مدیرکل طرح و مهندسی شرکت مخابرات تهران، شرایط و نحوه واگذاری انواع کدهای خدماتی و کدهای کوتاه مخابراتی را تشریح کرد.

آیین نامه ساماندهی کدهای خدماتی پس از مدت ها بررسی در سازمان تنظیم مقررات سرانجام اواخر تابستان امسال در کمیسیون تنظیم مقررات به تصویب رسید. در گیرودار تصویب این آیین نامه و تغییر قوانین و ضوابط واگذاری کدهای خدماتی گفت‌وگویی با رضا خلیلی، مدیرکل طرح و مهندسی شرکت مخابرات استان تهران انجام داده ایم.

فارس: چند نوع کد خدماتی داریم؟
خلیلی: کدهای خدماتی به 4 دسته تقسیم می‌شوند که تعداد ارقام آنها براساس اهمیت و نوع کاربرد متفاوت است و با ارقام 0 و 1 شروع می‌شوند.
علاوه بر کدهای خدماتی دسته دیگری از کدها نیز در شبکه وجود دارند که با هدف تامین خطوط داخلی متقاضیان و یا ایجاد امکان شماره‌گیری سریع و آسان برای سیستم‌های پاسخگویی واگذار می شوند.

* کدهای خدماتی سه رقمی عادی و اضطراری 1xx؛
فارس: چه کدهایی در دسته کدهای اضطراری هستند؟

خلیلی: دسته اول کدهای خدماتی سه رقمی است که به یک سری از سازمان‌ها و نهادهای پر تماس یا سازمان‌های امدادی اختصاص داده می شود. در حال حاضر تعداد 6 کد سه رقمی تحت عنوان کد خدماتی اضطراری، از جمله کد‌های 110 (پلیس)، 115 (اورژانس)، 125 (آتش‌نشانی)، 121 (امداد برق)، 122 (امداد آب) و 194 (امداد گاز) وجود دارد که برای استفاده مردم در شرایط اضطراری تعریف شده است.
کدهای اضطراری روی تمامی خطوط تلفن باز است و حتی در زمان‌های قطع خطوط نیز امکان تماس با این کدها فراهم است؛ ضمن اینکه تماس با آنها نیز برای تماس‌گیرندگان رایگان است.

* سه رقمی‌های غیر اضطراری، چهار رقمی می‌شوند
فارس: به غیر از کدهایی که نام بردید، بسیار کد سه رقمی دیگر نیز در شبکه دیده می‌شود.

خلیلی: مابقی کدهای خدماتی سه رقمی نظیر 119 (ساعت گویا) که در حال حاضر جزو دسته اول کدهای خدماتی‌ هستند، بنابر تصمیم سازمان تنظیم مقررات باید تغییر کنند. فقط 6 کد اضطراری باقی می‌مانند و باقی به کدهای خدماتی 4 رقمی تبدیل می‌شوند. این کدها دیگر برای موارد غیر ضروری واگذار نمی‌شوند، مگر اینکه سازمان کدی را ضروری تشخیص دهد.

* کدهای خدماتی عمومی (ملی)؛ کدهای سراسری 15xx
فارس: علاوه بر کدهای سه رقمی، کدهای چهار رقمی نیز با کدهای 15 یا 18 در شبکه مخابرات وجود دارند، تفاوت سه رقمی‌ها با چهار رقمی‌ها در چیست؟

خلیلی: دسته دوم کدهای خدماتی عمومی (ملی) است. این کدها با 15xx نشان داده می‌شود و در سطح کشور تعریف شده است، اما راهیابی آنها شهری است. به این معنی که برای مثال سازمانی شماره 1510 را اخذ می کند، در شهر تهران مردم می‌توانند با این شماره تماس بگیرند و علاوه بر این در شهر اصفهان نیز مشترکان می‌توانند با این شماره تماس بگیرند و این شماره در سراسر کشور تنها به آن یک متقاضی تعلق دارد، اما شعبه پاسخگویی تهران برای مردم تهران و شعبه پاسخگویی شهر اصفهان برای مردم اصفهان است و امکان راهیابی بین شهری فراهم نیست.
به این ترتیب متقاضی دریافت کد باید برای هر شهری یک مرکز پاسخگویی داشته باشد و در شهری که مرکز پاسخگویی نداشته باشد امکان پاسخگویی وجود ندارد.
هزینه تماس مشترکان با این کد بر حسب تعرفه جاری محاسبه می‌شود ( اگر مشترک با تلفن ثابت تماس گرفته باشند هزینه تماس ثابت به ثابت و اگر با تلفن همراه تماس گرفته باشند هزینه تماس همراه به ثابت را پرداخت می‌کنند).
واگذاری این دسته از کدها در اختیار سازمان تنظیم مقررات است و در اختیار مخابرات استان ها نیست.
متقاضیان باید مبلغی را برای دریافت کد پرداخت کنند و شرکتهای مخابرات استان ها نیز تنها وظیفه اتصال تجهیزات متقاضی به شبکه خود، اخذ هزینه های مربوطه و راهیابی کد مورد نظر در شبکه را برعهده دارند.

* کدهای خدماتی عمومی (استانی)؛ کدهای داخل استانی 18xx
فارس: مخابرات یک شماره 1818 دارد، این شماره جز کدام دسته از کد‌ها می‌شود؟

خلیلی: این کد در دسته سوم کدهای خدماتی عمومی (استانی) قرار دارد که پیش شماره این کدها با 18xx تعریف شده و در محدوده 1800 تا 1899، دقیقا صد کد تعریف شده است.
این کد در سطح استان تعریف می‌شود. راهیابی این کد نیز مانند کدهای ملی به صورت شهری است و راهیابی بین استانی ممکن نیست. متقاضی که این کد را اخذ می‌کند در هر شهری که بخواهد پاسخگویی داشته باشد باید دفتر داشته باشد.
تفاوت کدهای “استانی ” با کدهای “ملی ” این است که کدهای ملی ماهیت ملی دارند و یک شماره واحد در سراسر کشور تنها به یک متقاضی اختصاص دارد اما در کدهای خدماتی عمومی (استانی) یک شماره واحد ممکن است در چند استان به چند متقاضی مختلف واگذار شود و تضمینی به یکسان بودن آن وجود ندارد.
در این کدها تماس گیرنده با کد تنها تعرفه جاری را پرداخت می‌کند.

* کدهای خدماتی بین‌شهری؛ کدهای کشوری 096xx
فارس: شماره اغلب بانک‌ها با 096 آغاز می‌شود، که گویا این شماره متعلق به شرکت زیرساخت است، چرا بانک‌ها اغلب این شماره را انتخاب می‌کنند؟

خلیلی: این کد جز دسته چهارم کدهای خدماتی بین شهری است که بصورت 096xx تعریف می‌شوند. راهیابی آنها به شکل کشوری است؛ به این معنی که از سراسر کشور می‌توان با این شماره تماس گرفت.
تماس با این کدها در گذشته رایگان بوده و دارنده کد مبلغ را به صورت ثابت و بدون توجه به تعداد و مدت تماس ها پرداخت می‌کرد.
اما اخیرا با تصویب آیین نامه جدید کدهای خدماتی، مصوب شده که تماس گیرنده هزینه‌ای را برای تماس با این شماره‌ها بپردازد که تعرفه آن خارج از تعرفه شهری است و بسته به اینکه از ثابت یا موبایل با این شماره تماس گرفته شود هزینه متفاوت است.
البته در آیین‌نامه جدید این امکان دیده شده که اگر متقاضی، پرداخت صورت حساب را تقبل کند، هزینه تماس برای تماس‌ گیرنده رایگان شود.
همچنین این امکان برای کدهای ملی و استانی نیز در نظر گرفته شده است، البته در کدهای خدماتی عمومی ملی و استانی مشترک برای تماس با کدهای خدماتی تعرفه جاری را پرداخت می‌کند.

* کدهای 4 و 5 رقمی شرکت مخابرات
فارس: در کنار تمامی این کدها، شماره‌های کوتاه 4 یا 5 رقمی دیگری نیز در شبکه دیده می‌شود که بیشتر سازمان‌ها یا شرکت‌های تجاری از آن استفاده می‌کنند، شرایط آنها چیست؟

خلیلی: به غیر از 4 دسته کد نام برده شده، دسته پنجمی نیز وجود دارد که این کدها در سطح شرکت مخابرات واگذار می‌شود و به آنها کدهای 4 رقمی و کدهای 5 رقمی گفته می‌شود. این کدها شهری هستند و در دو نوع یک طرفه و دو طرفه و با توجه به منطقه مخابراتی مربوطه با ارقام آغازین 2 تا 8 واگذار می‌شوند. کد یک طرفه برای متقاضیانی که دارای سیستم اپراتوری یا گویا (سیستم پاسخگویی) هستند کاربرد دارد و برقراری تماس با متقاضی تنها بصورت یک طرفه امکان پذیر است و امکان تماس خروجی برای او میسر نیست.
اما کد دو طرفه برای متقاضیانی که دارای سیستم مرکز تلفن خصوصی با تعدادی خطوط داخلی است مورد استفاده قرار می گیرد که در این حالت تماس هم از طرف مشترکان با خطوط داخلی امکان پذی است و هم از خطوط داخلی موجود امکان برقراری تماس با خارج از مجموعه فراهم است.
بدین ترتیب کدهای 5 رقمی به 2 نوع یک طرفه و 2 طرفه تقسیم می‌شوند. در نوع یک طرفه حداکثر و حداقل 5 رقم تعریف می‌شود و در اصطلاح به آن پنج- پنج (5-5) گفته می‌شود و با شماره گیری 5 رقم تماس بر قرار می شود.
در نوع دو طرفه حداقل و حداکثر هشت رقم تعربف شده و در اصطلاح به آن هشت- هشت (8-8) گفته می‌شود و در ابن حالت با اختصاص 5 رقم از طرف شرکت مخابرات ، متقاضی با در اختیار داشتن سه رقم بعدی به عنوان شماره‌های داخلی عملا تا 1000 خط داخلی قابلیت مانور دارد و مردم با گرفتن شماره های 8 رقمی مربوطه با خطوط داخلی ارتباط برقرار می کنند.
کدهای 4 رقمی نیز به همین ترتیب به دو نوع یک طرفه و دو طرفه تقسیم می‌شوند. به کد یک طرفه در اصطلاح چهار- چهار (4-4) گفته می‌شود به این معنی که حداقل و حداکثر شماره 4 رقم است.
در نوع دو طرفه کمترین رقم 5 و بیشترین رقم هشت است. اصطلاحا به آن پنج – هشت (8-5) گفته می‌شود و با توجه به اینکه در این حالت 4 رقم از طرف مخابرات تعیین می شود با در اختیار داشتن 4 رقم بعدی توسط متقاضی عملا 10000 خط داخلی قابل تامین خواهد بود که بر اساس نیاز، متقاضی می تواند علاوه بر خطوط داخلی 8 رقمی شماره های 5 رقمی جهت اپراتور نیز مورد استفاده قرار دهد که در این صورت با اختصاص شماره به اپراتور از تعداد شماره های فابل استفاده در خطوط داخلی کاسته خواهد شد.
بنابراین کدهایی که در شبکه به شکل 5 رقم تنها یا 4 رقم تنها می‌بینیم یک طرفه‌اند و تنها به عنوان سیستم پاسخگویی تعریف می‌شوند.

* خوب و بد کدهای کوتاه شهری
فارس: مزایای کدهای 4 و 5 رقمی چیست؟

خلیلی: از محاسن اخذ کدهای 4 و 5 رقمی دو طرفه برای متقاضیان این است که تماس‌های بین خطوط داخلی آنها وارد شبکه مخابرات نمی‌شود، بنابراین هزینه‌ای برای آنها ندارد، اما هزینه هر تماسی که از مجموعه آنها خارج شود متناسب با تعرفه جاری از طرف مخابرت محاسبه شده و در صورتحساب آنها لحاظ می‌شود.
کدهای یک طرفه نیز با توجه به کوتاه بودن طول ارقام به نسبت شماره تلفن های 8 رقمی از نظر انجام تبلیغات توسط متقاضیان و به یاد سپاری شماره آنها توسط مردم مورد استقبال قرار می‌گیرد.
از سوی دیگر هزینه واگذاری کد 4 و 5 رقمی داخل استان به نسبت کدهای خدماتی بسیار پایین است.
از معایب موجود می‌توان به پایین بودن هزینه کدها اشاره کرد که به همین علت متقاضیان زیادی گاها بدون نیاز کد می‌گیرند و پاسخگویی مناسبی به تماس‌ها ندارند.
در حالی یک متقاضی باید برای اخذ کد اقدام کند که اولاً حجم تماس‌ها به سمتش بسیار و ایجاد یک سیستم پاسخگویی برایش ضروری باشد، تا مردم با 4 یا 5 رقم به راحتی شماره شرکت مورد نظر را بگیرند؛ و یا اینکه شرکت تصمیم برای ایجاد یک سیستم تلفن داخلی داشته باشد.

* یک پیشنهاد، یک توصیه
فارس: توصیه شما برای نحوه انتخاب و اخذ این کدها چیست؟

خلیلی: با توجه به اینکه نامبرینگ موجود جزو یکی از منابع ملی بحساب می‌آید ، این کدها را باید متقاضیانی اخذ کنند که واقعاً نیاز دارند. توصیه‌ ما این است که کدها به شکل مناسب استفاده شود و با توجه به نیاز، حجم تماس‌گیرندگان و نوع فعالیت اخذ گردد.
حسن شماره‌های کوتاه این است که شماره‌گیری برای مردم سریع و به خاطر سپردن آنها آسان است. به همین دلیل بهتر است برای فعالیت‌های خاص استفاده شود. البته هم اکنون نیز هر فرد حقوقی برای اخذ کد به مخابرات مراجعه کند اگر شرایط را داشته باشد به وی واگذار خواهد شد.

گفت‌وگو از: فاطمه سامعی