و در نشست علنی روز سه‌شنبه (چهارم آذرماه) نمایندگان مجلس، در جریان بررسی گزارش کمیسیون صنایع و معادن درباره تصویب تحقیق و تفحص از عملکرد سامانه‌های مدیریت گذرگاه داده‌های کشور و مقابله با ابزارهای حاکمیت‌گریز (فیلترشکن‌ها)، با ۱۹۸ رأی موافق، ۸ رأی مخالف و ۲ رأی ممتنع از مجموع ۲۲۳ نماینده حاضر در صحن، با این درخواست موافقت کردند.
در همین رابطه، سعید باستانی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس دهم، با سیتنا در خصوص ابهامات این طرح و پشت‌پرده لایه پنهان اقتصاد فیلترشکن‌ها گفت‌وگو کرده است.
سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس دهم درباره طرح جدید مجلس برای ضابطه‌مند‌سازی فروش فیلترشکن‌ها اظهار کرد:
در همه کشورهای دنیا فروش فیلترشکن یا VPN وجود دارد، اما تحت ضوابط و آیین‌نامه‌های مشخص. VPN فقط برای دور زدن فیلترینگ نیست؛ یک ابزار است که در بسیاری از فعالیت‌ها کاربرد دارد و بنابراین باید چارچوب قانونی داشته باشد.
– سعید باستانی، نماینده سابق مجلس
او با تاکید بر این که «هدف طرح فعلی مجلس مشخص نیست»، توضیح داد: «وقتی قانون می‌نویسید باید هدف داشته باشید. مثلاً قوانین راهنمایی و رانندگی برای کاهش تصادفات است. اما اینجا مشخص نیست هدف چیست. اگر صرفاً می‌خواهند VPN را در اختیار عده‌ای خاص قرار دهند، این قانون به نتیجه نمی‌رسد.»
باستانی با اشاره به تجربه کشورهایی مانند امارات و چین در خصوص فیلترینگ، به توانایی آن‌ها در ارائه سرویس‌های بومی اشاره کرده و گفت:
در این کشورها بسیاری از پلتفرم‌های خارجی فیلتر هستند اما در مقابل، سرویس‌های بومی قدرتمند ارائه شده است؛ مثل BOTIM در امارات یا WeChat در چین. این پیام‌رسان‌ها آن‌قدر خدمات ارائه می‌کنند که مردم به‌صورت طبیعی از آن‌ها استفاده می‌کنند. ما نمی‌توانیم پلتفرم‌های خارجی را ببندیم اما جایگزین مناسب ندهیم؛ این ظلم به مردم است.
– سعید باستانی، نماینده سابق مجلس
او درباره علت طرح این موضوع در شرایط فعلی نیز افزود: «در دولت قبلی چنین وعده‌ای وجود نداشت که کسی دنبال نوشتن قانون برود. اما چون دولت فعلی وعده رفع فیلتر داده، برخی بدشان نمی‌آید برای جلوگیری از آن، در قالب قانون موانعی ایجاد کنند. علت اصلی همین است.»
باستانی درباره ادعای وجود مافیا در بازار فیلترشکن نیز گفت: «قطعاً پشت این بازار افراد عادی نیستند؛ شبکه‌ای پیچیده و سودآور است. دولت‌ها هم می‌دانند چه کسانی در این حوزه فعال‌اند. مگر میشود در جمهوری اسلامی کسی چنین فعالیت اقتصادی بزرگی داشته باشد و ناشناس بماند؟ نوع برخورد دولت‌ها متفاوت است؛ دولت قبلی ادامه فیلترینگ را می‌خواست، اما دولت فعلی با شعار رفع فیلتر وارد شده و به همین دلیل برخی تلاش می‌کنند با قانون‌گذاری مانع این روند شوند.»