اختلال در دسترسی به جی‌میل در ایران
حمید ضیایی‌پرور – همشهری : دسترسی به جی‌میل در بسیاری از خدمات دهندگان اینترنت در ایران از جمله در خط اشتراک اینترنت پرسرعت مشترکانی که از شرکت مخابرات تهران خدمت می‌گیرند باعث قطع دسترسی کاربران جی‌میل به این سرویس پست‌لکترونیک در کشور شده است.
البته از مدت‌ها پیش صحبت از پست الکترونیک ایرانی و ملی بود و تا‌کنون نیز حداقل سه سرویس ایمیل در کشور راه‌اندازی شده است که به‌رغم اقدامات انجام شده نتوانسته جایگزین یاهو و جی‌میل شود.
هر چند در برخی سرویس‌دهندگان اینترنت به‌ویژه سرویس‌دهندگان خصوصی هنوز این دسترسی‌ها دچار اختلال نشده است اما به‌نظر می‌رسد این نوعی آزمایش رفتار و واکنش کاربران در برابر قطع کامل جی‌میل در ایران باشد. علاوه بر این اختلال‌ها، چیزی که در این مرحله قابل مشاهده است قطع دسترسی به پروتکل ssl است. این پروتکل امکان دستیابی امن به محتوای سایت‌ها را فراهم می‌کند. کاربرانی که از این پروتکل در وب‌سایت‌ها استفاده می‌کنند به جای http، حروف https را در اول آدرس‌ها مشاهده می‌کنند.
به‌دلیل قطع دسترسی به این پروتکل بسیاری از وب‌سایت‌های دیگر که صرفا از این فناوری استفاده می‌کنند نیز با اختلال مواجه شده‌اند و در این میان عجیب‌ترین رخدادی که اتفاق افتاده قطع دسترسی به یکی از ای‌میل‌های داخلی پر کاربر یعنی پست الکترونیک چاپار موسوم به chmail است.
حالا متوجه شدیم که چرا پست‌الکترونیک ایران دات‌ای‌آر از ابتدای راه‌اندازی تا‌کنون اصرار بر عدم‌استفاده از پروتکل مذکور داشته است. در شرایط حاضر این ایمیل بدون سرآدرس https برای کاربران کاملا قابل استفاده است.روز گذشته براساس خبری که روی خروجی خبرگزاری‌ها مخابره شد، رئیس سازمان فناوری اطلاعات ایران صرفا از ایجاد محدودیت دسترسی در گوگل برای شرکت‌هایی که از این سایت برای بازاریابی، فروش و تبلیغات اقدام می‌کردند خبر داده و گفته که تلاش میشود این محدودیت برطرف شود.
او حتی خبر داده که مرکز تجارت الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت برای رفع این محدودیت تقاضا داده است اما مرجع ایجاد این محدودیت وزارت ارتباطات نیست و مراجع تصمیم‌گیر و کمیته تعیین مصادیق این مسئله را به وزارت مذکور ابلاغ کرده‌اند.
اختلال در دسترسی به جی‌میل به‌عنوان پرکاربرترین پست‌الکترونیک در دنیا در حالی صورت می‌گیرد که بعد از انتشار خبرهایی درباره احتمال قطعی دسترسی کاربران اینترنت در ایران به شبکه جهانی اینترنت بعد از راه‌اندازی طرحی موسوم به اینترنت ملی، بارها مسئولان عالی رتبه وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در مصاحبه‌هایشان اظهار داشته بودند که با آمدن اینترنت ملی، دسترسی به اینترنت جهانی قطع نخواهد شد.
واقعیت این است که ایمیل پرکاربردترین و قدیمی‌ترین سرویس اینترنتی است و با زور و اجبار نمی‌توان کسی را وادار به استفاده از ایمیل خاصی کرد بلکه این مزیت‌های نسبی و قدرت و قابلیت‌های سرویس‌دهندگان ایمیل است که میزان استفاده از آن را تعیین می‌کند. براساس برآوردها ایران دارای 33میلیون کاربر اینترنتی است که همه آنها حداقل دارای یک آدرس ایمیل در یاهو یا جی‌میل هستند.
بخش عمده‌ای از فعالیت‌های علمی و تجاری کاربران براساس ایمیل آنها تنظیم و جاری شده است، قطع دسترسی به این سرویس‌ها می‌تواند تبعات زیانباری از نظر علمی و اقتصادی برای مردم داشته باشد. همچنین قطع دسترسی به پروتکل‌های امن‌سازی انتقال داده در کشور می‌تواند تصویر نامناسبی از فعالیت در فضای مجازی در ایران ایجاد کند؛ تصویری که به صراحت به طرف مقابل این پیام را می‌دهد که ایمیل من امن نیست حال می‌خواهد این ایمیل، ایران دات‌آی‌آر باشد یا هر ایمیل غیرایمن دیگر!