78 هزار تاکسی موجود در ناوگان تاکسیرانی شهر تهران درحالی به دستگاه های کارتخوان و GPS مجهز می شوند که هزینه نصب این تجهیزات به تاکسیران ها تحمیل خواهد شد.
به گزارش عصر ارتباط، پس از مترو و ‌اتوبوس، این‌بار نوبت به تاکسی‌هاست که به دستگاه کارت‌‌خوان‌ مجهز شوند و به این ترتیب، کارت‌هایی که روزگاری به‌عنوان کارت‌های اعتباری مترو می‌شناختیم، موارد مصرف بیشتری پیدا می‌کنند و جایگزین مناسبی برای پرداخت‌های خرد خواهند بود تا علاوه بر جلوگیری از اتلاف وقت و انرژی، به درگیری میان راننده‌های تاکسی و مسافران برای باقی‌مانده کرایه پایان دهند و همین‌طور موجب صرفه‌جویی در هزینه‌های ضرب سکه و پول خرد ‌شوند.

با این حال نحوه اجرای این طرح در کلان‌شهرهای کشور و چرایی الزام نصب هر دو دستگاه کارت‌خوان و GPS روی تاکسی‌ها در‌حالی‌که قرار است اغلب این سرویس‌ها به‌صورت آفلاین به مسافران ارائه ‌شود و تحمیل هزینه نصب این تجهیزات  به راننده‌های تاکسی از جمله مواردی است که در فرآیند اجرای این پروژه در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

تجهیز 100 تاکسی برای اجرای پایلوت

رضا قاضی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه شهری سازمان نظارت بر تاکسیرانی شهر تهران نیز با تاکید بر این‌که به موجب این طرح قرار است علاوه بر دستگاه کارت‌خوان، دستگاه GPS نیز روی تاکسی‌ها نصب شود،‌ افزود: «فاز مطالعاتی این طرح به‌پایان رسیده است و اکنون نیز برای اجرای پایلوت آن در حال گزینش یک پایانه تاکسیرانی هستیم تا علاوه بر این‌که در حوالی ایستگاه مترو باشد، به یک پایانه اتوبوس‌رانی نیز نزدیک باشد. همین‌طور 100 تاکسی را نیز به این دو سیستم‌ مجهز کردیم تا در دوران اجرای پایلوت طرح به مردم سرویس بدهند.»

قاضی با اشاره به این‌که سیستم کارت‌خوان‌ها به صورت آفلاین خواهند بود،‌ گفت: «در خطوطی مانند فرودگاه و راه‌آهن که رقم کرایه‌ها بالاست، به‌صورت آنلاین این سیستم راه‌اندازی می‌شود.»

این در شرایطی است که در صورت آفلاین‌بودن سیستم و عدم لحاظ میزان مسافت طی‌شده ـ همانند آنچه در اتوبوس‌های BRT وجود دارد‌ ـ دیگر نیازی به نصب دستگاه GPS نخواهد بود و با نصب یک دستگاه کارت‌خوان تمام هزینه یک مسیر از مسافر دریافت می‌شود، بدون توجه به این‌که مسافر چه میزان از این مسافت را با تاکسی طی کرده باشد.

او در ادامه با اشاره به این‌که در شهر تهران نزدیک به 6 میلیون سفر در شبانه‌روز انجام می‌شود، افزود: «این تعداد سفر لزوم راه‌اندازی این پروژه را نشان می‌دهد؛ منتها باید دید چالش‌های اجرای این طرح چیست و به همین منظور پس از اجرای پایلوت طرح حتما آن را آسیب‌شناسی می‌کنیم تا در آینده طرح با کمترین هزینه اجرا شود، ضمن اینکه با مواردی که احتیاج به فرهنگ‌سازی دارد نیز آشنا شویم.»

تجربه‌‌های موازی

تمامی کلان‌شهرهای کشور اجرای طرح‌های مشابهی برای راه‌اندازی سیستم الکترونیکی پرداخت را دنبال می‌کنند و شهرهایی مانند اصفهان حداقل در انجام طرح‌های مطالعاتی نسبت به تهران پیشرو هستند؛ با این وجود هیچ‌یک از این تجربه‌ها باعث نشده به این طرح در تهران به‌صورت مجزا نگاه نشود، به همین علت نیز هر استانی به صورت جداگانه مباحث مطالعاتی را دنبال کرده است.

همایون یزدان‌پناه، مدیرعامل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری اصفهان با بیان این‌که پیمانکار طرح تجهیز تاکسی‌های شهر به دستگاه کارت‌خوان‌ ابتدای سال جاری انتخاب شد، افزود: «پس از انجام مطالعات و بررسی‌های اولیه که مدت طولانی نزدیک به یک یا دو سال به طول انجامید، پیمانکار اجرایی آن انتخاب شد و طبق قول‌هایی که داده شده باید تا پایان سال به نتایج مشخصی برسد.»

او در ادامه در خصوص امکان استفاده از کارت‌های مذکور در دیگر استان‌های کشور گفت: «این مسئله مطرح شده است، اما از آن‌جایی‌که 80 تا 90 درصد سفرها درون استانی است، این امکان در اولویت قرار ندارد.»

یزدان‌پناه همین‌طور بانک‌شهر را حامی اجرای پروژه تجهیز ناوگان تاکسی‌رانی به دستگاه‌های کارت‌خوان در شهر اصفهان عنوان کرد.

مشهد نیز کلان‌شهر دیگری است که اجرای این طرح را در برنامه دارد و حتی در پیش‌نویس (من‌کارت) یا همان سامانه پرداخت الکترونیکی تجهیز ناوگان تاکسی‌رانی به دستگاه کارت‌خوان درنظر گرفته شده، اما هنوز خبری مبنی بر راه‌اندازی و اجرای این طرح اعلام نشده است. طرح سیستم الکترونیکی پرداخت در ناوگان تاکسی‌رانی شهر تهران در حالی در صف اجرای پایلوت قرار دارد که تیر ماه امسال مدیرعامل سازمان تاکسیرانی تهران از نصب سیستم کارت‌خوان در برخی تاکسی‌های تلفنی خبر داده و اعلام کرده بود تا پایان سال نیمی از تاکسی‌ها به سیستم کارت‌خوان مجهز می‌شوند.

مناقصه‌ای که برگزار نشد

قاضی همین‌طور از برگزاری جلساتی با شرکت‌های فعال در این حوزه برای واگذاری این طرح خبر داد و افزود: «با شرکت‌های این حوزه جلساتی داشتیم تا میزان توانمندی شرکت‌ها برای اجرا و واگذاری این طرح به آنها را مورد سنجش قرار دهیم.»

این در شرایطی است که افشین کلاهی، رئیس هیئت‌رئیسه سندیکای شناسایی و مکان‌یابی رادیویی با اعلام این‌که پروژه مذکور بدون برگزاری هیچ مناقصه یا فراخوانی واگذار شد، گفت: «یکی از شرکت‌های وابسته به شهرداری و نیروی انتظامی اجرای این پروژه را به دست گرفته است، در‌حالی‌که سندیکای شناسایی و مکان‌یابی رادیویی که متشکل از شرکت‌های متخصص در حوزه GPS است و چند سال روی چنین طرح‌هایی مطالعه و کار می‌کند کنار گذاشته‌ شده است. ضمن این‌که اعضای سندیکا چند بار پیشنهاد اجرای پروژه‌های مشابه را به شهرداری مطرح کرده است.»

یزدان‌پناه اما عنوان کرد: «شرکت ایتک پیمانکار اجرای طرح سیستم الکترونیکی پرداخت در تاکسی‌های شهر اصفهان طی یک مناقصه انتخاب شد.»

19 میلیون دلار هزینه‌ای بر دوش تاکسیران‌ها

نوسانات نرخ ارز موجب شده تا برآورد مشخصی از هزینه نصب و راه‌اندازی دستگاه‌های کارت‌خوان و GPS وجود نداشته باشد و احتمالا همین مسئله نیز یکی از چالش‌های به سرانجام‌رسیدن این پروژه خواهد بود. با این حال، کلاهی در زمینه هزینه تمام‌شده برای نصب یک دستگاه GPS گفت: «این دستگاه بر اساس امکانات متنوعی که تولید می‌کند قیمت‌های متفاوتی دارد، اما به‌طور میانگین نزدیک به 250 تا 300 دلار است.»

این در شرایطی است که هزینه تهیه و نصب GPS در کنار هزینه دستگاه کارت‌خوان به عهده تاکسیران است و با احتساب 78 هزار تاکسی در شهر تهران بالغ بر 19 میلیون و 500 هزار دلار می‌شود؛ هزینه‌ای که در شرایط نوسان دلار نمی‌توان رقم ریالی آن را تخمین زد.