تاسیس شورای عالی فضای مجازی و در زیرمجموعه آن، مرکز ملی فضای مجازی با حکم مقام معظم رهبری علاوه بر ذات حاکمیتی خود، در اساسنامهای که به تصویب رسانده، زمینه جدیدی از قدرتنمایی برای رهبری بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور به تصویر کشیده است.
به گزارش عصر ارتباط، در اساسنامه تازه تصویبشده مرکز ملی فضای مجازی، به مهدی اخوان بهابادی اجازه داده شده تا قلمروی فعالیتهایش را توسعه دهد، بهطوریکه این مرکز میتواند به تعداد موردنیاز موسسات و سازمانهای تابعه ایجاد کند و نرخگذاری برای خدمات فضای مجازی و تعیین مجازات برای بهرهبرداری غیرمجاز برعهده این شورا گذاشته شده است.
نرخگذاری موضوعی است که مدعیان دیگری نیز دارد که در سالهای اخیر موجب کشمکش میان شورای رقابت و کمیسیون تنظیم مقررات ارتباطات شده است.
همچنین در ماده 5 اساسنامه مرکز که در ششمین جلسه شورای عالی فضای مجازی تصویب شده و به تصویب دبیر هیئت دولت نیز رسیده و برای اجرا ابلاغ شده، آمده است که این مرکز میتواند به تعداد مورد نیاز موسسات و سازمانهای تابعه ایجاد کند.
ایجاد موسسه و سازمانهای تابعه به تعداد مورد نیاز از سوی این شورا درحالی است که نهادهای موازی زیادی در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور مشغول به کارند و از ابتدای تشکیل شورای عالی فضای مجازی قرار بود از پتانسیلهای آنها برای پیشبرد اهداف شورا استفاده شود یا برای تمرکز فعالیتهایشان تجمیع شوند.
اساسنامه این مرکز در 14 ماده و 4 تبصره تصویب شده تا اشراف کامل و بهروز نسبت به فضای مجازی در سطح داخلی و جهانی و تصمیمگیری نسبت به نحوه مواجهه فعال و خردمندانه کشور با این موضوع از حیث سختافزاری، نرمافزاری و محتوایی در چارچوب مصوبات شورای عالی فضای مجازی و نظارت بر اجرای دقیق تصمیمات در همه سطوح تحقق یابد.
اجرای فرامین مرکز لازمالاجرا است
این مرکز در چارچوب مصوبات شورای عالی فصای مجازی، بالاترین سطح حاکمیتی را در میان تمامی دستگاههای کشور در حوزه فضای مجازی دارد و تمامی دستگاههای کشور موظف به همکاری همهجانبه با مرکز هستند. نظارت بر اجرای دقیق تصمیمات شورای عالی در همه سطوح توسط مرکز صورت میگیرد و تصمیمات مرکز ملی، در چارچوب مصوبات شورای عالی، برای تمامی دستگاههای کشور لازمالاجرا بوده و تخطی از آن تخلف محسوب میشود.
اخوان در تصویب این اساسنامه، اهداف عالی و ملی را در سیاستهای مرکز ملی فضای مجازی گنجانده است و همچون بقیه اسناد و نقشههای راه تدوینشده برای فاوای کشور در این سالها، حملههای سایبری و محتوای بومی در کانون توجهات این مرکز نیز قرار دارد.
مواجهه فعال و مبتکرانه با فضای مجازی در سطح ملی و جهانی و توسعه آن به میزان آمادگی قطعی نظام از نظر فنی و محتوایی برای استفاده از فرصتها و مقابله با تهدیدات آن، به حداقل رساندن اتکای کشور به کشورهای دیگر در استفاده از فضای مجازی و توابع آن در عرصههای فنی، جذابسازی و غنیسازی محتوا و خدمات بومی جهت پاسخگویی حداکثری به نیازهای داخلی، آموزش عمومی و فرهنگسازی در جهت بالابردن سواد اینترنتی، هوشیارسازی مردم در مورد مخاطرات فضای مجازی و انگیزه دادن به مردم برای مقابله با مخاطران آن در زندگی فردی و اجتماعی، مقدم داشتن محتوا نسبت به زیرساختها، قالبها و خدمات اینترنتی و سرمایهگذاری بالا و مستمر در زمینه تولید وسیع و زاینده محتوای جذاب و ساماندهی تبادل اطلاعات با شبکه جهانی در دستور کار این مرکز قرار گرفته است.
همچنین فراهمآوردن شرایط لازم برای دستیابی فضای مجازی کشور به بالاترین سطح از امنیت و سلامت برای آحاد مردم، نظام و تمامی نقشآفرینان این عرصه، درنظر گرفتن شرایط جنگ فرهنگی و به تبع آن، حاکم کردن روحیه جهادی و گسترش تعامل و همافزایی بین تمامی دستگاهها و نیروهای مردمی در عالیترین سطح از هماهنگی و انسجام، ایجاد آمادگی لازم در عالیترین سطح بهمنظور صیانت از زیرساختهای حیاتی در برابر حملات اینترنتی و دفاع مناسب در برابر هرگونه حمله، استفاده حداکثری از فضای مجازی بهمنظور ارتباط و همکاری وسیع و هدفمند با ملتها بهخصوص ملل مسلمان در جهت ترویج و تحقق گفتمام انقلاب اسلامی و حضور قوی و هدفمند نظام در مجامع و سازمانهای جهانی و ایجاد ائتلافهای قوی مرکب از ملتها و دولتها در جهت کاهش حاکمیت قدرتهای بزرگ در عرصه اینترنت و بهوجود آمدن بستر عادلانه و اخلاقی برای استفاده از این ابزار توسط همه ملتها و دولتها و همچنین تامین حقوق ملت ایران در این عرصه از دیگر اهدافی است که این مرکز در اساسنامه خود گنجانده است.
سکاندار دفاع مجازی
نظارت و ارزیابی در همه ابعاد فضای مجازی کشور در چارچوب طرح مصوب شورای عالی فضای مجازی، تقسیم کار ملی، هماهنگی و همافزایی در فضای مجازی کشور در همه ابعاد، پایش و رصد نظاممند و مستمر فرصتها و تهدیدهای فضای مجازی برای کشور، برنامهریزی برای حضور قوی و مستمر در مجامع جهانی مرتبط با فضای مجازی به منظور صیانت از حقوق و منافع ملی، به دستگیری ابتکار عمل و گسترش تعاملات میان دولتهای همسو در جهت سالم و امنسازی فضای مجازی و امکان بهرهگیری همه کشورها از این فضا براساس حاکمیت ملی و عدالت در چارچوب مصوبات شورای عالی در ماده سوم وظایف و اختیارات این مرکز گنجانده شده است.
اخوان که این روزها به یکی از سکانداران نهادهای دفاعی نیز تبدیل شده است، قرار است مدیریت تشخیص حملات سایبری به کشور و همچنین دفاع از زیرساختهای حیاتی در برابر حملات سایبری را نیز برعهده داشته باشد و مطالعات راهبردی و آیندهپژوهی مستمری در جهت مواجهه عالمانه و پیشتاز با تحولات فضای مجازی ایران و جهان انجام دهد.
تدوین نقشه جامع توسعه فاوا، برنامههای پنجساله توسعه فضای مجازی و تعیین اولویتهای علمی و فناوری فضای مجازی که بارها طی سالهای گذشته به تناوب از سوی دستگاههای مختلف فعال در عرصه ICT نوشته شده، نیز باید بار دیگر توسط این مرکز نگاشته شود.
مقرر شده این مرکز تسهیم و توزیع بودجه طرحهای کلان یا فرادستگاهی مصوب شورای عالی از طریق ابلاغ اعتبار یا سایر روشهای مصوب شورای عالی یا قوانین کشور و تهیه و تدوین بودجه طرحهای کلان و فرادستگاهی مصوب مرکز و تسهیم و توزیع آن میان دستگاهها و بخشهای مربوط را نیز برعهده داشته باشد و انجام همه این وظایف با اولیت استفاده حداکثری از ظرفیتهای دستگاههای کشور است.
سیاستگذاری، برنامهریزی کلان، نظامسازی، نظارت و ارزیابی، سازماندهی و نظاممندسازی تمامی ابعاد فنی، محتوایی و خدماتی در فضای مجازی کشور، تقسیم کار ملی، هماهنگی و همافزایی در فضای مجازی کشور در همه ابعاد اعم از فنی، امنیتی، علمی، محتوایی، اقتصادی، بازرگانی، حقوقی، انتظامی، دفاعی و غیره و همچنین نظارت و کنترل مستمر روی عمکرد دستگاهها و بخش مردمی در این زمینه، پایش و رصد عالمانه، نظاممند و مستمر فرصتها و تهدیدهای فضای مجازی برای کشور و تدابیر لازم برای مواجهه بهموقع و مبتکرانه با آنها در ذیل وظایف دبیرخانه این مرکز گنجانده شده است.
قدرت نرم تولید میکند
برنامهریزی کلان برای شناسایی و فعالسازی ظرفیتهای داخلی بهمنظور تولید قدرت نرم و همچنین مواجهه قوی با فرصتها و تهدیدهای نرم در فضای مجازی کشور در جهت گسترش و تعمیق اسلام ناب محمدی و گفتمان انقلاب اسلامی، برنامهریزی برای گسترش هدفمند ارتباطات و همکاریهای جهانی با ملتها، اعم از نخبگان و توده مردم، از طریق فضای مجازی در چارچوب گفتمان انقلاب اسلامی، طراحی و ساماندهی مشارکت وسیع و هدفمند کاربران و تشکلها و موسسات مردمی برای تولید محتوا و خدماتدهی فعال در فضای مجازی کشور و تشویف و ترغیب مستمر بخش خصوصی برای ورود حساب شده به فضای مجازی کشور بهمنظور افزایش خدماترسانی به مردم، گسترش بازار کسب و کار و اشتغالزایی در کشور را نیز این مرکز برعهده دارد.
مرکز ملی فضای مجازی بررسی و تصویب طرحهای کلان مرتبط با فضای مجازی کشور نظیر شبکه ملی اطلاعات و همچنین IPTV و IP Media و نظارت مستمر روی آنها را نیز برعهده دارد و به دلیل همین اشاره در این اساسنامه عزم جدیدی در کشور برای عرضه خدمات تلویزیونی بر بستر اینترنت سر گرفته است.
طراحی، ساماندهی و نظاممندسازی پالایش محتوای فضای مجازی کشور و نظارت دائمی روی آن، ساماندهی امنیت فضای مجازی کشور در شرایط عادی و بحرانی و همچنین تهیه و تصویب ضوابط، آییننامهها و دستورالعملهای مورد نیاز در این عرصه و نظارت مستمر بر حسن اجرای آنها، پیشنهاد سیاستهای کلی نظام، برنامههای پنجساله توسعه و خلأها و نقصهای قانونی در ارتباط با فضای مجازی کشور، تهیه و تصویب ضوابط و آییننامههای اجرایی لازم در فضای مجازی و نظارت بر حسن اجرای آنها، تهیه و تصویب ضوابط و آییننامههای اجرایی لازم در فضای مجازی و نظارت بر حسن اجرای آنها، تهیه و تصویب ضوابط و آییننامههای اجرایی لازم در فضای مجازی و نظارت بر حسن اجرای آنها، برنامهریزی برای حضور قوی و مستمر در مجامع جهانی مرتبط با فضای مجازی به منظور صیانت از حقوق و منافع ملی، به دستگرفتن ابتکار عمل و گسترش تعاملات میان دولتهای همسو در جهت سلام و امنسازی فضای مجازی و امکان بهرهگیری همه کشورها از این فضا براساس حاکمیت ملی و عدالت را نیز اخوان در اساسنامه این مرکز در حیطه وظایف خود گنجانده است.
تشخیص حملات سایبری به کشور و همچنین دفاع از زیرساختهای حیاتی در برابر حملات سایبری از داخل و خارج کشور نیز بر عهده این مرکز قرار داده شده و ظاهرا قرار است این مرکز بهعنوان یکی از نهادهای دفاعی نیز عمل کند.
تصویب ردیف بودجه مجزا برای مرکز
این مرکز در زمان تاسیس از سه کمیسیون عالی تنظیم مقررات فضای مجازی کشور، ارتقای تولید محتوای فضای مجازی کشور و امنیت فضای مجازی کشور برخوردار است و بهمنظور تحققبخشیدن به بخشی از اهداف و وظایف مرکز و همچنین اعمال بخشی از وظایف نظارتی مرکز، پژوهشگاه فضای مجازی بهعنوان یک نهاد تابعه مرکز تشکیل میشود.
منابع مالی آن نیز شامل اعتبارات مصوب در بودجه کل کشور، درآمدهای اختصاصی و هدایا و کمکهای نقدی و غیرنقدی دریافتی از اشخاص حقیقی و حقوقی است. البته اعتبارات موردنیاز مرکز و طرحهای مصوبه شورای عالی در سال اول تاسیس، از طرف رئیس جمهور اختصاص مییابد و قرار است در سالهای بعد با همکاری دولت و مجلس در ردیف مجزایی به نام مرکز، در بودجه کل کشور تصویب و تخصیص یابد.