اینترنت میان کشمکش‌های سیاسی
ترجمه: حمیدرضا خطیبی
در روزهای گذشته همایشی در شهر دبی امارات برگزار شد که به صحنه کشمکش قدرت‌های جهانی، این بار بر سر اینترنت و کنترل آن تبدیل شد.
نمایندگان 193کشور جهان در دبی گردهم آمدند تا در همایش جهانی ارتباطات، درباره معاهده جهانی ارتباطات در سطحی بسیار وسیع به مذاکره بپردازند. محور اصلی مورد بحث در این همایش درخواست روسیه، چین، کشورهای خاورمیانه و آفریقا برای تغییر قوانین و نهادهایی بود که قوانین و مقررات حاکم بر اینترنت و تنظیم سازوکارهای آن را به‌عهده دارند. این نهادها اکنون در آمریکاست. روسیه و چین به همراه کشورهای مستقل جهان تأکید دارند که این وظیفه به نهادی درون سازمان ملل منتقل شود.
گوگل، غول اینترنت هشدار داده است که همایش جهانی ارتباطات و درخواست روسیه و چین در این همایش، اینترنت آزاد را تهدید می‌کند و اتحادیه اروپا نیز می‌گوید نظام کنونی اینترنت کارآمد است و اگر این نظام کار می‌کند، نباید در آن مداخله کرد.
از آن سو اما نهاد برگزار‌کننده این همایش جهانی تصریح می‌کند که برگزاری این همایش برای تضمین اینکه سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های اینترنت موجب دسترسی افراد بیشتری به شبکه جهانی میشود، لازم بوده است. دکتر حمدون توره، دبیرکل اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور وابسته به سازمان ملل در آستانه برگزاری اجلاس جهانی دبی در این‌باره گفت: حقیقت تلخ این است که اینترنت همچنان تا حد گسترده‌ای در اختیار جهان ثروتمند باقی مانده است.
نظارت بر اینترنت
پیشینه اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور به سال1865 باز می‌گردد؛ دهه‌ها پیش از شکل‌گیری سازمان ملل متحد. در آن سال توجه جامعه جهانی معطوف به تلگرام، به‌عنوان رسانه فراگیر جهانی بود اما طی دهه‌های بعد دولت‌های جهان، گستره اختیارات این نهاد بین‌المللی را شامل سایر تکنولوژی‌های ارتباطی کردند.
این نهاد وابسته به سازمان ملل به تدوین ضوابط جهانی ارتباطات کمک کرد؛ ضوابطی که تضمین‌کننده برقراری ارتباط شبکه تلفنی کشورهای مختلف با یکدیگر بود. تعیین چارچوب ارتباط رادیویی و تعریف مدار ماهواره‌های ارتباطی از دیگر گام‌هایی بود که به کمک این نهاد بین‌المللی برداشته شد.
همایش جهانی ارتباطات در دبی با نام کامل همایش جهانی ارتباطات بین‌المللی نخستین گام این نهاد برای نظارت کلی بر مقررات ارتباطات از راه دور از سال1988به این سو محسوب میشود.
نکاتی درباره همایش جهانی ارتباطات
نمایندگان و سایر هیأت‌های شرکت‌کننده در اجلاس جهانی دبی از 14دسامبر گرد هم آمدند تا درباره پیشنهادهای ارائه شده توسط کشورهای عضو مذاکره کنند.
بیش از 900مورد تغییر در زمینه قوانین ارتباطات از راه دور برای بررسی در این اجلاس پیشنهاد شده است.
اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور پیشنهادهایی را برای مسدود‌کردن پیام‌های اسپم، قطع هزینه ارتباطات بین کشوری تلفن همراه (Mobile Roaming) و در اولویت قرار‌گرفتن تماس‌های اضطراری به‌عنوان موضوعات اصلی اجلاس مطرح کرده است.
اما اتهاماتی درباره گسترش پنهان‌کاری در زمینه ارتباط اینترنتی مطرح شده است، چراکه اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور به جای مطرح‌کردن پیشنهادهای کشورهای عضو، انتشار خواسته‌های آنها را به‌خودشان واگذار کرده است. دو وب‌سایت Wcitleaks و. nxt مدارکی را از منابع مختلف درباره پیشنهادهای جنجالی برخی کشورها ارائه کرده‌اند، درحالی‌که بسیاری از موارد پیشنهادی همچنان منتشر نشده است.
معاهده‌ای که باید در پایان اجلاس به امضای کشورهای عضو برسد در چارچوب قوانین بین‌المللی قرار خواهد گرفت. با این حال اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور، خود اذعان دارد که هیچ سازوکار قانونی که تمام کشورها ملزم به پیروی از آن باشند، در پایان ارائه نخواهد شد.
اتحادیه خاطرنشان می‌کند که نیاز است تکنولوژی‌های بسیار متفاوت ارتباطی که طی 24سال گذشته مورد استفاده جامعه جهانی قرار گرفته‌اند، مورد بررسی قرار گیرند. از آن سو اما آمریکا گفته است که برخی پیشنهادهای مطرح‌شده توسط برخی کشورهای حاضر در اجلاس هشدار‌دهنده‌اند و این همان نکته‌ای است که همایش جهانی دبی را تا این حد جنجال‌برانگیز کرده است.
تری کریمر، سفیر آمریکا در اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور در این‌باره می‌گوید: پیشنهادهایی مطرح شده است مبنی بر اینکه اتحادیه جهانی ارتباطات وابسته به سازمان ملل، زمام اداره اینترنت را در دست بگیرد. توصیه‌هایی جدی مبنی بر در پیش‌گرفتن رویه‌ای تهاجمی از سوی دولت‌ها برای مدیریت اینترنت، مدیریت محتوا از طریق اینترنت، آنچه مردم در اینترنت به‌دنبال آن هستند و آنچه در اینترنت به زبان می‌آورند، مطرح شده است.
کریمر سپس می‌افزاید: این توصیه‌ها اساسا نقض اصولی است که ما به آنها در چارچوب دمکراسی و برقراری فرصت برای همه افراد باور داریم. ما با پیشنهادهایی از این دست شدیدا مخالفیم.
به گفته سفیر آمریکا در اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور، وی به‌خصوص نگران پیشنهاد روسیه است که براساس آن، کشورهای عضو از حقوق برابر در مدیریت اینترنت برخوردار خواهند بود؛ اقدامی که به گفته کریمر درها را که روی سانسور خواهد گشود.
این در حالی است که- حتی یک سرمقاله که اخیرا در روزنامه مسکو‌تایمز منتشر‌شده نیز تصریح می‌کند- روسیه پیش از این توانسته یک لیست سیاه را از وب‌سایت‌های ممنوعه تهیه و تعریف کند، بدون آنکه وقعی به معاهدات و عرف بین‌المللی در این‌باره بنهد.
در این میان، رئیس اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور نیز تلاش می‌کند این ادعا را که درصورت تحقق خواسته‌های روسیه، این کشور از قدرت و اختیارات بیشتری در حیطه اینترنت برخوردار خواهد شد، رد کند؛ اختیاراتی که در حال حاضر نهادهای آمریکایی مانند شرکت تنظیم نام‌های اینترنتی Icann از آن برخوردارند. دکتر توره با اشاره به اتهامات سفیر آمریکا در این‌باره می‌گوید: اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور نیازی ندارد اداره و کنترل اینترنت را در دست بگیرد. باید اشاره شود در حال حاضر هیچ نهادی مسئولیت اداره و کنترل اینترنت را در اختیار ندارد.
مجمع اداره اینترنت
مجمع اداره اینترنت که توسط سازمان ملل پایه‌گذاری شده، متشکل از دولت‌ها، شرکت‌های تجاری، دانشگاه‌ها و سایر سازمان‌هایی است که به نوعی در حیطه اینترنت ذینفع هستند. این اعضا می‌توانند در مذاکرات این سازمان و سایر نهادهای ذی‌ربط حضور یابند.
سازمان اپراتورهای ارتباطات از راه دور اروپا می‌گوید برای اینکه عرضه‌کنندگان خدمات اینترنتی انگیزه لازم را برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های شبکه داشته باشند، باید یک الگوی تجاری جدید در زمینه اینترنت تعریف و مطرح شود.
موضع اتحادیه بین‌المللی ارتباطات
اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور که مجری همایش جهانی دبی محسوب میشود، باور دارد که پیش از مطرح‌شدن معاهده جدید ارتباطات باید زمینه مشترک و تفاهم بین تمام کشورهای عضو به‌وجود آید، نه اینکه صرفا نظر اکثریت شرکت‌کنندگان ملاک کار قرار گیرد. دکتر توره، دبیرکل اتحادیه در این‌باره می‌گوید: تصمیم‌گیری و تعریف معاهده جدید بر مبنای رای‌گیری، احساس برنده یا بازنده‌بودن را در کشورهای عضو به‌وجود می‌آورد و ما نمی‌توانیم از پس اداره چنین شرایطی برآییم.
نیلی کروس، فرستاده ارشد اتحادیه اروپا به اجلاس، موضوع قرار گرفتن اینترنت را در حیطه معاهده جدید اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور مورد تردید قرار داده است. وی در این‌باره می‌گوید: اینترنت در حال حاضر کارآمد است و وقتی درست کار می‌کند نیازی به مداخله در آن نیست. وینت سرف، دانشمند کامپیوتر و از جمله طراحان اصلی بسیاری از پروتکل‌های زیربنایی اینترنت که به‌گونه‌ای رهبر فکری گوگل محسوب میشود، با صراحت بیشتری نسبت به سفرای آمریکا و اتحادیه اروپا درباره تهدید احتمالی اجلاس جهانی دبی علیه آزادی اینترنت صحبت می‌کند و اخیرا مبادرت به انتشار سرمقاله‌هایی در این زمینه در رسانه‌ها کرده است.
وی در این‌باره به CNN می‌گوید: نظام قانونی تحت سلطه دولت‌ها نه‌تنها مورد نیاز نیست بلکه به شکل اجتناب‌ناپذیری هزینه‌ها و قیمت‌ها را بالا می‌برد و مانع از رشد سریع و ساختاری اینترنت آنگونه که ما از دهه1990 و ظهور تجاری شبکه جهانی شاهد بوده‌ایم، میشود. اتحادیه بین‌المللی ارتباطات از راه دور خاطرنشان می‌کند که گوگل می‌تواند به‌عنوان بخشی از هیأت نمایندگی ایالات متحده در این همایش دیدگاه‌های خود را مطرح کند. دکتر توره در این‌باره می‌گوید: آنها اینجایند و به هر کسی می‌گویند ما جامعه‌ای بسته‌ایم. ما دوباره از آنها می‌خواهیم دیدگاه‌هایشان را در همایش مطرح کنند. نکته‌ای که آنان می‌گویند- نظارت بر اینترنت- در عمل جایگاهی در بحث‌هایی که در این همایش مطرح میشود ندارد. از این‌رو ما بر این باوریم آنها خود را در محیطی کاملا متفاوت با آنچه انتظار دارند خواهند یافت.
همشهری به نقل از بی‌بی‌سی