روایت اکونومیست از جنگ ۴ غول دنیای تکنولوژی
داستان خیالی جورج مارتین با نام «بازی اورنگ‌ها»، رمانی است که این روز‌ها شبکه تلویزیونی «HBO» آن را تبدیل به فیلم کرده است. داستانی حماسی درباره جنگی گروهی در سرزمینی عجیب و غریب. داستان تهاجم، محاصره، نیرنگ، خیانت، پیروزی و فریفتن حریف با پول. این داستان می‌تواند ما را به فهم دنیایی برساند که در نزدیکی ماست، دنیایی که با فضای داستان متفاوت است اما به طرز عجیبی به آن شبیه است. دنیای تکنولوژی. داستان بازی اورنگ‌ها در مورد دنیایی است که پادشاه خویش را از دست داده است، هم اکنون و در جهان واقعیت نیز نبردی سهمگین میان چهار شرکت بزرگ در حال جریان است. این چهار غول دنیای تکنولوژی عبارتند از: گوگل، فیس‌بوک، آمازون و اپل؛ و شباهت بزرگ این است که هیچ پادشاهی وجود ندارد.
تاریخ صنعت تکنولوژی سرشار از رقابت‌هایی سنگین و نفس‌گیر است؛ مانند رقابت شدید IBM و Apple در دهه ۱۹۸۰، یا مایکروسافت و نت اسکیپ در ۱۹۹۰. اما رقابتی که این روز‌ها در بازار شکل گرفته، بسیار پردامنه‌تر و پیچیده‌تر است؛ نزاعی به مراتب فرا‌تر از جنگ میان اشخاص. اگر چهار غول مهم دنیای فناوری اطلاعات را در نظر بگیریم، سه نفر از چهار خالق اصلی این شرکت‌ها هنوز در قید حیات هستند و شرکتشان را اداره می‌کنند: «جف بزوس» خالق آمازون، «لری پیچ» خالق گوگل و «مارک زاکربرگ» خالق فیس‌بوک؛ و اگرچه استیو جابز دیگر اپل را اداره نمی‌کند، اما «تیم کوک» مدیر اجرایی فعلی اپل، همچنان سیاست‌های او را دنبال می‌کند.
گوگل، اپل، آمازون و فیس‌بوک؛ برنده کیست؟
تاریخ تکنولوژی هیچ‌گاه شاهد شرکت‌هایی چنین جوان و پویا نبوده است. اپل، قدیمی‌ترین شرکت از میان چهار شرکت فوق، در ۱۹۷۶ تاسیس شده است. هر کدام از این چهار شرکت، امروزه تبدیل به الگویی قوی و تأثیر گذار در عرصه تجارت شده‌اند: گوگل با گره زدن موتور جستوجوی خویش با «تبلیغات»، آن را تبدیل به وسیله‌ای بزرگ برای به دست آوردن پول کرده است. فیس‌بوک از طریق استفاده از علایق مردم و روابط دوستیشان _ که در شبکه‌های اجتماعی آشکار میشود_ در حال انجام دادن کاری مشابه است. آمازون سفارش دادن کالاهای فیزیکی و محصولات آنلاین دیجیتال را آسان و ارزان کرده است. اپل نیز با بهره‌گیری از ارزش افزوده ناشی از فروش محصولات زیبا و بی‌نظیر خود، توانسته سود حیرت‌انگیزی کسب کند.
شرکت مایکروسافت که این روز‌ها نخستین تبلت خود را ارایه کرده است، به سختی تلاش می‌کند تا خود را مجددا به عرصه رقابت باز گرداند. مایکروسافت که زمانی با معرفی کامپیوترهای شخصی «PC» بسیار سودآور شده بود، سال‌هاست که از مرکز رقابت دور افتاده است. اما همان‌طور که نبرد اصلی در زمان فعلی میان چهار شرکت عظیم تکنولوژی است، مهم‌ترین عوامل تعیین کننده در این نبرد در آینده نیز چهار چیز خواهد بود: روش‌های اطلاع رسانی، رضایت مصرف‌کنندگان، خریدهای هوشمندانه و بالاخره توسعه بنیه سودآوری از طریق سرمایه‌گذاری‌های جدید.
صحنه نبردی که چهار شرکت بزرگ در آن در حال نبرد هستند، مانند تمامی صحنه‌های نبرد دیگر، عرصه‌ای در هم آمیخته و آشفته است. اپل و گوگل در حال نزاع بر سر ارایه تلفن‌های هوشمند و تبلت‌های کامپیوتری هستند. هر دوی این شرکت‌ها به نوبه خود در عرصه سخت‌افزاری در حال رقابت با آمازون هستند. گوگل و فیس‌بوک هم در عرصه شبکه‌های اجتماعی دشمنان قسم‌خورده هم هستند.
رقابت نفس‌گیر گوگل با اپل
هر کدام از این شرکت‌ها می‌کوشند از قلمروهای ویژه خود دفاع کنند. برای مثال گوگل را در نظر بگیرید. موتور جستوجوی گوگل قلب حیاتی این شرکت است. گوگل در حال افزایش سرمایه‌گذاری برای بهبود و اصلاح الگوریتم خویش است تا بدین وسیله قدرت موتور جستوجوی خود را افزایش دهد. گوگل برای تقویت موتور جستوجوی خود به استفاده از سرویس‌های دیگر جست‌وجو برای امور متنوع و مختلف دست زده است. برای مثال با خریدن نرم‌افزار «ITA»، گوگل هم‌اکنون اطلاعات مربوط به پرواز‌ها و امور مسافرتی را نیز فراهم می‌کند.
خارج کردن این سود عظیم از دست گوگل، کار چندان آسانی به نظر نمی‌رسد. اما هر کدام از غول‌های تکنولوژی به شدت خواهان آن هستند که سهمی از این تجارت عظیم داشته باشند. بزرگ‌ترین خطر برای گوگل، شرکت اپل است. البته این دو شرکت تا همین سال‌های اخیر هم روابط بسیار حسنه و گرمی با یکدیگر داشته‌اند! به نحوی که اریک اشمیت _مدیر اجرایی کنونی بخش موتور جستوجوی گوگل _ از سال ۲۰۰۶ تا ۲۰۰۹ عضو هیئت مدیره اپل بوده است. اما هم‌اکنون تنش میان این دو شرکت چنان گسترده شده است که ما را به یاد رمان آقای مارتین می‌اندازد.
جدی‌ترین عرصه رقابت گوگل و اپل، در زمینه سیستم عامل‌هایی است که این دو کمپانی برای موبایل ارایه کرده‌اند. سیستم عامل «IOS»، که در واقع آیفون و آیپد را قوی‌تر می‌کند، در برابر سیستم عامل گوگل یعنی اندروید «ANDROID» قد علم کرده است. شرکت‌های «سامسونگ» و «اچ. تی. سی» از سیستم عامل اندروید گوگل استفاده می‌کنند. گوگل در سال ۲۰۰۵، به عنوان گامی استراتژیک، کمپانی خالق سیستم عامل اندروید را در مسیر توسعه کمپانی خود خریداری نمود. نگرانی اصلی گوگل در آن زمان این بود که موتور جست‌وجو و دیگر سرویس‌هایی که ارائه می‌کند از دستگاه‌های موبایلی که شرکت‌های رقیبش تولید می‌کنند حذف شود. بر اساس آمار «IDC» سیستم عامل سه چهارم از مجموع ۱۸۱ میلیون تلفن هوشمند تولیدی در سه ماهه سوم سال ۲۰۱۲ اندروید بوده است. گوگل ادعا می‌کند روزانه 3. 1 میلیون سیستم عامل اندروید را فعال می‌کند.
این اقدام گوگل _که شرکت آن را به عنوان راهی هوشمندانه برای ماندن در عرصه رقابت قلمداد می‌نمود_ به معنای یک اعلان جنگ حقیقی به کمپانی اپل بود. استیو جابز در واکنش به این اقدام با عصبانیت گفت که او قصد دارد «جنگی هسته‌ای» علیه شرکت‌های رقیب به راه بیندازد. تصمیم مناقشه برانگیز اپل در ابتدای امسال برای حذف کردن «گوگل مپ» از سیستم‌های «IOS» خویش و جایگزین کردن آن با محصولات خودش، تلاشی دیگر برای پیدا کردن راه‌هایی برای استقلال از محصولات گوگل بود.
حملات متقابل اپل و آمازون
مهم‌ترین عوامل تعیین کننده در این نبرد در آینده نیز چهار چیز خواهد بود: روش‌های اطلاع رسانی، رضایت مصرف‌کنندگان، خریدهای هوشمندانه و بالاخره توسعه بنیه سودآوری از طریق سرمایه‌گذاری‌های جدید.
اپل از یک سو در حال رقابت با گوگل است و از سوی دیگر در نبرد با آمازون به سر می‌برد. نبرد بر سر این است که کدام شرکت می‌تواند در فضای مجازی رضایت مخاطبان را به نحو بهتری جلب کند. بعد از به راه انداختن آیپد، اپل حمله‌ای غیر منتظره برای جلب مشتری به راه انداخت. با ارایه آیتونزهای دیجیتال ذخیره موسیقی، فصل جدیدی در رقابت آغاز شد. این استراتژی، رویکرد موفقی بود که اپل را به رقیبی جدی برای آمازون تبدیل کرد. آمازون در میانه دهه ۹۰ کار خود را به عنوان منبعی برای ارایه کتاب شروع کرد. اما مدتی پس از آن زمینه کاری خود را به عرصه‌های متفاوت دیگر هم گسترش داد. ابتدا با فروختن سی‌دی و دی‌وی‌دی و سپس با فروش لباس، وسایل آشپزخانه و موارد دیگر. اما در سال گذشته ۳۷ درصد از سود ۴۸ میلیارد دلاری آمازون، کماکان از فروش وسایل ارتباطی (اعم از سخت‌افزاری و نیز دیجیتال) ناشی شده است.
سخت‌ترین نبردی که این دو کمپانی تاکنون درگیر آن بوده‌اند، در زمینه فروش کتاب الکترونیک بوده است. بیش از دو سوم دانلودهای کتاب‌های دیجیتالی در سال گذشته از آن آمازون بوده است. اپل از این بازار تنها سهمی ۵ درصدی داشته است. اما اپل با سماجت تلاش کرده است تا ناشران را به سمت خود جلب کند و آن‌ها را از چنگ آمازون در بیاورد. کمپانی اپل این کار را با استفاده از ارایه آزادی بیشتر به ناشران برای تعیین قیمت کتاب‌های الکترونیکی عملی نموده است. حتی به قیمت دریافت سود کمتر نسبت به آمازون، اپل امیدوار است سهم بزرگ‌تری را از این بازار نصیب خود کند.
رقابت سنگین، برای یک «پادشاهی کوتاه»
فیس‌بوک و گوگل، تاکنون نتوانسته‌اند از بازار کتاب‌های الکترونیکی بهره‌ای ببرند، گرچه هر دو از اهمیت آن آگاه هستند. اما تلاش گوگل برای حرکت به سوی گشودن قلمروهای تازه، همواره همچون مورد سیستم عامل اندروید موفق نبوده است. به طور خاص می‌توان اشاره کرد که گوگل تلاش‌های گوناگونی برای حمله به قدرت اجتماعی فیس‌بوک کرده است اما این تلاش‌ها، دستکم تا به امروز، هیچ موفقیت قابل توجهی برای گوگل در بر نداشته‌اند.
از دیگر سو اپل، گوگل و آمازون درگیر نبردی سه‌گانه‌اند، هر سه کمپانی مشغول گسترش موبایل‌های هوشمند، سیستم‌های عامل و ابزارهای ذخیره اطلاعات هستند. اپل، که در این زمینه پیشرو سایر شرکت‌هاست، توانسته است با ترکیب آیفون با آیتونز، جایگاهی قابل توجه برای خود به دست آورد. اما باید در نظر داشته باشیم که هم‌اکنون اپل خود را در حال رقابت با رقبایی می‌بیند که از روش‌های کاملاً متفاوتی برای کسب پول استفاده می‌کنند. کمپانی آمازون، کیندل ریدر «Kindle-Reader» و تبلت‌های کامپیوتری خود را بهبود بخشیده است که از نسخه ویرایش شده «اندروید» استفاده می‌کنند؛ در حالی که اپل از آیتونز صرفا برای فروش آیپد استفاده می‌کند، آمازون از تبلت‌های خود برای فروش هر چیزی در جهان استفاده می‌کند.
فیس‌بوک تاکنون در این عرصه منفعل بوده و فعالیت قابل توجهی انجام نداده است. اما فیس‌بوک در رقابت بر سر ساختن بهترین فروشگاه محصولات دیجیتال جهان، صرفاً یک تماشاگر نبوده است. پیروزی فیس‌بوک در این عرصه به معنای پشت سر نهادن آمازون خواهد بود. آنچه فیس‌بوک را در این عرصه از رقبایش متمایز می‌کند این است که فیس‌بوک می‌تواند در ارایه محصولات جدید از اطلاعاتی که درباره کاربران خود دارد استفاده کند. اطلاعاتی درباره سلایق مخاطبان و روابط دوستی آن‌ها. فیس‌بوک می‌تواند از این اطلاعات استفاده کند تا به عنوان مثال مشتریان را ترغیب کند محصولات را خریداری کنند و برای روزهای خاصی هم چون روز تولد دوستانشان ارسال کنند.
هم اکنون گوگل در حال آزمایش نمودن سرویسی است که به مردم امکان خرید آنلاین، سفارش دادن محصولات به صورت آنلاین و تحویل بدون دریافت هزینه اضافی را اعطا می‌کند. این سرویس شبیه به سرویس پرایم «Prime» آمازون به نظر می‌رسد؛ بنابراین گوگل و آمازون نزاع سخت دیگری در پیش دارند.
جنگاوری که بتواند با وجود این مشکلات به بهترین نحو عمل کند، می‌تواند بر تخت سلطنت بنشیند. اما شانس این پادشاه برای اینکه بتواند رتبه اول را برای مدتی طولانی حفظ کند، بسیار اندک است. نبرد تکنولوژیک، داستانی دنباله‌دار و پرهیجان است که همواره ادامه خواهد یافت.
منبع : economist
ترجمه: همکاران سیستم