مزاحمان تلفنی در کمینگاه‌‌‌های غافلگیری
سمانه شهباز – روزنامه ایران : به موجب ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی هر گاه شخصی به‌وسیله تلفن یا هر دستگاه مخابراتی دیگر، برای اشخاص مزاحمت ایجاد کند علاوه براجرای مقررات خاص شرکت مخابرات متهم به یک ماه تا شش ماه حبس محکوم میشود
شاید شوک‌آور باشد، مزاحمتهای تلفنی که با یک شوخی یا وقت‌گذرانی آغاز میشود گاهی با سرنوشت‌‌های غم‌انگیز به پایان می‌رسد.
افراد بیکاری که با در دست داشتن یک دستگاه تلفن وقت خود را با گرفتن شماره‌‌های مختلف و ایجاد مزاحمت برای خانواده‌‌ها سپری می‌کنند شاید باور ندارند که ممکن است روزی به سرنوشت‌‌های شومی دچار شوند.
اخبار تکان دهنده در روزنامه‌‌ها حاکی از سرانجام تلخ و ناگوار این‌گونه مزاحمتهای تلفنی است.
پایان راه مزاحــم تلفنی در شاهین ویلا
در منطقه شاهین ویلای کرج مرد جوانی که در یک درگیری، مزاحم تلفنی همسرش را با چند ضربه مرگبار به قتل رسانده بود از سوی مأموران پلیس آگاهی کرج دستگیر شد.
همچنین یک جوان که در جنایت دیگری، مزاحم تلفنی خواهرش را کشته بود به اعدام محکوم شد.
این جوان وقتی متوجه شد پسرجوانی از طریق تلفن همراه برای خواهرش مزاحمت ایجاد می‌کند در یک قرار ساختگی با او ملاقات کرد، اما پس از دیدار با جوان مزاحم کنترلش را از دست داد و با ضربات چاقو وی را از پای درآورد.
پدیده مزاحمتهای تلفنی از اعمال ناهنجاری است که با توسعه و گسترش فناوری ارتباطات در سطح جامعه پدیدار شده است. که این عمل از حیث انگیزه‌‌ها و پیامد‌‌های آن مورد مطالعه است.
انگیــــــزه مــزاحـــــمان تلفنــی
غلامرضا محمدنسل جرم‌شناس و عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی در این خصوص می‌گوید: مزاحمت با هدف انتقام‌جویی یا از هم پاشیدن یک کانون خانوادگی صورت می‌گیرد و معمولاً در میان افرادی به چشم می‌خورد که قبل از ازدواج خود روابط عاطفی یا قول و قرار‌‌هایی با شخص دیگری داشته‌اند و بنا به علل مختلف ازدواج با آنان عملی نشده و زوجیت با شخص دیگری اتفاق افتاده است. به همین علت خواستگار یا معشوق قبلی با ایجاد مزاحمت تلاش در انتقام گرفتن از فرد مقابل را دارد. این مزاحمت‌‌ها در اکثر موارد منجر به ایجاد مشکلات فراوانی برای طرفین و ازجمله فروپاشی زندگی خانوادگی میشود. چاره کار در این قبیل موارد آن است که شخص واقعیت‌‌های موجود را بپذیرد و عقل و خرد را بر احساسات و خشم خود غالب کند و بداند که از هم پاشیدن زندگی دیگران موجب آسایش یا آرامش روحی و روانی او نخواهد شد.
مزاحـــمان تلفنی، بیماران روانـــی
دومین انگیزه در میان مزاحمان اذیت کردن طرف مقابل و گشودن عقده‌‌های روانی است. این اشخاص که عمدتاً افرادی آزارگر هستند با آزار و اذیت روحی و روانی دیگران احساس شعف و لذت می‌کنند. آنان به دلیل آشنایی با روحیات شخصی و علایق و ترس‌‌های فرد مورد نظر با تغییر صدا و صحنه‌سازی مطالب مورد نظر خود را بیان می‌کنند و از احساس ترس، امیدواری بی‌جهت یا نگرانی مخاطب لذت می‌برند. این‌گونه مزاحمان در واقع بیمارانی هستند که نیاز شدید به درمان دارند.
این جرم‌شناس معتقد است: امتحان کردن طرف آشنا یکی از انواع مزاحمتهای تلفنی است و در میان افرادی که خود سابقه خیانت در زندگی زناشویی یا روابط نامشروع در دوران قبل از ازدواج داشته‌اند به چشم می‌خورد. شخص مزاحم تلاش می‌کند خودش یا به واسطه فرد دیگری برای همسرش ایجاد مزاحمت کند و میزان وفاداری وی نسبت به پیشنهادات اغوا‌کننده توسط جنس مخالف دیگر را بسنجد. این شیوه بیشتر از سوی افرادی که خود ذات خیانتکاری دارند، به کار می‌رود و یکی از بد‌‌ترین شیوه‌‌ها برای احراز سلامت و صلاحیت فرد مقابل است.
مـــزاحــــمان ناآشـــــــــــنا
اما در خصوص مزاحمان ناآشنا اصلی‌‌‌ترین انگیزه فریب طرف مقابل و ایجاد رابطه نامشروع است. این مزاحمت‌‌ها بطور تصادفی از طریق گرفتن شماره تلفن طرف مقابل به اشکال مختلف و ایجاد مزاحمت برای برقراری ارتباطات غیرمتعارف صورت می‌گیرد. قربانیان این‌گونه مزاحمت‌‌ها نوعاً از میان جنس مخالف انتخاب می‌شوند. به نظر می‌رسد با اختراع دستگاههای مزاحم‌یاب آمار این مزاحمت‌‌ها تا اندازه‌ای کاهش یافته است.
وقت‌گـــذرانی مزاحــــمان تلفنی
از دیگر انگیزه‌‌های مزاحمان آشنا، شوخی و خنده و تفریح است که معمولاً هم بعد از مزاحمت یا هنگام ایجاد آن خود را معرفی می‌کنند و موضوع را فیصله می‌دهند که چندان جدی نیست. اما برخی از این مزاحمان تلفنی فقط برای شهروندان دردسر ایجاد نمی‌کنند حتی با دستگاههای خدماتی و امنیتی همچون، پلیس 110، آتش‌نشانی و اورژانس هم شوخی دارند که این مزاحمت‌‌ها آنها و دیگران را دچار مشکلات جدی می‌کند.
این جرم‌شناس بهترین راه مقابله با مزاحمتهای تلفنی و قطع آنها را برخورد سنگین و عاقلانه با مزاحمان می‌داند و می‌گوید: زنان و دختران باید در این موارد حتماً همسران و والدین خود را در جریان قرار دهند تا در آینده با مشکلات کمتری مواجه شوند. برای این منظور می‌توان از طریق مخابرات مزاحمان را شناسایی و با آنها برخورد قانونی کرد.
برخــــورد حقوقــی و قضایــــی
عزیز نوکنده، حقوقدان در این رابطه می‌گوید: به موجب ماده ۶۴۱ قانون مجازات اسلامی هر گاه شخصی به‌وسیله تلفن یا هر دستگاه مخابراتی دیگر، برای اشخاص مزاحمت ایجاد کند علاوه بر اجرای مقررات خاص شرکت مخابرات متهم به یک ماه تا شش ماه حبس محکوم میشود.
همچنین براساس ماده ۴۸ قانون مجازات اسلامی، هر کس به موجب حکم دادگاه به مجازات تعزیری محکوم شود، اما چنانچه بعد از اجرای حکم مجدداً مرتکب جرم قابل تعزیر شود، دادگاه می‌تواند در صورت لزوم مجازات تعزیری را تشدید کند.
این حقوقدان می‌گوید: بر اساس ماده 19قانون مجازات اسلامی دادگاه به منظور تکمیل مجازات می‌تواند متهم را علاوه بر حبس به نقاط بد آب و هوا به مدت چند سال تبعید کند.
دیـــدگــاه کارشنـــاس رســـانه
داوود صفایی، کارشناس رسانه می‌گوید: متأسفانه در حال حاضر با شیوع سیم‌کارت‌‌های اعتباری و موقت، امکان خرید ارزان و متعدد این سیم‌کارت‌‌ها آمار مزاحمتهای اینچنینی نیز گسترش پیدا کرده است و متأسفانه موارد قابل توجهی منجر به فریب و از راه به در کردن مخاطبان میشود.
برخی از این آسیب‌‌ها به قدری جدی هستند که بار‌‌ها منجر به ایجاد اختلاف و درگیری و گاه ارتکاب جرایم جبران ناپذیری میان اعضای خانواده شده‌اند.
برای نمونه می‌توان به اشتباه مرگبار در قتل برادر مزاحم تلفنی اشاره کرد. در این حادثه پسر جوانی که در یک اشتباه مرگبار به جای انتقام از مزاحم تلفنی خواهرش، برادر فرد مزاحم را به قتل رسانده بود از سوی پلیس شناسایی و دستگیر شد.
مردی که با ارسال پیامک به خانمی برای او ایجاد مزاحمت کرده و زندگیش را برهم زده بود سرانجام از سوی همسر این زن به قتل رسید.
این کارشناس ارتباطات می‌افزاید: برخی از افراد که در معرض آسیب این معضل قرار می‌گیرند مجبورند برای ردیابی قانونی مزاحم، به دفاتر حقوقی شرکت‌‌‌های مخابراتی یا دادسرا‌‌ها مراجعه کنند. اما برخی شهروندان به دلیل مشکلات و محدودیت زمانی‌شان فرصت نمی‌کنند برای شکایت به این مراکز بروند و به همین دلیل از شکایت صرف‌نظرمی کنند و به روش‌‌‌هایی همچون پاسخ ندادن به تماسهای ناشناس، خرید گوشی پیامگیردار و استفاده از گوشی همراه با قابلیت تنظیم‌‌‌های ویژه روی می‌آورند.
سازمان مخابرات وظیفه دارد با روش ساده‌تری مزاحم‌‌های تلفنی را ردیابی کنند. اگر آنها مانند تبلیغات که با ارسال یک کد در قرعهکشی شرکت می‌کنند یک کد پیگیری هم برای مزاحم‌‌های تلفنی تعیین و مشخص کنند مشکل بسیاری از افراد حل میشود، به این ترتیب که آنها در صورت دریافت تماسهای مزاحمت‌آمیز میتوانند شماره تلفن فرد مزاحم را با کد وارد کنند و از این طریق سیستم مخابرات شماره تماس مزاحمان را ثبت و پیگیری کنند.
برخورد با مزاحمان تلفن‌‌های اعتباری
در سایت مربوط به خدمات ایرانسل بخشی به شکایت از مزاحمت تلفنی و پیامک‌‌‌های کلاهبردارانه اختصاص داده شده است.
افرادی که با مزاحمت تلفنی روبه‌رو می‌شوند اگر سیمکارت مشترکشان متعلق به ایرانسل باشد اما شماره‌ای که از طریق آن ایجاد مزاحمت شده یا پیامک کلاهبرداری دریافت کرده‌اند اعم از (شماره تلفن همراه یا تلفن ثابت) متعلق به اپراتوردیگر باشد، میتوانند پس از تکمیل اصل فرم مربوط که امضا و اثر انگشت خود را بر آن ثبت کرده‌اند، به یکی از نمایندگان حقوقی این شرکت در سراسر کشور مراجعه کنند.
همچنین در سایت همراه اول آمده است در مواردی که تلفن همراه در اعمال مجرمانه یا نظایر آنها مورد استفاده قرار گیرد، مسئولیتش بر عهده مشترک است. لذا توصیه میشود مشترک تلفن همراه هر چند به طور موقت آن را در اختیار اشخاص دیگر قرار ندهد.
افراد میتوانند برای شکایت از مزاحمتهای تلفنی به مراکز تلفن ثابت و مخابرات مراجعه کنند و پس از تکمیل فرم در صدد شناسایی مزاحم برآیند.