درآمد یوتیوبرهای فارسی‌زبان در هفته‌های اخیر با افتی کم‌سابقه مواجه شده است؛ افتی که به گفته برخی از چهره‌های مطرح این حوزه، در مواردی به ۸۰ درصد کاهش رسیده و ادامه فعالیت حرفه‌ای را برای بسیاری از تولیدکنندگان محتوا با ابهام جدی روبه‌رو کرده است.

بر اساس روایت یوتیوبرهای فارسی‌زبان، آپدیت جدید یوتیوب تمرکز ویژه‌ای بر تشخیص دقیق‌تر موقعیت جغرافیایی کاربران و نحوه اتصال آن‌ها دارد. در این به‌روزرسانی، تماشای ویدیوها از داخل ایران که اغلب با VPN انجام می‌شود به ‌عنوان ترافیک کم‌ارزش‌تر برای تبلیغ‌دهندگان شناسایی شده و همین موضوع باعث شده درآمد حاصل از نمایش تبلیغات برای این دسته از بازدیدها به‌شدت کاهش پیدا کند.

«آریا کئوکسر»، یوتیوبر مطرح فارسی‌زبان، در ویدیویی که به‌تازگی منتشر کرده، این موضوع را تأیید کرده و گفته است که پس از اعمال تغییرات جدید یوتیوب، درآمد کانال او و بسیاری از همکارانش به یک‌پنجم یا حتی یک‌دهم گذشته رسیده است. ادعایی که از سوی دیگر یوتیوبرهای فارسی نیز بارها تکرار شده و به نظر می‌رسد محدود به یک یا دو کانال خاص نیست.

این تغییر در حالی رخ داده که یوتیوب طی ماه‌های اخیر سیاست‌های خود را در حوزه کیفیت ترافیک، اصالت مخاطب و ارزش تبلیغاتی بازدیدها به‌طور محسوسی سخت‌گیرانه‌تر کرده است. تمرکز جدید این پلتفرم بر بازارهایی با تبلیغ‌دهندگان قدرتمندتر، باعث شده محتوایی که بخش عمده مخاطبانش از کشورهای تحت تحریم یا با اتصال‌های غیرمستقیم (VPN) دیده می‌شود، در اولویت پایین‌تری برای نمایش تبلیغات پردرآمد قرار بگیرد.

برای جامعه تولیدکنندگان محتوای فارسی، این تصمیم فقط یک تغییر الگوریتمی نیست؛ بلکه ضربه‌ای مستقیم به مدل اقتصادی کانال‌هاست. کانال‌هایی که سال‌ها با اتکا به بازدید میلیونی مخاطبان داخل ایران رشد کرده‌اند، حالا با واقعیتی روبه‌رو هستند که در آن «تعداد بازدید» دیگر تضمینی برای «درآمد» نیست.

در شرایطی که یوتیوب توضیح شفاف و رسمی درباره میزان و نحوه اعمال این کاهش درآمد ارائه نکرده، بسیاری از یوتیوبرهای فارسی‌زبان از بی‌ثبات شدن آینده شغلی خود می‌گویند؛ آینده‌ای که حالا بیش از هر زمان دیگری، آن‌ها را به سمت اسپانسرینگ، فروش محصول، یا مهاجرت از یوتیوب سوق می‌دهد.

اقتصاد محتوای فارسی، که پیش‌تر هم زیر فشار تحریم‌ها و محدودیت‌های پرداخت بین‌المللی قرار داشت، حالا با چالشی تازه مواجه شده؛ چالشی که اگر ادامه‌دار باشد، می‌تواند چهره یوتیوب فارسی را برای همیشه تغییر دهد.