رقابت برندها در بازار خاموش
م.ر.بهنام رئوف – دنیای اقتصاد : بازار تلفن همراه این روزها حال خوشی ندارد. نه فروشی، نه خریدی، نه مشتری‌ای و نه حتی بازدیدکننده‌ای!. در شرایطی که تمام برندهای جهانی هم‌اکنون در رقابتی تنگاتنگ با یکدیگر قرار داشته و هر ماه گوشی‌های جدیدی را روانه بازار می‌کنند، اما اینجا به‌رغم عرضه گوشی‌های جدید مانند ماه‌ها و سال‌های گذشته خریدار چندانی نیست. دلیل هم واضح و روشن است. نوسان قیمت ارز باعث شده تا طرفداران این بازار فعلا انگیزه‌ای برای خرید نداشته باشند.
جالب است بدانید که به گفته نمایندگان و واردکنندگان قانونی زمانی که قیمت ارز رو به افزایش باشد به‌رغم تصور جمعی کاهش فروش، اما فروش گوشی افزایش می‌یابد. البته دلیل این افزایش فروش ایجاد یک بار روانی روی خریداران است؛ چرا که آنها از ترس این موضوع که شاید روند افزایش ارز بر گران شدن قیمت‌ها در آینده تاثیر داشته باشد سریع‌تر تصمیم به خرید می‌گیرند. اما این شرایط هنگامی که نرخ ارز در نوسان قرار گرفته و روزی افزایش و فردایش کاهش یابد، روندی معکوس به خود می‌گیرد؛ چرا که خریداران به این بهانه که ممکن است خرید فرداهایشان ارزان‌تر از امروزشان باشد از خرید در این بخش صرف نظر می‌کنند.
اما جدا از حاشیه‌های این چنینی حاکم بر بازار این روزها تفاوت زمانی عرضه یک گوشی جدید در بازارهای جهانی با بازار ایران در بهترین حالت چند روز و در بدترین حالت تنها دو هفته خواهد بود. به جز عرضه گوشی‌های جدید و به روز، نمایندگان قانونی هم هرچند اندک اما همچنان در بازار فعال بودند و گهگاهی هم اقدام به عرضه برندهای جدید می‌کردند.
یک برند جدید با گارانتی قدیم
در بین گوشی‌های موجود در بازار چند سالی است که برندهای چینی هم به چشم می‌خورند. البته این چینی‌ها با آن چینی‌های بدون اسم یا کپی‌های برابر اصل و دو و سه سیم کارت بسیار متفاوت است. زد تی ای و هوواوی جزو دو برند جدید در بازار تلفن همراه هستند که از قضا توانسته اند سهم بسزایی هم در بازارهای جهانی به خود اختصاص دهند. بر خلاف تصور موجود مبنی بر بازار کاربران میلیاردی چین، اما به‌عنوان مثال و بنا به گفته نماینده ایرانی شرکت هوواوی 75 درصد از فروش این شرکت در اروپا و آمریکا بوده است و نه در چین.
رضا آقایی نیا، مدیر بخش گوشی‌های هوواوی در ایران که به تازگی و طی یک نشست خبری از آغاز همکاری مشترک این برند با پارس مایکروتل خبر داده، می‌گوید: این روزها ضریب نفوذ هوواوی در بخش خدمات مخابراتی با رشدی بی‌سابقه روبه‌رو بوده است، به‌طوری که هم‌اکنون در جهان از هر سه نفر یک نفر به نوعی از خدمات هوواوی استفاده می‌کند یا از گوشی تلفن همراه یا تجهیزات مخابراتی موجود در شبکه‌های تلفن همراه. او می‌گوید: همین امر باعث شده تا امروز هوواوی بعد از اریکسون دومین شرکت مطرح مخابراتی جهان محسوب شود. آقایی نیا می‌گوید: تا ابتدای تیرماه امسال سهم هوواوی از بازار گوشی جهانی 6 درصد بوده است و این در حالی است که این برند در سال 2011 بالغ بر 150 میلیون گوشی در سراسر جهان فروخته است.
براساس ادعای آقایی نیا، هوواوی تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا پایان سال 2015 به عنوان برترین تولیدکننده تلفن همراه در جهان شناخته شود.
پیمان وشکینی، مدیر بازاریابی پارس مایکروتل که قرار است از این پس یکی از عرضه کنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات پس از فروش گوشی‌های هوواوی باشد می‌گوید: ما برای تمام سلیقه‌های موجود درایران و از قیمت 60 هزار تومان یا یک میلیون تومان گوشی خواهیم داشت. او تاکید می‌کند که به زودی این برند می‌تواند ضریب نفوذ تلفن‌های همراه هوشمند در کشور را افزایش داده و همچنین قرار است در آینده نزدیک علاوه بر گوشی، لوح‌های فشرده این برند هم روانه بازار ایران شود. شرکت پارس مایکروتل اما تا یک سال پیش نماینده انحصاری گوشی‌های سامسونگ در ایران بود. شاید به همین دلیل هم باشد که صحبت‌های عنوان شده توسط مایکروتلی‌ها شباهت بسیار زیادی با برنامه‌ها و اهداف سامسونگی‌ها داشته باشد. با این حال اما وشکینی می‌گوید این شرکت همچنان نماینده سامسونگ است.اگر اندکی بخواهیم به سابقه پارس مایکروتل اشاره کنیم باید از ایراتل اغاز کنیم. شرکتی که آغازکننده فعالیت نوکیا در ایران بود اما بعدها و با اعطای نمایندگی‌های بیشتر نوکیا به سایر شرکت‌های ایرانی تصمیم گرفت شرکتی تحت نام پارس مایکروتل راه‌اندازی کرده و قید محصولات نوکیا را زده و به فروش رقیب این برند رو آورد. تاریخ مدام در حال تکرار است. این بار پارس مایکروتل قرار است گوشی‌های برندی را در بازار توزیع کند که یکی از مدعیان کسب جایگاه سامسونگ در بازارهای جهانی است.
ناگفته نماند که هوواوی دو سال گذشته در بازار ایران حضور داشته است. هر چند که شنیده میشود بسیاری از شرکت‌های ارائه دهنده خدمات پس از فروش قصد گرفتن نمایندگی انحصاری این شرکت را داشتند اما به هر حال شرکت یاس یکی دیگر از عرضه کنندگان گوشی‌های هوواوی در بازار است.
تعویض بازیگران بازار
نوکیا در چند سال گذشته سیاست ارائه گارانتی یا خدمات پس از فروش یکپارچه را در دستور کار خود قرار داده بود. همین امر باعث شد تا گارانتی‌های ارائه شده در ایران هم یکپارچه شده و همه تحت نام گارانتی نوکیا قرار گیرند. سیاستی که بعدها توسط برخی دیگر از برندها نیز به کار گرفته شد. این کار نوکیا که همزمان با افزایش تعرفه واردات تلفن همراه در کشور بود باعث شد تا شرکت‌های قدیمی و همکار نوکیا از ادامه تجارت با این شرکت صرف نظر کنند.ایراتل اولین شرکت ایرانی همکار نوکیا بود. این شرکت در سال‌های اولیه عرضه سیم کارت به بازار ایران در بخش تجهیز شبکه مخابراتی ایران از یکسو و واردات گوشی‌های نوکیا به ایران فعالیت می‌کرد. فعالیت ایراتل سال‌های سال ادامه داشت تا اینکه در نهایت و بدون هیچ سر و صدایی چند سال پیش متوقف شد. همزمان با توقف فعالیت‌های ایراتل صاحبان این شرکت اقدام به تاسیس شرکت پارس مایکروتل کردند. ایراتلی که اولین توزیع‌کننده رسمی نوکیا بود این بار با پارس مایکروتل اولین توزیع‌کننده رسمی گوشی‌های سامسونگ شد. شاید همان زمان و از شم اقتصادی مالک ایراتل سابق و مایکروتل فعلی شرایط امروز نوکیا قابل پیش بینی بود.
با خروج رسمی نوکیا از بازار ایران این روزها شنیده میشود که گارانتی و خدمات پس از فروش یکپارچه نوکیا هم در حال جمع آوری است. این درحالی است که نوکیایی‌ها پیش از خروج از ایران گفته بودند که همچنان به ارائه خدمات پس از فروش خود ادامه خواهند داد. اما امروز شنیده میشود که هر کدام از توزیع کنندگان این برند قصد دارند گارانتی خود را ارائه دهند. به این ترتیب به نظر می‌رسد که به زودی در بین گوشی‌های نوکیا یک گارانتی پرشیا وطنی، کمال و ارکان ارتباطات شکل خواهد گرفت. اما از سوی دیگر در بازار مشاهده میشود که فروشندگان با سابقه و اصلی نوکیا این بار در حال تغییر دکوراسیون فروشگاه‌های خود و جایگزین سر در مغازه‌ها به نام سامسونگ با گارانتی پارس سامتل هستند. پارس سامتل چند ماهی است که به عنوان یکی از فروشندگان سامسونگ کار خود را در بازار شروع کرده و به نظر می‌رسد توانسته خیلی سریع جای خود را در بین فعالان بازار باز کند.
طلوع مجدد سامسونگ
سامسونگ اما روزهای اولیه حضورش در بازار ایران را با پارس قائم تجربه کرد. تجربه‌ای که در آن زمان به دلیل حضور وسیع و قدرتمند نوکیا همواره با ضعف همراه بود. بعدها و با تعطیلی ایراتل و شکل‌گیری پارس مایکروتل، پارس‌قائم از عرضه گوشی‌های سامسونگ کناره‌گیری کرد و پارس مایکروتل به عنوان تنها عرضه کننده گوشی‌های سامسونگ شناخته می‌شد. اما بعد از مدتی سامسونگی‌ها تصمیم به افزایش تعداد نمایندگان فروش خود گرفتند. اول، ایده ارتباطات سام به سامسونگی‌ها پیوست و قرار شد این شرکت تنها بخشی از گوشی‌های هوشمند را روانه بازار کند. چند هفته‌ای از اعلام حضور این شرکت نگذشته بود که یک نماینده جدید هم در بخش گوشی‌های سامسونگ اعلام حضور کرد. پارس سامتل، به عنوان سومین نماینده فروش گوشی‌های سامسونگ معرفی شد.
شرکتی همه فن حریف
پارس سامتل اما اسمی نزدیک به پارس کامتل داشت. پارس کامتل از جمله شرکت‌های فعال در حوزه گوشی است که تا به حال تنها در بخش گوشی‌های نوکیا فعالیت نکرده است. این شرکت هم‌اکنون تنها گوشی‌های سونی‌اریکسون و اچ تی سی را روانه بازار می‌کند. پارس کامتل در ابتدا کار خود را با گوشی‌های سونی اریکسون و موتورولا آغاز کرد. بعد به سراغ اچ تی سی رفت و بعد از آن توزیع و گارانتی گوشی‌های ال‌جی را به عهده گرفت. در یک دوره زمانی در نظر داشت گوشی‌های زد تی ای را روانه بازار کند اما در این بخش موفق نبود پس به سراغ آلکاتل رفت اما چون آلکاتل در بین کاربران ایرانی با اقبال روبه‌رو نشد عرضه آن را هم محدود کرد. مدتی گارانتی گوشی‌های آی فون اپل را به‌عهده گرفت که در نهایت آن را هم واگذار شرکتی کرد که مدعی داشتن نمایندگی رسمی از اپل بود!. گوشی‌های ال‌جی اما هم‌اکنون با دو گارانتی یاس و مانا تل در بازار عرضه میشود.
یاس علاوه بر گوشی‌های ال‌جی عرضه بخش زیادی از گوشی‌های اچ‌تی‌سی را هم برعهده دارد. سونی‌اریکسون هم که از ابتدای سال میلادی با نام سونی موبایل به بازار عرضه میشود هم‌اکنون توسط پارس کامتل و نیکاتل به بازار عرضه میشود. پیش از این و در زمانی که هنوز سونی و اریکسون از هم جدا نشده بودند سیتادل هم عرضه و خدمات پس از فروش این برند را در بازار در اختیار داشت، اما فعالیت این شرکت هم بعد از افزایش تعرفه واردات گوشی به تدریج کمرنگ و کمرنگ‌تر شد.