ایرانی‌ها با نرم‌افزارهای موبایل بیگانه‌اند؟
م.ر.بهنام رئوف – آمار فروش گوشی‌های هوشمند در ایران بالا است، اما کاربران معدودی از نرم‌افزارهای موبایل استفاده می‌کنند
در و دیوارهای شهر پر شده‌است از تبلیغات رنگارنگ تلفن‌های همراه هوشمند. رقابتی تنگاتنگ بین تولیدکنندگان شرق آسیا. سامسونگ، ال‌جی و سونی این روزها بیلبوردهای شهرهای بزرگ را به خود اختصاص داده و تبلیغات وسیعی در مورد گوشی‌های هوشمند خود منتشر کرده‌اند. تبلیغاتی که وقتی به مراکز خرید مراجعه می‌کنی با برند اچ‌تی‌سی و برخی دیگر از برندهای بازار همراه‌شده که نشان می‌دهد بازار گوشی‌های هوشمند حسابی سکه است.
گوشی‌هایی که این روزها مورد استقبال بخش زیادی از نسل جوان و حتی گاهی نوجوان قرار گرفته است. به گفته بسیاری از کارشناسان بازار در حال حاضر نزدیک به 50 درصد از سهم فروش گوشی در بازار ایران مربوط به گوشی‌های هوشمند است. به‌خصوص از زمانی که سامسونگ تصمیم به تولید و عرضه گوشی‌های آندرویدی ارزان قیمت گرفت این سهم افزایش هم یافت. به‌طوری که شیرینی این بازار برای سامسونگ هم‌اکنون باعث شده تا همشهری این برند کره‌ای یعنی ال‌جی نیز به فکر ساخت گوشی‌های ارزان‌قیمت هوشمند مجهز به سیستم‌عامل آندروید بیفتد.
88 میلیون سیمکارت فروخته شده
در آن سوی بازار یعنی گلوگاه اصلی ورود کالا هم آمارهایی ارائه میشود که نشان از اقبال همین باهوش‌های کوچک دارد. گمرک جمهوری اسلامی نیز چند ماه پیش در گزارشی خبر از افزایش 70 میلیون دلاری واردات گوشی به کشور را داد به طوری که در هفت ماه اول امسال واردات این کالا به کشور از مرز 100 میلیون و 390 هزار دلار گذشت. این در حالی است که این میزان در مدت مشابه سال قبل 30 میلیون و 216 هزار دلار بود. به عبارت دیگر، واردات گوشی تلفن همراه در هفت ماه اول امسال نسبت به مدت مشابه سال قبل از لحاظ ارزشی 25/232 درصد افزایش و از لحاظ وزنی 23/119 درصد افزایش نشان می‌دهد. از آن سوی دیگر شرکت مخابرات ایران در آغاز سی و چهارمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی شمار مشترکان تلفن همراه خود را 55 میلیون مشترک اعلام کرد که به این ترتیب ضریب نفوذ تلفن همراه شرکت مخابرات ایران به بیش از 37/73 درصد رسیده است که از مجموع 55 میلیون مشترک تلفن همراه، 16 میلیون مشترک تلفن همراه دائمی و بیش از 39 میلیون مشترک تلفن همراه اعتباری مخابرات هستند. رقیب اپراتور اول یعنی ایرانسل اما هیچ وقت تمایلی به ارائه آمار مشترکان خود نداشته است. با این حال یک سال و نیم پیش آمار مشترکان این اپراتور از سوی معاون سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی 18 میلیون مشترک اعلام شد آماری که بعدها در خبرهای خارجی و این بار به نقل از MTN آفریقای جنوبی عدد 31 میلیون و 400 هزار نفر عنوان شد. اعدادی که اما هیچ‌کدام در نهایت به تایید مدیرعامل ایرانی آن نرسیده است. جمع مشترکان سایر اپراتورهای فعال کشور نیز به همراه اپراتور سوم شاید به یک میلیون کاربر برسد که در مجموع شاید بتوان کاربران تلفن همراه کل کشور را 88 میلیون مشترک در نظر گرفت. (برخی از کاربران از دو یا چند سیمکارت استفاده می‌کنند)
دزفولی، مدیرعامل ایرانسل اما چند ماه پیش در مراسم سالگرد این اپراتور آمار جالبی ارائه کرده بود. او گفته بود که پیش‌بینی میشود ترافیک دیتا در دنیا در سال 2015 معادل کل ترافیک دیتا تا سال 2010 میلادی خواهد بود که حاکی از رشد قابل توجه حوزه دیتا است و نشان می‌دهد اپراتورها باید تمرکز خاصی روی حوزه دیتا داشته باشند. او همچنین تاکید کرده بود که رفتار مشترکان ما در مقایسه مهر امسال با مهر سال گذشته نشان می‌دهد که 109 درصد افزایش ترافیک داشته‌اند و نشان‌دهنده رویکرد مشترکان ایرانسل به سمت دیتا است که از رویکرد بین‌المللی نیز تبعیت می‌کند. میزان این رشد در مهرماه سال 90 نسبت به مهر سال 89 معادل 73 درصد بوده است.
بازاری بکر برای نرم‌افزار
اکنون سوالی که پیش می‌آید آن است که این تعداد کاربر تلفن همراه در کشور به جز مکالمه و پیام کوتاه چه استفاده دیگری از گوشی خود خواهند داشت. اگر آمارهای ابتدای این گزارش، یعنی سهم 50 درصدی گوشی‌های هوشمند را در عدد 88 میلیون کاربر ضرب کنیم به این نتیجه خواهیم رسید که احتمالا 44 میلیون گوشی هوشمند در بازار ایران وجود خواهد داشت. این آمار تا حدودی به رشد 109 درصدی استفاده از خدمات دیتا توسط مشترکان ایرانسل هم نزدیک است. در نتیجه به نظر می‌رسد بخش عظیمی از کاربران تلفن همراه هم‌اکنون از خدمات اینترنتی سیم‌کارت‌های خود نیز استفاده می‌کنند که این خدمات ممکن است مربوط به نرم‌افزارهای کاربردی هم باشد. اما سعید رسول اف، رییس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان نرم‌افزار تلفن همراه در این باره می‌گوید: آمار درستی از میزان مصرف نرم‌افزارهای کاربردی توسط کاربران ایرانی در اختیار نیست. او ادامه می‌دهد: متاسفانه به رغم آنکه نسل استفاده کننده از گوشی‌های هوشمند در کشور ما جوان و تحصیلکرده بوده که طبیعتا انتظارات فرهنگی از آنها بیشتر از سایرین است، اما همچنان مشاهده میشود که این کاربران تمایلی به استفاده از نرم‌افزارهای کاربردی تلفن همراه به‌عنوان یک کالای اقتصادی ندارند. رییس هیات‌مدیره انجمن تولیدکنندگان نرم‌افزار تلفن همراه علاوه بر ضعف فرهنگی، مشکلات زیرساختی ارتباطی را نیز از دیگر دلایل عقب ماندگی نرم‌افزارهای موبایلی عنوان می‌کند و می‌گوید: نرم‌افزارهای جدید برای جذابیت و کارآیی نیازمند دسترسی به شبکه‌های اطلاعاتی و اینترنتی هستند اما آیا اینترنت همراه اپراتورهای ما می‌تواند سرعتی مناسب را برای کاربران به ارمغان بیاورد؟ در نتیجه زمانی که چنین زیرساخت‌هایی فراهم نباشد نمی توان انتظار رشد استفاده از نرم افزارهای ایرانی را هم داشت.
حمایت‌های دولتی راه نجات
در یکی دو سال گذشته، بسیاری از شرکت‌های جوان ایرانی به سمت ساخت و عرضه نرم‌افزارهای موبایلی بومی شده رفته‌اند. رسول اف در این باره می‌گوید: کاربران ما باید دریابند که استفاده از یک نرم‌افزاری که در اختیار دارند هزینه‌های زیادی را برای شرکت تولیدکننده به همراه داشته است و فکر می‌کنم استفاده از این نرم‌افزارها هم به لحاظ قانونی و هم به لحاظ شرعی مشکل دارد. اما از سوی دیگر همان‌طور که می‌دانید هم‌اکنون نرم‌افزارهای تلفن همراه از سوی اپراتورها در تمام کشورها با قیمت‌های بسیار پایینی در اختیار کاربران قرار می‌گیرد یا با تخفیف‌های مناسبی از سوی اپراتورها ارائه میشود. از سوی دیگر حسن علیزاده، رییس مرکز توسعه فناوری اطلاعات و رسانه‌های دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی معتقد است تمام نرم‌افزارهای کاربردی که در جهان در حال نگارش و تهیه است، هدف‌گذاری نهایی خود را بر بستر تلفن همراه قرار داده‌اند. او می‌گوید: خوشبختانه ما از نظر آی‌تی و به خصوص نرم‌افزارهایی که در بخش تلفن همراه تولید میشود نه‌تنها از دنیا عقب نیستیم، بلکه در خیلی از جاها همسطح و گاه جلوتر هم هستیم و حرف‌های زیادی هم برای گفتن داریم. او می‌گوید: اگر بتوانیم برنامه‌های فاخر و چند زبانه تولید کنیم بی‌شک می‌توانیم در جهان بین کشورهای منطقه در این زمینه حرف اول را بزنیم. به هر حال آنچه مهم است بحث فرهنگ‌سازی است. اینکه بتوان قشر جوان را به جای نصب نرم‌افزارهای قفل شکسته به نصب نرم‌افزارهای کاربردی داخلی و پولی ترغیب کرد. بدون شک قیمت‌های هزار تا دو هزار تومانی این نرم‌افزارها در مقایسه با بسیاری از کالاهای مورد نیاز روزانه رقم چندانی محسوب نمی‌شود.